วุตฺตญฺเหตํ – ‘‘อฏฺฐานเมตํ อนวกาโส, ยํ อกุสลสฺส อิฏฺโฐ กนฺโต วิปาโก สํวิชฺชตี’’ติฯ

กามาวจรกุสลวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

รูปาวจรกุสลวณฺณนา

อิทานิ ยสฺมา กามาวจรกุสลานนฺตรํ อุทฺทิฏฺฐสฺส รูปาวจรกุสลสฺส นิทฺเทสาวกาโส อนุปฺปตฺโต, ตสฺมา ตํ ทสฺสนตฺถํ ‘‘อิตเรสู’’ติอาทิ อารทฺธํฯ ตตฺถ อิตเรสูติ ยถาวุตฺตกามาวจรกุสลโต อิตเรสุ, รูปาวจราทีสูติ อตฺโถฯ สวตฺถุกโต เอกวิธํ เอกนฺเตน วตฺถุสนฺนิสฺสิตตฺตา ฯ น หิ อรูปธาตุยํ รูปาวจรธมฺมา ลพฺภนฺติ รูปวิราคภาวนาย นิพฺพตฺตตฺตา ปุน รูปาวจรชฺฌานสมาปตฺติยา อภาวโตฯ

หีนมชฺฌิมปณีตเภทโตติ เอตฺถ ปุพฺเพ วิย อธิปตีนํ หีนาทิภาเวหิ ฌานสฺส หีนาทิภาโว โยเชตพฺโพฯ อถ วา ปฏิลทฺธมตฺตมนาเสวิตํ หีนํ ปริทุพฺพลภาวโต, นาติสุภาวิตํ อปริปุณฺณวสิภาวํ มชฺฌิมํ, อติวิย สุภาวิตํ ปน สพฺพโส ปริปุณฺณวสิภาวํ ปณีตํฯ ตถา อุฬารปุญฺญผลกามตาวเสน ปวตฺติตํ หีนํ, โลกิยาภิญฺญตฺถาย ปวตฺติตํ มชฺฌิมํ, วิเวกกามตาย อริยภาเว ฐิเตน ปวตฺติตํ ปณีตํฯ อตฺตหิตาย วา ปวตฺติตํ หีนํ, เกวลํ อโลภชฺฌาสเยน ปวตฺติตํ มชฺฌิมํ, ปรหิตาย ปวตฺติตํ ปณีตํฯ วฏฺฏชฺฌาสเยน วา ปวตฺติตํ หีนํ, วิเวกชฺฌาสเยน ปวตฺติตํ มชฺฌิมํ, วิวฏฺฏชฺฌาสเยน โลกุตฺตรปาทกตฺถํ ปวตฺติตํ ปณีตํฯ

ปฏิปทาทิเภทโตติ ทุกฺขปฏิปทาทนฺธาภิญฺญาทีนํ ปฏิปทาภิญฺญานํ เภเทนฯ ปฏิปทาวจเนเนว วา ตทวินาภาวโต อภิญฺญาปิ ลพฺภติฯ