21. เอกวีสติโม ปริจฺเฉโท

ปฏิปทาญาณทสฺสนวิสุทฺธินิทฺเทสวณฺณนา

[1299] อุปลฺเลสวิมุตฺตํ สุวิสทํ ญาณนฺติ อฏฺฐวิธญาณํ สนฺธายาหฯ

[1302] สจฺจานุโลมญาณนฺติ อยเมว ปวุจฺจติฯ

[1306] อยํ สิขาปตฺตา วิปสฺสนา เอว สจฺจานุโลมญาณํ นาม ปวุจฺจติฯ

[1309] ภวงฺคานนฺตรํ สงฺขารุ-เปกฺขาคตนเยนาติ ภวงฺคานนฺตรํ สงฺขารุเปกฺขาสงฺขาเตน ญาเณน กตนเยนฯ

[1314-6] โพธิปกฺขิยธมฺมานํ , อุทฺธญฺจ อนุโลมโตติ อุทฺธํ วตฺตมานานํ โพธิปกฺขิยธมฺมานํ อนุโลมโต, อิทํ อนุโลมญาณํ วุฏฺฐานคามินิยา ปริโยสานํ นาม ภาสิตํ มเหสินา กถิตํฯ สจฺจานุโลมญาณํ อาหจฺจ อุปฺปนฺนา, สพฺพปฺปกาเรน โคตฺรภุปริโยสานํฯ

[1318] ตตฺถาติ วิปสฺสนายฯ

อิติ อภิธมฺมาวตารฏีกาย

ปฏิปทาญาณทสฺสนวิสุทฺธินิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

เอกวีสติโม ปริจฺเฉโทฯ

22. ทฺวาวีสติโม ปริจฺเฉโท

ญาณทสฺสนวิสุทฺธินิทฺเทสวณฺณนา

[1319-22] อาวชฺชนสฺส หิตํ อาวชฺชนิยํ, ตํ ฐานํ เอตสฺสาติ อาวชฺชนิยฐานํ, โคตฺรภูติ อตฺโถฯ ตํ โคตฺรภุจิตฺตํ มคฺคจิตฺตสฺส อาวชฺชนิยฐานตฺตาฯ ปฏิปทาญาณทสฺสนํ กุทาจนํ น จ ภชติ, ตเถว ญาณทสฺสนวิสุทฺธิํ กุทาจนํ น ภชเตวฯ อุภินฺนํ ญาณานํ อนฺตรา เอกํ อพฺโพหาริกํ โวหาเร นิยุตฺตนฺติ โวหาริกํ, น โวหาริกํ อพฺโพหาริกํฯ วิปสฺสนาย โสตสฺมิํ วิปสฺสนาย โสเต ปติตตฺตา วิปสฺสนา นาม โวหริตพฺพาฯ ตโต นิพฺพานโตฯ

[1325] สูรํ ติกฺขํ วิปสฺสนนฺติ โคตฺรภุจิตฺตํ สนฺธายาหฯ

[1326-9] วิสงฺขารนฺติ สงฺขาเรหิ วิคตํฯ ปฐมาวชฺชนญฺเจวาติ ปฐมาวชฺชนํ วิยฯ ปฐมาโภคตาปิ จาติ ปฐมมนสิการา วิยฯ มคฺคสฺส อนนฺตราทีหิ ปจฺจเยหิฯ ตสฺสาติ มคฺคสฺสฯ สิขาปตฺตาย ตาย วิปสฺสนาย มุทฺธมฺหิ มตฺถเกฯ อนาวตฺตนฺติ อนิวตฺตํฯ

[1330-3] เอเกน อาวชฺชเนน เอกิสฺสาเยว วีถิยาฯ อนุโลมโคตฺรภุเจตสนฺติ อนุโลมโคตฺรภุจิตฺตานํ นานารมฺมณตา วุตฺตาฯ ตํ โคตฺรภุจิตฺตํ อนาวชฺชนมฺปิ มคฺคสฺส อาวชฺชนฏฺฐาเน ฐตฺวาฯ สญฺญํ ทตฺวา วิยาติ ‘‘อหํ นิพฺพานํ อารมฺมณํ กโรมิ, ตฺวมฺปิ ตเมวารมฺมณํ กโรหิ’’ อิติ สญฺญํ ทตฺวา วิยาติ อธิปฺปาโยฯ สญฺญิตนฺติ สญฺญํฯ กทาจิปิ อนิพฺพิทฺธปุพฺพํ มคฺโค เอส เอโส มคฺโค ปุพฺเพ อนิพฺพิทฺธปุพฺโพฯ

[1336] อุชฺฌตีติ ฉินฺทติฯ

[1338] อเนเกสํ อานิสํสานํ ทายเกน อาทิมคฺเคน สํยุตฺตํฯ ปฐมมคฺคญาณํฯ