[1247] ปากปฺปวตฺติโต อุทฺธํ ปากปฏิเวทกํ น ปสฺสติ น ชานิยเตฯ

[1250-1] อปฺปวตฺติ นาม น ทิสฺสติ, อุปปนฺนํ ทิสฺสติฯ ติตฺถิยา เอตมตฺถํ อนญฺญาย อชานิตฺวา อสยํวสี สตฺตสญฺญนฺติ ‘‘สตฺโต’’ติ สญฺญํ คเหตฺวาน สสฺสตอุจฺเฉททสฺสิโน อญฺญมญฺญํ วิโรธิโน หุตฺวา ทฺวาสฏฺฐิทิฏฺฐิํ คณฺหนฺติฯ

[1254] อุโภติ อุโภ กมฺมวิปากา อญฺญมญฺญโต สุญฺญาฯ น จ กมฺมํ วินา ผลนฺติ กมฺมํ วินา ผลํ น จ โหติฯ

[1255] สมฺภาเรหีติ สูริยาทิสมฺภาเรหิฯ

[1257] สุญฺญํ ตํ นามรูปธมฺมํฯ

[1258] เหตุสมฺภารปจฺจยาติ เหตุนา จ สมฺภารปจฺจเยหิ จฯ

อิติ อภิธมฺมาวตารฏีกาย

กงฺขาวิตรณวิสุทฺธินิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

เอกูนวีสติโม ปริจฺเฉโทฯ

20. วีสติโม ปริจฺเฉโท

มคฺคามคฺคญาณทสฺสนวิสุทฺธินิทฺเทสวณฺณนา

[1264] ปจฺจุปฺปนฺนสฺส ธมฺมสฺสาติ ปจฺจุปฺปนฺนสฺส นามรูปธมฺมสฺสฯ

[1266-8] อุปฺปชฺชโต อุปฺปชฺชนฺตสฺส นามรูปธมฺมสฺส ราสิโต นิจยโต อาคมนญฺจ นตฺถิฯ

ทิสาคมนนฺติ ทิสาย คมนํ ฯ นิรุทฺธสฺสาปิ นามรูปธมฺมสฺส เอกสฺมิํ ฐาเน นิจโยติ จ นตฺถิฯ

[1270-1] อวิชฺชาสมุทยา รูปสมุทโย, อวิชฺชานิโรธา รูปนิโรโธฯ ตณฺหาสมุทยา รูปสมุทโย, ตณฺหานิโรธา รูปนิโรโธฯ กมฺมสมุทยา รูปสมุทโย, กมฺมนิโรธา รูปนิโรโธฯ อาหารนิโรธา รูปนิโรโธฯ ธมฺเมติ สงฺขารธมฺเมฯ

[1280] สมฺปตฺตปฏิเวธสฺสาติ สมฺปตฺตโลกุตฺตรสงฺขาตมคฺคผลสฺส โสตาปนฺนาทิปุคฺคลสฺสฯ วิปฺปฏิปนฺนสฺสาติ ปฏิปตฺติยํ อปฺปฏิปนฺนสฺส, วิรุทฺธวเสน ปฏิปนฺนสฺส วาฯ

[1286] กายจิตฺตานีติ กายาติ เวทนาสญฺญาสงฺขาราฯ จิตฺตนฺติ วิญฺญาณํฯ

[1290] ยโต ยโต ปจฺจยาทิโตฯ ยํ อมตํ นิพฺพานํ วิชานตํ วิชานนฺตานํ ปีติปาโมชฺชํ, เตหิ ลภิตพฺพํ อมตํ, อมตํ วิย ปีติปาโมชฺชํ วาฯ

[1293] อปฺปตฺเตติ อตฺตนิ มคฺคผลสฺมิํ อปฺปตฺเตฯ ปตฺตสญฺญีติ มคฺคผเล อหํ ปตฺโต อสฺมิ อิติ สญฺญิโต โหติฯ

[1297] สารเวทิโนติ สารชานนสีลาฯ ตนฺติ ตํ มคฺคามคฺคญาณทสฺสนํฯ อิทํ ญาณํ มคฺคามคฺคญาณทสฺสนนฺติ มคฺคามคฺคญาณทสฺสนํ นามฯ

อิติ อภิธมฺมาวตารฏีกาย

มคฺคามคฺคญาณทสฺสนวิสุทฺธินิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

วีสติโม ปริจฺเฉโทฯ

21. เอกวีสติโม ปริจฺเฉโท

ปฏิปทาญาณทสฺสนวิสุทฺธินิทฺเทสวณฺณนา

[1299] อุปลฺเลสวิมุตฺตํ สุวิสทํ ญาณนฺติ อฏฺฐวิธญาณํ สนฺธายาหฯ

[1302] สจฺจานุโลมญาณนฺติ อยเมว ปวุจฺจติฯ

[1306] อยํ สิขาปตฺตา วิปสฺสนา เอว สจฺจานุโลมญาณํ นาม ปวุจฺจติฯ

[1309] ภวงฺคานนฺตรํ สงฺขารุ-เปกฺขาคตนเยนาติ ภวงฺคานนฺตรํ สงฺขารุเปกฺขาสงฺขาเตน ญาเณน กตนเยนฯ

[1314-6] โพธิปกฺขิยธมฺมานํ , อุทฺธญฺจ อนุโลมโตติ อุทฺธํ วตฺตมานานํ โพธิปกฺขิยธมฺมานํ อนุโลมโต, อิทํ อนุโลมญาณํ วุฏฺฐานคามินิยา ปริโยสานํ นาม ภาสิตํ มเหสินา กถิตํฯ สจฺจานุโลมญาณํ อาหจฺจ อุปฺปนฺนา, สพฺพปฺปกาเรน โคตฺรภุปริโยสานํฯ

[1318] ตตฺถาติ วิปสฺสนายฯ

อิติ อภิธมฺมาวตารฏีกาย

ปฏิปทาญาณทสฺสนวิสุทฺธินิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

เอกวีสติโม ปริจฺเฉโทฯ