10. ทสโม ปริจฺเฉโท

รูปวิภาควณฺณนา

[622] วุตฺตมาทิมฺหิ ยํ รูปํ, จิตฺตชานมนนฺตรํ ยํ รูปํ จิตฺตเจตสิกานํ อนนฺตรํ อาทิมฺหิ ปกรณาทิมฺหิ ‘‘จิตฺตํ เจตสิกํ รูป’’นฺติอาทินา วจเนน อาจริเยน วุตฺตํ, อิโต ปรํ อิทานิ ตสฺส รูปสฺส วิภาวนํ สมาเสน สงฺเขเปน กริสฺสํฯ

[623] ยํ รุปฺปตีติ รูปนฺติ ยํ ธมฺมชาตํ รุปฺปติ สีตาทินา วิรุทฺธปจฺจเยน วิการมาปชฺชติฯ ตถา รูปยตีติ รูปํ ยํ ธมฺมชาตํ วณฺณวิการมาปชฺชมานํ หทยงฺคตภาวํ อชฺฌาสยํ ปกาเสติ, อิติ ตสฺมา รูปํ, กิํ ตํ? วณฺณายตนํฯ รูปารูปภวาตีโต, สุรูโป รูปมพฺรฺวิ ภควา รูปารูปภวอตีโต สุรูโป รูปํ อพฺรฺวิ กเถสิฯ

[625-6] มหาภูเตนาติ มหนฺโต ภูโต อุปฺปตฺติ เอตสฺสาติ มหาภูโต, เตนฯ วญฺจกตฺตา มหาภูตสมาติ วาฯ

[630] นิรุปาทานมานโสติ อุปาทานวิรหิตจิตฺโตฯ

[633] ตสฺส สมฺปตฺตีติ ตสฺส กิจฺจสฺส สมฺปตฺติฯ

[634] อุปพฺรูหนรสาติ วฑฺฒนกิจฺจาฯ

[637] อาสยานุสเย ญาณนฺติ เอตฺถ อาสโย นาม

สสฺสตุจฺเฉททิฏฺฐี จ, ขนฺตี สจฺจานุโลมิกํ;

ยถาภูตญฺจ ยํ ญาณํ, เอตํ อาสยสทฺทิตํฯ

อตฺถีติ โข, กจฺจาน, อยเมโก อนฺโต, อนฺโต โข, กจฺจาน, อตฺถิ อิติ อยํ เอโก อนฺโต โกฏฺฐาโส, อยํ สสฺสตทิฏฺฐิฯ นตฺถีติ โข, กจฺจาน, อยํ ทุติโย อนฺโต, อยํ อุจฺเฉททิฏฺฐิฯ ขนฺตี สจฺจานุโลมิกนฺติ จตุนฺนํ สจฺจานํ อนุโลมิกญาณํ, สงฺขารุเปกฺขาญาณนฺติ อตฺโถฯ ยถาภูตญฺจ ยํ ญาณนฺติ สปฺปจฺจยนามรูปทสฺสนํ ญาณํฯ