[55] ตสฺเสวํ ปฏิปชฺชนฺตสฺส ปน วิปสฺสนาปริปากมาคมฺม ‘‘อิทานิ อปฺปนา อุปฺปชฺชิสฺสตี’’ติ ภวงฺคํ โวจฺฉิชฺชิตฺวา อุปฺปนฺนมโนทฺวาราวชฺชนานนฺตรํ ทฺเว ตีณิ วิปสฺสนาจิตฺตานิ ยํ กิญฺจิ อนิจฺจาทิลกฺขณมารพฺภ ปริกมฺโมปจารานุโลมนาเมน ปวตฺตนฺติฯ
[56] ยา สิขาปฺปตฺตา, สา สานุโลมา สงฺขารุเปกฺขา วุฏฺฐานคามินิวิปสฺสนาติ จ ปวุจฺจติฯ
[57] ตโต ปรํ โคตฺรภุจิตฺตํ นิพฺพานมาลมฺพิตฺวา ปุถุชฺชนโคตฺตมภิภวนฺตํ, อริยโคตฺตมภิสมฺโภนฺตญฺจ ปวตฺตติฯ
[58] ตสฺสานนฺตรเมว มคฺโค ทุกฺขสจฺจํ ปริชานนฺโต สมุทยสจฺจํ ปชหนฺโต, นิโรธสจฺจํ สจฺฉิกโรนฺโต, มคฺคสจฺจํ ภาวนาวเสน อปฺปนาวีถิโมตรติฯ
[59] ตโต ปรํ ทฺเว ตีณิ ผลจิตฺตานิ ปวตฺติตฺวา ภวงฺคปาโตว โหติ, ปุน ภวงฺคํ โวจฺฉินฺทิตฺวา ปจฺจเวกฺขณญาณานิ ปวตฺตนฺติฯ
[60] มคฺคํ ผลญฺจ นิพฺพานํ, ปจฺจเวกฺขติ ปณฺฑิโตฯ
หีเน กิเลเส เสเส จ, ปจฺจเวกฺขติ วาน วาฯ
ฉพฺพิสุทฺธิกเมเนวํ, ภาเวตพฺโพ จตุพฺพิโธ;
ญาณทสฺสนวิสุทฺธิ, นาม มคฺโค ปวุจฺจติฯ
อยเมตฺถ วิสุทฺธิเภโทฯ
วิโมกฺขเภโท
[61] ตตฺถ อนตฺตานุปสฺสนา อตฺตาภินิเวสํ มุญฺจนฺตี สุญฺญตานุปสฺสนา นาม วิโมกฺขมุขํ โหติฯ