[50] ปญฺจุปาทานกฺขนฺธาติ , ตถา เตภูมกา มตาฯ

เภทาภาเวน นิพฺพานํ, ขนฺธสงฺคหนิสฺสฏํฯ

[51] ทฺวารารมฺมณเภเทน, ภวนฺตายตนานิ จฯ

ทฺวาราลมฺพตทุปฺปนฺน-ปริยาเยน ธาตุโยฯ

[52] ทุกฺขํ เตภูมกํ วฏฺฏํ, ตณฺหา สมุทโย ภเวฯ

นิโรโธ นาม นิพฺพานํ, มคฺโค โลกุตฺตโร มโตฯ

[53] มคฺคยุตฺตา ผลา เจว, จตุสจฺจวินิสฺสฏาฯ

อิติ ปญฺจปฺปเภเทน, ปวุตฺโต สพฺพสงฺคโหฯ

อิติ อภิธมฺมตฺถสงฺคเห สมุจฺจยสงฺคหวิภาโค นาม

สตฺตโม ปริจฺเฉโทฯ

8. ปจฺจยปริจฺเฉโท

[1] เยสํ สงฺขตธมฺมานํ, เย ธมฺมา ปจฺจยา ยถาฯ

ตํ วิภาคมิเหทานิ, ปวกฺขามิ ยถารหํฯ

[2] ปฏิจฺจสมุปฺปาทนโย ปฏฺฐานนโย เจติ ปจฺจยสงฺคโห ทุวิโธ เวทิตพฺโพฯ

[3] ตตฺถ ตพฺภาวภาวีภาวาการมตฺโตปลกฺขิโต ปฏิจฺจสมุปฺปาทนโย, ปฏฺฐานนโย ปน อาหจฺจปจฺจยฏฺฐิติมารพฺภ ปวุจฺจติ, อุภยํ ปน โวมิสฺเสตฺวา ปปญฺเจนฺติ อาจริยาฯ