[23] วิตกฺกวิจารปีติสุเขกคฺคตาสหิตํ ปฐมชฺฌานกิริยจิตฺตํ, วิจารปีติสุเขกคฺคตาสหิตํ ทุติยชฺฌานกิริยจิตฺตํ, ปีติสุเขกคฺคตาสหิตํ ตติยชฺฌานกิริยจิตฺตํ , สุเขกคฺคตาสหิตํ จตุตฺถชฺฌานกิริยจิตฺตํ, อุเปกฺเขกคฺคตาสหิตํ ปญฺจมชฺฌานกิริยจิตฺตญฺเจติ อิมานิ ปญฺจปิ รูปาวจรกิริยจิตฺตานิ นามฯ
[24] อิจฺเจวํ สพฺพถาปิ ปนฺนรส รูปาวจรกุสลวิปากกิริยจิตฺตานิ สมตฺตานิฯ
[25] ปญฺจธา ฌานเภเทน, รูปาวจรมานสํฯ
ปุญฺญปากกฺริยาเภทา, ตํ ปญฺจทสธา ภเวฯ
อรูปาวจรจิตฺตํ
[26] อากาสานญฺจายตนกุสลจิตฺตํ, วิญฺญาณญฺจายตนกุสลจิตฺตํ, อากิญฺจญฺญายตนกุสลจิตฺตํ, เนวสญฺญานาสญฺญายตนกุสลจิตฺตญฺเจติ อิมานิ จตฺตาริปิ อรูปาวจรกุสลจิตฺตานิ นามฯ
[27] อากาสานญฺจายตนวิปากจิตฺตํ, วิญฺญาณญฺจายตนวิปากจิตฺตํ, อากิญฺจญฺญายตนวิปากจิตฺตํ, เนวสญฺญานาสญฺญายตนวิปากจิตฺตญฺเจติ อิมานิ จตฺตาริปิ อรูปาวจรวิปากจิตฺตานิ นามฯ
[28] อากาสานญฺจายตนกิริยจิตฺตํ, วิญฺญาณญฺจายตนกิริยจิตฺตํ, อากิญฺจญฺญายตนกิริยจิตฺตํ, เนวสญฺญานาสญฺญายตนกิริยจิตฺตญฺเจติ อิมานิ จตฺตาริปิ อรูปาวจรกิริยจิตฺตานิ นามฯ
[29] อิจฺเจวํ สพฺพถาปิ ทฺวาทส อรูปาวจรกุสลวิปากกิริยจิตฺตานิ สมตฺตานิฯ
[30] อาลมฺพณปฺปเภเทน , จตุธารุปฺปมานสํฯ
ปุญฺญปากกฺริยาเภทา, ปุน ทฺวาทสธา ฐิตํฯ
โลกุตฺตรจิตฺตํ
[31] โสตาปตฺติมคฺคจิตฺตํ , สกทาคามิมคฺคจิตฺตํ, อนาคามิมคฺคจิตฺตํ, อรหตฺตมคฺคจิตฺตญฺเจติ อิมานิ จตฺตาริปิ โลกุตฺตรกุสลจิตฺตานิ นามฯ
[32] โสตาปตฺติผลจิตฺตํ, สกทาคามิผลจิตฺตํ, อนาคามิผลจิตฺตํ, อรหตฺตผลจิตฺตญฺเจติ อิมานิ จตฺตาริปิ โลกุตฺตรวิปากจิตฺตานิ นามฯ
[33] อิจฺเจวํ สพฺพถาปิ อฏฺฐ โลกุตฺตรกุสลวิปากจิตฺตานิ สมตฺตานิฯ
[34] จตุมคฺคปฺปเภเทน, จตุธา กุสลํ ตถาฯ
ปากํ ตสฺส ผลตฺตาติ, อฏฺฐธานุตฺตรํ มตํฯ
จิตฺตคณนสงฺคโห
[35] ทฺวาทสากุสลาเนวํ, กุสลาเนกวีสติฯ
ฉตฺติํเสว วิปากานิ, กฺริยจิตฺตานิ วีสติฯ
[36] จตุปญฺญาสธา กาเม, รูเป ปนฺนรสีรเยฯ
จิตฺตานิ ทฺวาทสารุปฺเป, อฏฺฐธานุตฺตเร ตถาฯ
[37] อิตฺถเมกูนนวุติปเภทํ ปน มานสํฯ
เอกวีสสตํ วาถ, วิภชนฺติ วิจกฺขณาฯ
วิตฺถารคณนา
[38] กถเมกูนนวุติวิธํ จิตฺตํ เอกวีสสตํ โหติ? วิตกฺกวิจารปีติสุเขกคฺคตาสหิตํ ปฐมชฺฌานโสตาปตฺติมคฺคจิตฺตํ, วิจารปีติสุเขกคฺคตาสหิตํ ทุติยชฺฌานโสตาปตฺติมคฺคจิตฺตํ, ปีติสุเขกคฺคตาสหิตํ ตติยชฺฌานโสตาปตฺติมคฺคจิตฺตํ, สุเขกคฺคตาสหิตํ จตุตฺถชฺฌานโสตาปตฺติมคฺคจิตฺตํ, อุเปกฺเขกคฺคตาสหิตํ ปญฺจมชฺฌานโสตาปตฺติมคฺคจิตฺตญฺเจติ อิมานิ ปญฺจปิ โสตาปตฺติมคฺคจิตฺตานิ นามฯ
