[64] ตถา สุญฺญตํ อนิมิตฺตํ อปฺปณิหิตญฺเจติ ติวิธํ โหติ อาการเภเทนฯ

[65] ปทมจฺจุตมจฺจนฺตํ, อสงฺขตมนุตฺตรํฯ

นิพฺพานมิติ ภาสนฺติ, วานมุตฺตา มเหสโยฯ

อิติ จิตฺตํ เจตสิกํ, รูปํ นิพฺพานมิจฺจปิ;

ปรมตฺถํ ปกาเสนฺติ, จตุธาว ตถาคตาฯ

อิติ อภิธมฺมตฺถสงฺคเห รูปสงฺคหวิภาโค นาม

ฉฏฺโฐ ปริจฺเฉโทฯ

7. สมุจฺจยปริจฺเฉโท

[1] ทฺวาสตฺตติวิธา วุตฺตา, วตฺถุธมฺมา สลกฺขณาฯ

เตสํ ทานิ ยถาโยคํ, ปวกฺขามิ สมุจฺจยํฯ

[2] อกุสลสงฺคโห มิสฺสกสงฺคโห โพธิปกฺขิยสงฺคโห สพฺพสงฺคโห เจติ สมุจฺจยสงฺคโห จตุพฺพิโธ เวทิตพฺโพฯ

อกุสลสงฺคโห

[3] กถํ? อกุสลสงฺคเห ตาว จตฺตาโร อาสวา – กามาสโว ภวาสโว ทิฏฺฐาสโว อวิชฺชาสโวฯ

[4] จตฺตาโร โอฆา – กาโมโฆ ภโวโฆ ทิฏฺโฐโฆ อวิชฺโชโฆฯ

[5] จตฺตาโร โยคา – กามโยโค ภวโยโค ทิฏฺฐิโยโค อวิชฺชาโยโคฯ

[6] จตฺตาโร คนฺถา – อภิชฺฌากายคนฺโถ, พฺยาปาโท กายคนฺโถ, สีลพฺพตปรามาโส กายคนฺโถ, อิทํสจฺจาภินิเวโส กายคนฺโถฯ

[7] จตฺตาโร อุปาทานา – กามุปาทานํ ทิฏฺฐุปาทานํ สีลพฺพตุปาทานํ อตฺตวาทุปาทานํฯ

[8] ฉ นีวรณานิ – กามจฺฉนฺทนีวรณํ พฺยาปาทนีวรณํ ถินมิทฺธนีวรณํ อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจนีวรณํ วิจิกิจฺฉานีวรณํ อวิชฺชานีวรณํฯ

[9] สตฺต อนุสยา – กามราคานุสโย ภวราคานุสโย ปฏิฆานุสโย มานานุสโย ทิฏฺฐานุสโย วิจิกิจฺฉานุสโย อวิชฺชานุสโยฯ

[10] ทส สํโยชนานิ – กามราคสํโยชนํ รูปราคสํโยชนํ อรูปราคสํโยชนํ ปฏิฆสํโยชนํ มานสํโยชนํ ทิฏฺฐิสํโยชนํ สีลพฺพตปรามาสสํโยชนํ วิจิกิจฺฉาสํโยชนํ อุทฺธจฺจสํโยชนํ อวิชฺชาสํโยชนํ สุตฺตนฺเตฯ

[11] อปรานิปิ ทส สํโยชนานิ – กามราคสํโยชนํ ภวราคสํโยชนํ ปฏิฆสํโยชนํ มานสํโยชนํ ทิฏฺฐิสํโยชนํ สีลพฺพตปรามาสสํโยชนํ วิจิกิจฺฉาสํโยชนํ อิสฺสาสํโยชนํ มจฺฉริยสํโยชนํ อวิชฺชาสํโยชนํ อภิธมฺเม (วิภ. 969)ฯ

[12] ทส กิเลสา – โลโภ โทโส โมโห มาโน ทิฏฺฐิ วิจิกิจฺฉา ถินํ อุทฺธจฺจํ อหิริกํ อโนตฺตปฺปํฯ

[13] อาสวาทีสุ ปเนตฺถ กามภวนาเมน ตพฺพตฺถุกา ตณฺหา อธิปฺเปตา, สีลพฺพตปรามาโส อิทํสจฺจาภินิเวโส อตฺตวาทุปาโท จ ตถาปวตฺตํ ทิฏฺฐิคตเมว ปวุจฺจติฯ

[14] อาสโวฆา จ โยคา จ,

ตโย คนฺถา จ วตฺถุโต;

อุปาทานา ทุเว วุตฺตา,

อฏฺฐ นีวรณา สิยุํฯ

ฉเฬวานุสยา โหนฺติ, นว สํโยชนา มตา;

กิเลสา ทส วุตฺโตยํ, นวธา ปาปสงฺคโหฯ

มิสฺสกสงฺคโห

[15] มิสฺสกสงฺคเห ฉ เหตู – โลโภ โทโส โมโห อโลโภ อโทโส อโมโหฯ

[16] สตฺต ฌานงฺคานิ – วิตกฺโก วิจาโร ปีติ เอกคฺคตา โสมนสฺสํ โทมนสฺสํ อุเปกฺขาฯ

[17] ทฺวาทส มคฺคงฺคานิ – สมฺมาทิฏฺฐิ สมฺมาสงฺกปฺโป สมฺมาวาจา สมฺมากมฺมนฺโต สมฺมาอาชีโว สมฺมาวายาโม สมฺมาสติ สมฺมาสมาธิ มิจฺฉาทิฏฺฐิ มิจฺฉาสงฺกปฺโป มิจฺฉาวายาโม มิจฺฉาสมาธิฯ

[18] พาวีสตินฺทฺริยานิ – จกฺขุนฺทฺริยํ โสตินฺทฺริยํ ฆานินฺทฺริยํ ชิวฺหินฺทฺริยํ กายินฺทฺริยํ อิตฺถินฺทฺริยํ ปุริสินฺทฺริยํ ชีวิตินฺทฺริยํ มนินฺทฺริยํ สุขินฺทฺริยํ ทุกฺขินฺทฺริยํ โสมนสฺสินฺทฺริยํ โทมนสฺสินฺทฺริยํ อุเปกฺขินฺทฺริยํ สทฺธินฺทฺริยํ วีริยินฺทฺริยํ สตินฺทฺริยํ สมาธินฺทฺริยํ ปญฺญินฺทฺริยํ อนญฺญาตญฺญสฺสามีตินฺทฺริยํ อญฺญินฺทฺริยํ อญฺญาตาวินฺทฺริยํฯ

[19] นว พลานิ – สทฺธาพลํ วีริยพลํ สติพลํ สมาธิพลํ ปญฺญาพลํ หิริพลํ โอตฺตปฺปพลํ อหิริกพลํ อโนตฺตปฺปพลํฯ

[20] จตฺตาโร อธิปตี – ฉนฺทาธิปติ วีริยาธิปติ จิตฺตาธิปติ วีมํสาธิปติฯ

[21] จตฺตาโร อาหารา – กพฬีกาโร อาหาโร, ผสฺโส ทุติโย, มโนสญฺเจตนา ตติยา, วิญฺญาณํ จตุตฺถํฯ