เมนู

[52] สพฺพตฺถาปิ จ ตํตํปสาทรหิตานํ ตํตํทฺวาริกวีถิจิตฺตานิ น ลพฺภนฺเตวฯ

[53] อสญฺญสตฺตานํ ปน สพฺพถาปิ จิตฺตปฺปวตฺติ นตฺเถวาติฯ

[54] อสีติ วีถิจิตฺตานิ, กาเม รูเป ยถารหํฯ

จตุสฏฺฐิ ตถารูเป, ทฺเวจตฺตาลีส ลพฺภเรฯ

อยเมตฺถ ภูมิวิภาโคฯ

[55] อิจฺเจวํ ฉทฺวาริกจิตฺตปฺปวตฺติ ยถาสมฺภวํ ภวงฺคนฺตริตา ยาวตายุกมพฺโพจฺฉินฺนา ปวตฺตติฯ

อิติ อภิธมฺมตฺถสงฺคเห วีถิสงฺคหวิภาโค นาม

จตุตฺโถ ปริจฺเฉโทฯ

5. วีถิมุตฺตปริจฺเฉโท

[1] วีถิจิตฺตวเสเนวํ, ปวตฺติยมุทีริโตฯ

ปวตฺติสงฺคโห นาม, สนฺธิยํ ทานิ วุจฺจติฯ

[2] จตสฺโส ภูมิโย, จตุพฺพิธา ปฏิสนฺธิ, จตฺตาริ กมฺมานิ, จตุธา มรณุปฺปตฺติ เจติ วีถิมุตฺตสงฺคเห จตฺตาริ จตุกฺกานิ เวทิตพฺพานิฯ

ภูมิจตุกฺกํ

[3] ตตฺถ อปายภูมิ กามสุคติภูมิ รูปาวจรภูมิ อรูปาวจรภูมิ เจติ จตสฺโส ภูมิโย นามฯ

[4] ตาสุ นิรโย ติรจฺฉานโยนิ เปตฺติวิสโย อสุรกาโย เจติ อปายภูมิ จตุพฺพิธา โหติฯ

[5] มนุสฺสา จาตุมหาราชิกา ตาวติํสา ยามา ตุสิตา นิมฺมานรติ ปรนิมฺมิตวสวตฺตี เจติ กามสุคติภูมิ สตฺตวิธา โหติฯ

[6] สา ปนายเมกาทสวิธาปิ กามาวจรภูมิจฺเจว สงฺขํ คจฺฉติฯ

[7] พฺรหฺมปาริสชฺชา พฺรหฺมปุโรหิตา มหาพฺรหฺมา เจติ ปฐมชฺฌานภูมิฯ

[8] ปริตฺตาภา อปฺปมาณาภา อาภสฺสรา เจติ ทุติยชฺฌานภูมิฯ

[9] ปริตฺตสุภา อปฺปมาณสุภา สุภกิณฺหา เจติ ตติยชฺฌานภูมิฯ

[10] เวหปฺผลา อสญฺญสตฺตา สุทฺธาวาสา เจติ จตุตฺถชฺฌานภูมีติ รูปาวจรภูมิ โสฬสวิธา โหติฯ

[11] อวิหา อตปฺปา สุทสฺสา สุทสฺสี อกนิฏฺฐา เจติ สุทฺธาวาสภูมิ ปญฺจวิธา โหติฯ

[12] อากาสานญฺจายตนภูมิ วิญฺญาณญฺจายตนภูมิ อากิญฺจญฺญายตนภูมิ เนวสญฺญานาสญฺญายตนภูมิ เจติ อรูปภูมิ จตุพฺพิธา โหติฯ

[13] ปุถุชฺชนา น ลพฺภนฺติ, สุทฺธาวาเสสุ สพฺพถาฯ

โสตาปนฺนา จ สกทาคามิโน จาปิ ปุคฺคลาฯ

[14] อริยา โนปลพฺภนฺติ, อสญฺญาปายภูมิสุฯ

เสสฏฺฐาเนสุ ลพฺภนฺติ, อริยานริยาปิ จฯ

อิทเมตฺถ ภูมิจตุกฺกํฯ

ปฏิสนฺธิจตุกฺกํ

[15] อปายปฏิสนฺธิ กามสุคติปฏิสนฺธิ รูปาวจรปฏิสนฺธิ อรูปาวจรปฏิสนฺธิ เจติ จตุพฺพิธา ปฏิสนฺธิ นามฯ

[16] ตตฺถ อกุสลวิปาโกเปกฺขาสหคตสนฺตีรณํ อปายภูมิยํ โอกฺกนฺติกฺขเณ ปฏิสนฺธิ หุตฺวา ตโต ปรํ ภวงฺคํ ปริโยสาเน จวนํ หุตฺวา โวจฺฉิชฺชติ, อยเมกาปายปฏิสนฺธิ นามฯ

[17] กุสลวิปาโกเปกฺขาสหคตสนฺตีรณํ ปน กามสุคติยํ มนุสฺสานญฺเจว ชจฺจนฺธาทีนํ ภุมฺมสฺสิตานญฺจ วินิปาติกาสุรานํ ปฏิสนฺธิภวงฺคจุติวเสน ปวตฺตติฯ

[18] มหาวิปากานิ ปน อฏฺฐ สพฺพตฺถาปิ กามสุคติยํ ปฏิสนฺธิภวงฺคจุติวเสน ปวตฺตนฺติฯ

[19] อิมา นว กามสุคติปฏิสนฺธิโย นามฯ

[20] สา ปนายํ ทสวิธาปิ กามาวจรปฏิสนฺธิจฺเจว สงฺขํ คจฺฉติฯ

[21] เตสุ จตุนฺนํ อปายานํ มนุสฺสานํ วินิปาติกาสุรานญฺจ อายุปฺปมาณคณนาย นิยโม นตฺถิฯ

[22] จาตุมหาราชิกานํ ปน เทวานํ ทิพฺพานิ ปญฺจวสฺสสตานิ อายุปฺปมาณํ, มนุสฺสคณนาย นวุติวสฺสสตสหสฺสปฺปมาณํ โหติ, ตโต จตุคฺคุณํ ตาวติํสานํ, ตโต จตุคฺคุณํ ยามานํ, ตโต จตุคฺคุณํ ตุสิตานํ, ตโต จตุคฺคุณํ นิมฺมานรตีนํ, ตโต จตุคฺคุณํ ปรนิมฺมิตวสวตฺตีนํฯ

[23] นวสตญฺเจกวีส-วสฺสานํ โกฏิโย ตถาฯ

วสฺสสตสหสฺสานิ, สฏฺฐิ จ วสวตฺติสุฯ