มโนทฺวารวีถิ ปริตฺตชวนวาโร

[17] มโนทฺวาเร ปน ยทิ วิภูตมารมฺมณํ อาปาถมาคจฺฉติ, ตโต ปรํ ภวงฺคจลนมโนทฺวาราวชฺชนชวนาวสาเน ตทารมฺมณปากานิ ปวตฺตนฺติ, ตโต ปรํ ภวงฺคปาโตฯ

[18] อวิภูเต ปนารมฺมเณ ชวนาวสาเน ภวงฺคปาโตว โหติ, นตฺถิ ตทารมฺมณุปฺปาโทติฯ

[19] วีถิจิตฺตานิ ตีเณว, จิตฺตุปฺปาทา ทเสริตาฯ

วิตฺถาเรน ปเนตฺเถก-จตฺตาลีส วิภาวเย;

อยเมตฺถ ปริตฺตชวนวาโรฯ

อปฺปนาชวนวาโร

[20] อปฺปนาชวนวาเร ปน วิภูตาวิภูตเภโท นตฺถิ, ตถา ตทารมฺมณุปฺปาโท จฯ

[21] ตตฺถ หิ ญาณสมฺปยุตฺตกามาวจรชวนานมฏฺฐนฺนํ อญฺญตรสฺมิํ ปริกมฺโมปจารานุโลมโคตฺรภุนาเมน จตุกฺขตฺตุํ ติกฺขตฺตุเมว วา ยถากฺกมํ อุปฺปชฺชิตฺวา นิรุทฺธานนฺตรเมว ยถารหํ จตุตฺถํ, ปญฺจมํ วา ฉพฺพีสติมหคฺคตโลกุตฺตรชวเนสุ ยถาภินีหารวเสน ยํ กิญฺจิ ชวนํ อปฺปนาวีถิโมตรติ, ตโต ปรํ อปฺปนาวสาเน ภวงฺคปาโตว โหติฯ

[22] ตตฺถ โสมนสฺสสหคตชวนานนฺตรํ อปฺปนาปิ โสมนสฺสสหคตาว ปาฏิกงฺขิตพฺพา, อุเปกฺขาสหคตชวนานนฺตรํ อุเปกฺขาสหคตาว, ตตฺถาปิ กุสลชวนานนฺตรํ กุสลชวนญฺเจว เหฏฺฐิมญฺจ ผลตฺตยมปฺเปติ, กิริยชวนานนฺตรํ กิริยชวนํ อรหตฺตผลญฺจาติฯ

[23] ทฺวตฺติํส สุขปุญฺญมฺหา, ทฺวาทโสเปกฺขกา ปรํ,

สุขิตกฺริยโต อฏฺฐ, ฉ สมฺโภนฺติ อุเปกฺขกาฯ

[24] ปุถุชฺชนาน เสกฺขานํ, กามปุญฺญติเหตุโตฯ

ติเหตุกามกฺริยโต, วีตราคานมปฺปนาฯ

อยเมตฺถ มโนทฺวาเร วีถิจิตฺตปฺปวตฺตินโยฯ

ตทารมฺมณนิยโม

[25] สพฺพตฺถาปิ ปเนตฺถ อนิฏฺเฐ อารมฺมเณ อกุสลวิปากาเนว ปญฺจวิญฺญาณสมฺปฏิจฺฉนสนฺตีรณตทารมฺมณานิฯ

[26] อิฏฺเฐ กุสลวิปากานิฯ

[27] อติอิฏฺเฐ ปน โสมนสฺสสหคตาเนว สนฺตีรณตทารมฺมณานิ, ตตฺถาปิ โสมนสฺสสหคตกิริยชวนาวสาเน โสมนสฺสสหคตาเนว ตทารมฺมณานิ ภวนฺติ, อุเปกฺขาสหคตกิริยชวนาวสาเน จ อุเปกฺขาสหคตาเนว โหนฺติฯ

[28] โทมนสฺสสหคตชวนาวสาเน จ ปน ตทารมฺมณานิเจว ภวงฺคานิ จ อุเปกฺขาสหคตาเนว ภวนฺติ, ตสฺมา ยทิ โสมนสฺสปฏิสนฺธิกสฺส โทมนสฺสสหคตชวนาวสาเน ตทารมฺมณสมฺภโว นตฺถิ, ตทา ยํ กิญฺจิ ปริจิตปุพฺพํ ปริตฺตารมฺมณมารพฺภ อุเปกฺขาสหคตสนฺตีรณํ อุปฺปชฺชติ, ตมนนฺตริตฺวา ภวงฺคปาโตว โหตีติ วทนฺติ อาจริยาฯ

[29] ตถา กามาวจรชวนาวสาเน กามาวจรสตฺตานํ กามาวจรธมฺเมสฺเวว อารมฺมณภูเตสุ ตทารมฺมณํ อิจฺฉนฺตีติฯ

[30] กาเม ชวนสตฺตาลมฺพณานํ นิยเม สติฯ

วิภูเตติมหนฺเต จ, ตทารมฺมณมีริตํฯ

อยเมตฺถ ตทารมฺมณนิยโมฯ