เมนู

สพฺพสงฺขารนิมิตฺตาภาวโต อนิมิตฺตํฯ ตณฺหาปณิธิยา อภาวโต อปฺปณิหิตํ

[65] จวนาภาวโต อจฺจุตํฯ อนฺตสฺส ปริโยสานสฺส อติกฺกนฺตตฺตา อจฺจนฺตํฯ ปจฺจเยหิ อสงฺขตตฺตา อสงฺขตํฯ อตฺตโน อุตฺตริตรสฺส อภาวโต, สหธมฺเมน วตฺตพฺพสฺส อุตฺตรสฺส วา อภาวโต อนุตฺตรํฯ วานโต ตณฺหาโต มุตฺตตฺตา สพฺพโส อปคตตฺตา วานมุตฺตาฯ มหนฺเต สีลกฺขนฺธาทิเก เอสนฺติ คเวสนฺตีติ มเหสโยฯ ‘‘อิติ จิตฺต’’นฺตฺยาทิ ฉหิ ปริจฺเฉเทหิ วิภตฺตานํ จิตฺตาทีนํ นิคมนํฯ

นิพฺพานเภทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

อิติ อภิธมฺมตฺถวิภาวินิยา นาม อภิธมฺมตฺถสงฺคหวณฺณนาย

รูปปริจฺเฉทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. สมุจฺจยปริจฺเฉทวณฺณนา

[1] สลกฺขณา จินฺตนาทิสลกฺขณา จิตฺตเจตสิกนิปฺผนฺนรูปนิพฺพานวเสน ทฺวาสตฺตติปเภทา วตฺถุธมฺมา สภาวธมฺมา วุตฺตา, อิทานิ เตสํ ยถาโยคํ สภาวธมฺมานํ เอเกกสมุจฺจยวเสน โยคานุรูปโต อกุสลสงฺคหาทิเภทํ สมุจฺจยํ ราสิํ ปวกฺขามีติ โยชนาฯ

[2] อกุสลานเมว สภาคธมฺมวเสน สงฺคโห อกุสลสงฺคโหฯ กุสลาทิวเสน มิสฺสกานํ สงฺคโห มิสฺสกสงฺคโห, สจฺจาภิสมฺโพธิสงฺขาตสฺส อริยมคฺคสฺส ปกฺเข ภวานํ โพธิปกฺขิยานํ ธมฺมานํ สติปฏฺฐานาทิเภทานํ สภาควตฺถุวเสน สงฺคโห โพธิปกฺขิยสงฺคโหฯ ขนฺธาทิวเสน สพฺเพสํ สงฺคโห สพฺพสงฺคโห

อกุสลสงฺคหวณฺณนา

[3] ปุพฺพโกฏิยา อปญฺญายนโต จิรปาริวาสิยฏฺเฐน, วณโต วา วิสฺสนฺทมานยูสา วิย จกฺขาทิโต วิสเยสุ วิสฺสนฺทนโต อาสวาฯ อถ วา ภวโต อาภวคฺคํ ธมฺมโต อาโคตฺรภุํ สวนฺติ ปวตฺตนฺตีติ อาสวาฯ อวธิอตฺโถ เจตฺถ อา-กาโร, อวธิ จ มริยาทาภิวิธิวเสน ทุวิโธฯ ตตฺถ ‘‘อาปาฏลิปุตฺตํ วุฏฺโฐ เทโว’’ตฺยาทีสุ วิย กิริยํ พหิ กตฺวา ปวตฺโต มริยาโทฯ ‘‘อาภวคฺคํ สทฺโท อพฺภุคฺคโต’’ตฺยาทีสุ วิย กิริยํ พฺยาเปตฺวา ปวตฺโต อภิวิธิฯ อิธ ปน อภิวิธิมฺหิ ทฏฺฐพฺโพฯ ตถา เหเต นิพฺพตฺติฏฺฐานภูเต จ ภวคฺเค, โคตฺรภุมฺหิ จ อารมฺมณภูเต ปวตฺตนฺติฯ วิชฺชมาเนสุ จ อญฺเญสุ อาภวคฺคํ, อาโคตฺรภุญฺจ สวนฺเตสุ มานาทีสุ อตฺตตฺตนิยคฺคหณวเสน อภิพฺยาปนโต มทกรณฏฺเฐน อาสวสทิสตาย จ เอเตเยว อาสวภาเวน นิรุฬฺหาติ ทฏฺฐพฺพํฯ กาโมเยว อาสโว กามาสโว, กามราโคฯ รูปารูปภเวสุ ฉนฺทราโค ภวาสโวฯ ฌานนิกนฺติสสฺสตทิฏฺฐิสหคโต จ ราโค เอตฺเถว สงฺคยฺหติฯ ตตฺถ ปฐโม อุปปตฺติภเวสุ ราโค, ทุติโย กมฺมภเว, ตติโย ภวทิฏฺฐิสหคโตฯ ทฺวาสฏฺฐิวิธา ทิฏฺฐิ ทิฏฺฐาสโวฯ ทุกฺขาทีสุ จตูสุ สจฺเจสุ, ปุพฺพนฺเต, อปรนฺเต, ปุพฺพาปรนฺเต, ปฏิจฺจสมุปฺปาเทสุ จาติ อฏฺฐสุ ฐาเนสุ อญฺญาณํ อวิชฺชาสโว