อปิเจตฺถ เวหปฺผลอกนิฏฺฐจตุตฺถารุปฺปภวานํ เสฏฺฐภวภาวโต ตตฺถ นิพฺพตฺตา อริยา อญฺญตฺถ นุปฺปชฺชนฺติ, ตถา อวเสเสสุ อุปรูปริ พฺรหฺมโลเกสุ นิพฺพตฺตา เหฏฺฐิมเหฏฺฐิเมสุฯ วุตฺตญฺเหตํ อาจริเยน –

‘‘เวหปฺผเล อกนิฏฺเฐ, ภวคฺเค จ ปติฏฺฐิตา;

น ปุนาญฺญตฺถ ชายนฺติ, สพฺเพ อริยปุคฺคลา;

พฺรหฺมโลกคตา เหฏฺฐา, อริยา โนปปชฺชเร’’ติฯ (นาม. ปริ. 452-453);

กมฺมจตุกฺกวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

จุติปฏิสนฺธิกฺกมวณฺณนา

[89] ‘‘อายุกฺขเยนา’’ตฺยาทีสุ สติปิ กมฺมานุภาเว ตํตํคตีสุ ยถาปริจฺฉินฺนสฺส อายุโน ปริกฺขเยน มรณํ อายุกฺขยมรณํฯ สติปิ ตตฺถ ตตฺถ ปริจฺฉินฺนายุเสเส คติกาลาทิปจฺจยสามคฺคิยญฺจ ตํตํภวสาธกสฺส กมฺมุโน ปรินิฏฺฐิตวิปากตฺตา มรณํ กมฺมกฺขยมรณํฯ อายุกมฺมานํ สมกเมว ปริกฺขีณตฺตา มรณํ อุภยกฺขยมรณํฯ สติปิ ตสฺมิํ ทุวิเม ปุริมภวสิทฺธสฺส กสฺสจิ อุปจฺเฉทกกมฺมุโน พเลน สตฺถหรณาทีหิ อุปกฺกเมหิ อุปจฺฉิชฺชมานสนฺตานานํ, คุณมหนฺเตสุ วา กเตน เกนจิ อุปกฺกเมน อายูหิตอุปจฺเฉทกกมฺมุนา ปฏิพาหิตสามตฺถิยสฺส กมฺมสฺส ตํตํอตฺตภาวปฺปวตฺตเน อสมตฺถภาวโต ทุสิมารกลาพุราชาทีนํ วิย ตงฺขเณเยว ฐานาจาวนวเสน ปวตฺตมรณํ อุปจฺเฉทกมรณํ นามฯ อิทํ ปน เนรยิกานํ อุตฺตรกุรุวาสีนํ เกสญฺจิ เทวานญฺจ น โหติฯ เตนาหุ –

‘‘อุปกฺกเมน วา เกสญฺจุปจฺเฉทกกมฺมุนา’’ติฯ (ส. ส. 62);

มรณสฺส อุปฺปตฺติ ปวตฺติ มรณุปฺปตฺติฯ