[26] อฏฺฐ มหาวิปากานิ เจว สนฺตีรณตฺตยญฺเจติ เอกาทส ตทารมฺมณกิจฺจานิฯ

[27] เตสุ ปน ทฺเว อุเปกฺขาสหคตสนฺตีรณจิตฺตานิ ปฏิสนฺธิภวงฺคจุติตทารมฺมณสนฺตีรณวเสน ปญฺจกิจฺจานิ นามฯ

[28] มหาวิปากานิ อฏฺฐ ปฏิสนฺธิภวงฺคจุติตทารมฺมณวเสน จตุกิจฺจานิ นามฯ

[29] มหคฺคตวิปากานิ นว ปฏิสนฺธิภวงฺคจุติวเสน ติกิจฺจานิ นามฯ

[30] โสมนสฺสสนฺตีรณํ สนฺตีรณตทารมฺมณวเสน ทุกิจฺจํฯ

[31] ตถา โวฏฺฐพฺพนํ โวฏฺฐพฺพนาวชฺชนวเสนฯ

[32] เสสานิ ปน สพฺพานิปิ ชวนมโนธาตุตฺติกทฺวิปญฺจวิญฺญาณานิ ยถาสมฺภวเมกกิจฺจานีติฯ

[33] ปฏิสนฺธาทโย นาม, กิจฺจเภเทน จุทฺทสฯ

ทสธา ฐานเภเทน, จิตฺตุปฺปาทา ปกาสิตาฯ

[34] อฏฺฐสฏฺฐิ ตถา ทฺเว จ, นวาฏฺฐ ทฺเว ยถากฺกมํฯ

เอกทฺวิติจตุปญฺจกิจฺจฐานานิ นิทฺทิเสฯ

ทฺวารสงฺคโห

[35] ทฺวารสงฺคเห ทฺวารานิ นาม จกฺขุทฺวารํ โสตทฺวารํ ฆานทฺวารํ ชิวฺหาทฺวารํ กายทฺวารํ มโนทฺวารญฺเจติ ฉพฺพิธานิ ภวนฺติฯ

[36] ตตฺถ จกฺขุเมว จกฺขุทฺวารํฯ

[37] ตถา โสตาทโย โสตทฺวาราทีนิฯ

[38] มโนทฺวารํ ปน ภวงฺคนฺติ ปวุจฺจติฯ

[39] ตตฺถ ปญฺจทฺวาราวชฺชนจกฺขุวิญฺญาณสมฺปฏิจฺฉนสนฺตีรณโวฏฺฐพฺพนกามาวจรชวนตทารมฺมณวเสน ฉจตฺตาลีส จิตฺตานิ จกฺขุทฺวาเร ยถารหํ อุปฺปชฺชนฺติ, ตถา ปญฺจทฺวาราวชฺชนโสตวิญฺญาณาทิวเสน โสตทฺวาราทีสุปิ ฉจตฺตาลีเสว ภวนฺตีติ สพฺพถาปิ ปญฺจทฺวาเร จตุปญฺญาส จิตฺตานิ กามาวจราเนวฯ

[40] มโนทฺวาเร ปน มโนทฺวาราวชฺชนปญฺจปญฺญาสชวนตทารมฺมณวเสน สตฺตสฏฺฐิ จิตฺตานิ ภวนฺติฯ

[41] เอกูนวีสติ ปฏิสนฺธิภวงฺคจุติวเสน ทฺวารวิมุตฺตานิฯ

[42] เตสุ ปน ปญฺจวิญฺญาณานิ เจว มหคฺคตโลกุตฺตรชวนานิ เจติ ฉตฺติํส ยถารหเมกทฺวาริกจิตฺตานิ นามฯ

[43] มโนธาตุตฺติกํ ปน ปญฺจทฺวาริกํฯ

[44] สุขสนฺตีรณโวฏฺฐพฺพนกามาวจรชวนานิ ฉทฺวาริกจิตฺตานิฯ

[45] อุเปกฺขาสหคตสนฺตีรณมหาวิปากานิ ฉทฺวาริกานิ เจว ทฺวารวิมุตฺตานิ จฯ

[46] มหคฺคตวิปากานิ ทฺวารวิมุตฺตาเนวาติฯ

[47] เอกทฺวาริกจิตฺตานิ, ปญฺจฉทฺวาริกานิ จฯ

ฉทฺวาริกวิมุตฺตานิ, วิมุตฺตานิ จ สพฺพถาฯ

ฉตฺติํสติ ตถา ตีณิ, เอกติํส ยถากฺกมํ;

ทสธา นวธา เจติ, ปญฺจธา ปริทีปเยฯ

อาลมฺพณสงฺคโห

[48] อาลมฺพณสงฺคเห อารมฺมณานิ นาม รูปารมฺมณํ สทฺทารมฺมณํ คนฺธารมฺมณํ รสารมฺมณํ โผฏฺฐพฺพารมฺมณํ ธมฺมารมฺมณญฺเจติ ฉพฺพิธานิ ภวนฺติฯ

[49] ตตฺถ รูปเมว รูปารมฺมณํ, ตถา สทฺทาทโย สทฺทารมฺมณาทีนิฯ

[50] ธมฺมารมฺมณํ ปน ปสาทสุขุมรูปจิตฺตเจตสิกนิพฺพานปญฺญตฺติวเสน ฉธา สงฺคยฺหติฯ

[51] ตตฺถ จกฺขุทฺวาริกจิตฺตานํ สพฺเพสมฺปิ รูปเมว อารมฺมณํ, ตญฺจ ปจฺจุปฺปนฺนํฯ ตถา โสตทฺวาริกจิตฺตาทีนมฺปิ สทฺทาทีนิ, ตานิ จ ปจฺจุปฺปนฺนานิเยวฯ

[52] มโนทฺวาริกจิตฺตานํ ปน ฉพฺพิธมฺปิ ปจฺจุปฺปนฺนมตีตํ อนาคตํ กาลวิมุตฺตญฺจ ยถารหมารมฺมณํ โหติฯ

[53] ทฺวารวิมุตฺตานญฺจ ปฏิสนฺธิภวงฺคจุติสงฺขาตานํ ฉพฺพิธมฺปิ ยถาสมฺภวํ เยภุยฺเยน ภวนฺตเร ฉทฺวารคฺคหิตํ ปจฺจุปฺปนฺนมตีตํ ปญฺญตฺติภูตํ วา กมฺมกมฺมนิมิตฺตคตินิมิตฺตสมฺมตํ อารมฺมณํ โหติฯ

[54] เตสุ จกฺขุวิญฺญาณาทีนิ ยถากฺกมํ รูปาทิเอเกการมฺมณาเนวฯ

[55] มโนธาตุตฺติกํ ปน รูปาทิปญฺจารมฺมณํฯ

[56] เสสานิ กามาวจรวิปากานิ หสนจิตฺตญฺเจติ สพฺพถาปิ กามาวจรารมฺมณาเนวฯ

[57] อกุสลานิ เจว ญาณวิปฺปยุตฺตกามาวจรชวนานิ เจติ โลกุตฺตรวชฺชิตสพฺพารมฺมณานิฯ