ติวิธสิกฺขาย ปริปูรการิภาวโต อเสกฺขานํ ขีณาสวานํ เตตฺติํสวิธกุสลากุสลสฺส, เหฏฺฐิมผลตฺตยสฺส, วีถิมุตฺตานญฺจ นวมหคฺคตวิปากานํ วเสน ปญฺจจตฺตาลีสวชฺชิตานิ เสสานิ เตวีสติกอามาวจรวิปากวีสติกิริยอรหตฺตผลวเสน จตุจตฺตาลีส วีถิจิตฺตานิ สมฺภวา ยถาลาภํ กามภเว ฐิตานํ วเสน อุทฺทิเสฯ

เสกฺขานํ อฏฺฐารสกิริยชวนทิฏฺฐิวิจิกิจฺฉาสหคตปญฺจกอคฺคผลมหคฺคตวิปากวเสน เตตฺติํส วชฺเชตฺวา เตวีสติกามาวจรวิปากอาวชฺชนทฺวยเอกวีสติกุสลสตฺตากุสลเหฏฺฐิมผลตฺตยวเสน ฉปฺปญฺญาส วีถิจิตฺตานิ ยถาสมฺภวํ อุทฺทิเส อวิเสสโตฯ วิเสสโต ปน โสตาปนฺนสกทาคามีนํ เอกปญฺญาส, อนาคามีนํ เอกูนปญฺญาส, อวเสสานํ จตุนฺนํ ปุถุชฺชนานํ อฏฺฐารสกิริยชวนสพฺพโลกุตฺตรมหคฺคตวิปากวเสน ปญฺจติํส วชฺเชตฺวา อวเสสานิ กามาวจรวิปากอาวชฺชนทฺวยโลกิยกุสลากุสลวเสน จตุปญฺญาส วีถิจิตฺตานิ ยถาสมฺภวโต อุทฺทิเส อวิเสสโตฯ วิเสสโต ปน ติเหตุกานํ จตุปญฺญาเสว ลพฺภนฺติ, ทฺวิเหตุกาเหตุกานํ ญาณสมฺปยุตฺตวิปากอปฺปนาชวนวชฺชิตานิ เอกจตฺตาลีส, อาปายิกานํ ตาเนว ทฺวิเหตุกวิปากวชฺชิตานิ สตฺตติํส วีถิจิตฺตานีติ ทฏฺฐพฺพํฯ

ปุคฺคลานํ วเสน จิตฺตปฺปวตฺติเภโท ปุคฺคลเภโทฯ

ปุคฺคลเภทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ภูมิวิภาควณฺณนา

[49] สพฺพานิปิ วีถิจิตฺตานิ อุปลพฺภนฺติ ฉนฺนํ ทฺวารานํ, สพฺเพสญฺจ ปุคฺคลานํ ตตฺถ สมฺภวโตฯ ยถารหนฺติ ตํตํภวานุรูปํ, ตํตํปุคฺคลานุรูปญฺจฯ