[57] ทฺวิปญฺจวิญฺญาเณ ปกิณฺณกวชฺชิตา เตเยว สงฺคยฺหนฺตีติ สพฺพถาปิ อฏฺฐารสสุ อเหตุเกสุ คณนวเสน จตุธาว สงฺคโห โหตีติฯ
[58] ทฺวาทเสกาทส ทส, สตฺต จาติ จตุพฺพิโธฯ
อฏฺฐารสาเหตุเกสุ, จิตฺตุปฺปาเทสุ สงฺคโหฯ
[59] อเหตุเกสุ สพฺพตฺถ, สตฺต เสสา ยถารหํฯ
อิติ วิตฺถารโต วุตฺโต, เตตฺติํสวิธสงฺคโหฯ
[60] อิตฺถํ จิตฺตาวิยุตฺตานํ, สมฺปโยคญฺจ สงฺคหํฯ
ญตฺวา เภทํ ยถาโยคํ, จิตฺเตน สมมุทฺทิเสฯ
อิติ อภิธมฺมตฺถสงฺคเห เจตสิกสงฺคหวิภาโค นาม
ทุติโย ปริจฺเฉโทฯ
3. ปกิณฺณกปริจฺเฉโท
[1] สมฺปยุตฺตา ยถาโยคํ, เตปญฺญาส สภาวโตฯ
จิตฺตเจตสิกา ธมฺมา, เตสํ ทานิ ยถารหํฯ
[2] เวทนาเหตุโต กิจฺจทฺวาราลมฺพณวตฺถุโตฯ
จิตฺตุปฺปาทวเสเนว, สงฺคโห นาม นียเตฯ
เวทนาสงฺคโห
[3] ตตฺถ เวทนาสงฺคเห ตาว ติวิธา เวทนา สุขํ ทุกฺขํ อทุกฺขมสุขา เจติ, สุขํ ทุกฺขํ โสมนสฺสํ โทมนสฺสํ อุเปกฺขาติ จ เภเทน ปน ปญฺจธา โหติฯ
[4] ตตฺถ สุขสหคตํ กุสลวิปากํ กายวิญฺญาณเมกเมว, ตถา ทุกฺขสหคตํ อกุสลวิปากํฯ
[5] โสมนสฺสสหคตจิตฺตานิ ปน โลภมูลานิ จตฺตาริ, ทฺวาทส กามาวจรโสภนานิ, สุขสนฺตีรณหสนานิ จ ทฺเวติ อฏฺฐารส กามาวจรโสมนสฺสสหคตจิตฺตานิ เจว ปฐมทุติยตติยจตุตฺถชฺฌานสงฺขาตานิ จตุจตฺตาลีส มหคฺคตโลกุตฺตรจิตฺตานิ เจติ ทฺวาสฏฺฐิวิธานิ ภวนฺติฯ
[6] โทมนสฺสสหคตจิตฺตานิ ปน ทฺเว ปฏิฆสมฺปยุตฺตจิตฺตาเนวฯ
[7] เสสานิ สพฺพานิปิ ปญฺจปญฺญาส อุเปกฺขาสหคตจิตฺตาเนวาติฯ
[8] สุขํ ทุกฺขมุเปกฺขาติ, ติวิธา ตตฺถ เวทนาฯ
โสมนสฺสํ โทมนสฺสมิติเภเทน ปญฺจธาฯ
[9] สุขเมกตฺถ ทุกฺขญฺจ, โทมนสฺสํ ทฺวเย ฐิตํฯ
ทฺวาสฏฺฐีสุ โสมนสฺสํ, ปญฺจปญฺญาสเกตราฯ
เหตุสงฺคโห
[10] เหตุสงฺคเห เหตู นาม โลโภ โทโส โมโห อโลโภ อโทโส อโมโห จาติ ฉพฺพิธา ภวนฺติฯ
[11] ตตฺถ ปญฺจทฺวาราวชฺชนทฺวิปญฺจวิญฺญาณสมฺปฏิจฺฉนสนฺตีรณโวฏฺฐพฺพนหสนวเสน อเหตุกจิตฺตานิ นามฯ
[12] เสสานิ สพฺพานิปิ เอกสตฺตติ จิตฺตานิ สเหตุกาเนวฯ
[13] ตตฺถาปิ ทฺเว โมมูหจิตฺตานิ เอกเหตุกานิฯ
[14] เสสานิ ทส อกุสลจิตฺตานิ เจว ญาณวิปฺปยุตฺตานิ ทฺวาทส กามาวจรโสภนานิ เจติ ทฺวาวีสติ ทฺวิเหตุกจิตฺตานิฯ