ทฺวารสงฺคหวณฺณนา

[35] ทฺวารานํ , ทฺวารปฺปวตฺตจิตฺตานญฺจ ปริจฺเฉทวเสน สงฺคโห ทฺวารสงฺคโหฯ อาวชฺชนาทีนํ อรูปธมฺมานํ ปวตฺติมุขภาวโต ทฺวารานิ วิยาติ ทฺวารานิฯ

[36] จกฺขุเมวาติ ปสาทจกฺขุเมวฯ

[37] อาวชฺชนาทีนํ มนานํ, มโนเยว วา ทฺวารนฺติ มโนทฺวารํฯ ภวงฺคนฺติ อาวชฺชนานนฺตรํ ภวงฺคํฯ เตนาหุ โปราณา –

‘‘สาวชฺชนํ ภวงฺคนฺตุ, มโนทฺวารนฺติ วุจฺจตี’’ติ;

[39] ตตฺถาติ เตสุ จกฺขาทิทฺวาเรสุ จกฺขุทฺวาเร ฉจตฺตาลีส จิตฺตานิ ยถารหมุปฺปชฺชนฺตีติ สมฺพนฺโธฯ ปญฺจทฺวาราวชฺชนเมกํ, จกฺขุวิญฺญาณาทีนิ อุภยวิปากวเสน สตฺต, โวฏฺฐพฺพนเมกํ, กามาวจรชวนานิ จ กุสลากุสลนิราวชฺชนกิริยวเสน เอกูนติํส, ตทารมฺมณานิ จ อคฺคหิตคฺคหเณน อฏฺเฐวาติ ฉจตฺตาลีสฯ ยถารหนฺติ อิฏฺฐาทิอารมฺมเณ โยนิโสอโยนิโสมนสิการนิรนุสยสนฺตานาทีนํ อนุรูปวเสนฯ สพฺพถาปีติ อาวชฺชนาทิตทารมฺมณปริโยสาเนน สพฺเพนปิ ปกาเรน กามาวจราเนวาติ โยชนาฯ สพฺพถาปิ จตุปญฺญาส จิตฺตานีติ วา สมฺพนฺโธฯ สพฺพถาปิ ตํตํทฺวาริกวเสน ฐิตานิ อคฺคหิตคฺคหเณน จกฺขุทฺวาริเกสุ ฉจตฺตาลีสจิตฺเตสุ โสตวิญฺญาณาทีนํ จตุนฺนํ ยุคฬานํ ปกฺเขเปน จตุปญฺญาสปีตฺยตฺโถฯ

[41] จกฺขาทิทฺวาเรสุ อปฺปวตฺตนโต, มโนทฺวารสงฺขาตภวงฺคโต อารมฺมณนฺตรคฺคหณวเสน อปฺปวตฺติโต จ ปฏิสนฺธาทิวเสน ปวตฺตานิ เอกูนวีสติ ทฺวารวิมุตฺตานิฯ