ฯ นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺสฯ
อภิธมฺมตฺถสงฺคโห
คนฺถารมฺภกถา
[1] สมฺมาสมฺพุทฺธมตุลํ , สสทฺธมฺมคณุตฺตมํฯ
อภิวาทิย ภาสิสฺสํ, อภิธมฺมตฺถสงฺคหํฯ
จตุปรมตฺถธมฺโม
[2] ตตฺถ วุตฺตาภิธมฺมตฺถา, จตุธา ปรมตฺถโตฯ
จิตฺตํ เจตสิกํ รูปํ, นิพฺพานมิติ สพฺพถาฯ
1. จิตฺตปริจฺเฉโท
ภูมิเภทจิตฺตํ
[3] ตตฺถ จิตฺตํ ตาว จตุพฺพิธํ โหติ กามาวจรํ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ โลกุตฺตรญฺเจติฯ
อกุสลจิตฺตํ
[4] ตตฺถ กตมํ กามาวจรํ? โสมนสฺสสหคตํ ทิฏฺฐิคตสมฺปยุตฺตํ อสงฺขาริกเมกํ, สสงฺขาริกเมกํ, โสมนสฺสสหคตํ ทิฏฺฐิคตวิปฺปยุตฺตํ อสงฺขาริกเมกํ, สสงฺขาริกเมกํ , อุเปกฺขาสหคตํ ทิฏฺฐิคตสมฺปยุตฺตํ อสงฺขาริกเมกํ, สสงฺขาริกเมกํ, อุเปกฺขาสหคตํ ทิฏฺฐิคตวิปฺปยุตฺตํ อสงฺขาริกเมกํ, สสงฺขาริกเมกนฺติ อิมานิ อฏฺฐปิ โลภสหคตจิตฺตานิ นามฯ
[5] โทมนสฺสสหคตํ ปฏิฆสมฺปยุตฺตํ อสงฺขาริกเมกํ, สสงฺขาริกเมกนฺติ อิมานิ ทฺเวปิ ปฏิฆสมฺปยุตฺตจิตฺตานิ นามฯ
[6] อุเปกฺขาสหคตํ วิจิกิจฺฉาสมฺปยุตฺตเมกํ, อุเปกฺขาสหคตํ อุทฺธจฺจสมฺปยุตฺตเมกนฺติ อิมานิ ทฺเวปิ โมมูหจิตฺตานิ นามฯ
[7] อิจฺเจวํ สพฺพถาปิ ทฺวาทสากุสลจิตฺตานิ สมตฺตานิฯ
[8] อฏฺฐธา โลภมูลานิ, โทสมูลานิ จ ทฺวิธาฯ
โมหมูลานิ จ ทฺเวติ, ทฺวาทสากุสลา สิยุํฯ
อเหตุกจิตฺตํ
[9] อุเปกฺขาสหคตํ จกฺขุวิญฺญาณํ, ตถา โสตวิญฺญาณํ, ฆานวิญฺญาณํ, ชิวฺหาวิญฺญาณํ , ทุกฺขสหคตํ กายวิญฺญาณํ, อุเปกฺขาสหคตํ สมฺปฏิจฺฉนจิตฺตํ, อุเปกฺขาสหคตํ สนฺตีรณจิตฺตญฺเจติ อิมานิ สตฺตปิ อกุสลวิปากจิตฺตานิ นามฯ
[10] อุเปกฺขาสหคตํ กุสลวิปากํ จกฺขุวิญฺญาณํ, ตถา โสตวิญฺญาณํ, ฆานวิญฺญาณํ, ชิวฺหาวิญฺญาณํ, สุขสหคตํ กายวิญฺญาณํ, อุเปกฺขาสหคตํ สมฺปฏิจฺฉนจิตฺตํ, โสมนสฺสสหคตํ สนฺตีรณจิตฺตํ, อุเปกฺขาสหคตํ สนฺตีรณจิตฺตญฺเจติ อิมานิ อฏฺฐปิ กุสลวิปากาเหตุกจิตฺตานิ นามฯ