เมนู

ฯ นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺสฯ

อภิธมฺมตฺถสงฺคโห

คนฺถารมฺภกถา

[1] สมฺมาสมฺพุทฺธมตุลํ , สสทฺธมฺมคณุตฺตมํฯ

อภิวาทิย ภาสิสฺสํ, อภิธมฺมตฺถสงฺคหํฯ

จตุปรมตฺถธมฺโม

[2] ตตฺถ วุตฺตาภิธมฺมตฺถา, จตุธา ปรมตฺถโต

จิตฺตํ เจตสิกํ รูปํ, นิพฺพานมิติ สพฺพถาฯ

1. จิตฺตปริจฺเฉโท

ภูมิเภทจิตฺตํ

[3] ตตฺถ จิตฺตํ ตาว จตุพฺพิธํ โหติ กามาวจรํ รูปาวจรํ อรูปาวจรํ โลกุตฺตรญฺเจติฯ

อกุสลจิตฺตํ

[4] ตตฺถ กตมํ กามาวจรํ? โสมนสฺสสหคตํ ทิฏฺฐิคตสมฺปยุตฺตํ อสงฺขาริกเมกํ, สสงฺขาริกเมกํ, โสมนสฺสสหคตํ ทิฏฺฐิคตวิปฺปยุตฺตํ อสงฺขาริกเมกํ, สสงฺขาริกเมกํ , อุเปกฺขาสหคตํ ทิฏฺฐิคตสมฺปยุตฺตํ อสงฺขาริกเมกํ, สสงฺขาริกเมกํ, อุเปกฺขาสหคตํ ทิฏฺฐิคตวิปฺปยุตฺตํ อสงฺขาริกเมกํ, สสงฺขาริกเมกนฺติ อิมานิ อฏฺฐปิ โลภสหคตจิตฺตานิ นามฯ

[5] โทมนสฺสสหคตํ ปฏิฆสมฺปยุตฺตํ อสงฺขาริกเมกํ, สสงฺขาริกเมกนฺติ อิมานิ ทฺเวปิ ปฏิฆสมฺปยุตฺตจิตฺตานิ นามฯ

[6] อุเปกฺขาสหคตํ วิจิกิจฺฉาสมฺปยุตฺตเมกํ, อุเปกฺขาสหคตํ อุทฺธจฺจสมฺปยุตฺตเมกนฺติ อิมานิ ทฺเวปิ โมมูหจิตฺตานิ นามฯ

[7] อิจฺเจวํ สพฺพถาปิ ทฺวาทสากุสลจิตฺตานิ สมตฺตานิฯ

[8] อฏฺฐธา โลภมูลานิ, โทสมูลานิ จ ทฺวิธาฯ

โมหมูลานิ จ ทฺเวติ, ทฺวาทสากุสลา สิยุํฯ

อเหตุกจิตฺตํ

[9] อุเปกฺขาสหคตํ จกฺขุวิญฺญาณํ, ตถา โสตวิญฺญาณํ, ฆานวิญฺญาณํ, ชิวฺหาวิญฺญาณํ , ทุกฺขสหคตํ กายวิญฺญาณํ, อุเปกฺขาสหคตํ สมฺปฏิจฺฉนจิตฺตํ, อุเปกฺขาสหคตํ สนฺตีรณจิตฺตญฺเจติ อิมานิ สตฺตปิ อกุสลวิปากจิตฺตานิ นามฯ

[10] อุเปกฺขาสหคตํ กุสลวิปากํ จกฺขุวิญฺญาณํ, ตถา โสตวิญฺญาณํ, ฆานวิญฺญาณํ, ชิวฺหาวิญฺญาณํ, สุขสหคตํ กายวิญฺญาณํ, อุเปกฺขาสหคตํ สมฺปฏิจฺฉนจิตฺตํ, โสมนสฺสสหคตํ สนฺตีรณจิตฺตํ, อุเปกฺขาสหคตํ สนฺตีรณจิตฺตญฺเจติ อิมานิ อฏฺฐปิ กุสลวิปากาเหตุกจิตฺตานิ นามฯ