วิชฺชมาเนน ตุ วิชฺช-มานปญฺญตฺตินามิกา;
จกฺขุวิญฺญาณํ จ จกฺขุ-สมฺผสฺโส เจวมาทิกาฯ
[1138]
อวิชฺชมาเนนาวิชฺช-มานปญฺญตฺตินามิกา;
ขตฺติยปุตฺโต พฺราหฺมณ-ปุตฺโต อิจฺเจวมาทิกาฯ
[1139]
อิติ วุตฺตานุสาเรน, นามปญฺญตฺติยา พุโธ;
สรูปํ วิสยญฺเจว, วิภาคญฺจ วิภาวเยฯ
[1140]
อิจฺเจวํ ปรมตฺถา จ, ยถาวุตฺตา จตุพฺพิธา;
ปญฺญตฺติ ทุวิธา เจติ, เญยฺยตฺถา ฉพฺพิธา มตาติฯ
อิติ ปญฺญตฺติวิภาเค นามปญฺญตฺติกถา นิฏฺฐิตาฯ
เอกูนติํสติโม ปริจฺเฉโทฯ
นิฏฺฐิโต จ สพฺพถาปิ ปญฺญตฺติวิภาโคฯ
นิคมนกถา
[1141]
เสฏฺเฐ กญฺจิวเร รฏฺเฐ, กาเวรินคเร วเร;
กุเล สญฺชาตภูเตน, พหุสฺสุเตน ญาณินาฯ
[1142]
อนุรุทฺเธน เถเรน, อนิรุทฺธยสสฺสินา;
ตมฺพรฏฺเฐ วสนฺเตน, นคเร ตญฺชนามเกฯ
[1143]
ตตฺถ สงฺฆวิสิฏฺเฐน, ยาจิเตน อนากุลํ;
มหาวิหารวาสีนํ, วาจนามคฺคนิสฺสิตํฯ
[1144]
ปรมตฺถํ ปกาเสนฺตํ, ปรมตฺถวินิจฺฉยํ;
ปกรณํ กตํ เตน, ปรมตฺถตฺถเวทินาติฯ
อิติ อนุรุทฺธาจริเยน รจิโต
ปรมตฺถวินิจฺฉโย นิฏฺฐิโตฯ
ฯ นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺสฯ
สจฺจสงฺเขโป
คนฺถารมฺภกถา
[1]
นมสฺสิตฺวา ติโลกคฺคํ, เญยฺยสาครปารคุํ;
ภวาภาวกรํ ธมฺมํ, คณญฺจ คุณสาครํฯ
[2]
นิสฺสาย ปุพฺพาจริยมตํ อตฺถาวิโรธินํ;
วกฺขามิ สจฺจสงฺเขปํ, หิตํ การกโยคินํฯ
1. ปฐโม ปริจฺเฉโท
รูปสงฺเขโป
[3]
สจฺจานิ ปรมตฺถญฺจ, สมฺมุติญฺจาติ ทฺเว ตหิํ;
ถทฺธภาวาทินา เญยฺยํ, สจฺจํ ตํ ปรมตฺถกํฯ
[4]
สนฺนิเวสวิเสสาทิเญยฺยํ สมฺมุติ ตํ ทฺวยํ;
ภาวสงฺเกตสิทฺธีนํ, ตถตฺตา สจฺจมีริตํฯ
[5]
ปรมตฺโถ สนิพฺพานปญฺจกฺขนฺเธตฺถ ราสิโต;
ขนฺธตฺโถ จ สมาเสตฺวา, วุตฺโตตีตาทิเภทนํฯ
[6]
เวทนาทีสุเปกสฺมิํ, ขนฺธสทฺโท ตุ รุฬฺหิยา;
สมุทฺทาเทกเทเส ตุ, สมุทฺทาทิรโว ยถาฯ
[7]
ตตฺถ สีตาทิรุปฺปตฺตา, รูปํ ภฺวาปานลานิลํ;
ภูตํ กถินทวตาปจนีรณภาวกํฯ
[8]