เมนู

ธาตุทฺวยํ ติธา กตฺวา, ปจฺฉิมํ ปุน ปณฺฑิโต;

เอกาทสวิธํ จิตฺตํ, โหตีติ ปริทีปเยฯ

[176]

มโนวิญฺญาณธาตุมฺปิ, กุสลากุสลาทิโต;

จตุธา วิภชิตฺวาน, วเท ทฺวาทสธา ฐิตํฯ

[177]

ภเว จุทฺทสธา จิตฺตํ, จุทฺทสฏฺฐานเภทโต;

ปฏิสนฺธิภวงฺคสฺส, จุติยาวชฺชนสฺส จฯ

[178]

ปญฺจนฺนํ ทสฺสนาทีนํ, สมฺปฏิจฺฉนเจตโส;

สนฺตีรณสฺส โวฏฺฐพฺพ-ชวนานํ วเสน จฯ

[179]

ตทารมฺมณจิตฺตสฺส, ตเถว ฐานเภทโต;

เอวํ จุทฺทสธา จิตฺตํ, โหตีติ ปริทีปเยฯ

[180]

ภูมิปุคฺคลนานาตฺต-วเสน จ ปวตฺติโต;

พหุธา ปนิทํ จิตฺตํ, โหตีติ จ วิภาวเยฯ

[181]

เอกวิธาทินเย ปนิมสฺมิํ,

โย กุสโล มติมา อิธ ภิกฺขุ;

ตสฺสภิธมฺมคตา ปน อตฺถา,

หตฺถคตามลกา วิย โหนฺติฯ

อิติ อภิธมฺมาวตาเร เอกวิธาทินิทฺเทโส นาม

จตุตฺโถ ปริจฺเฉโทฯ

5. ปญฺจโม ปริจฺเฉโท

ภูมิปุคฺคลจิตฺตุปฺปตฺตินิทฺเทโส

[182]

อิโต ปรํ ปวกฺขามิ, พุทฺธิวุทฺธิกรํ นยํ;

จิตฺตานํ ภูมีสุปฺปตฺติํ, ปุคฺคลานํ วเสน จฯ

[183]

เทวาเจว มนุสฺสา จ, ติสฺโส วาปายภูมิโย;

คติโย ปญฺจ นิทฺทิฏฺฐา, สตฺถุนา ตุ ตโย ภวาฯ

[184]

ภูมิโย ตตฺถ ติํเสว, ตาสุ ติํเสว ปุคฺคลา;

ภูมีสฺเวตาสุ อุปฺปนฺนา, สพฺเพ จ ปน ปุคฺคลาฯ

[185]

ปฏิสนฺธิกจิตฺตานํ, วเสเนกูนวีสติ;

ปฏิสนฺธิ จ นาเมสา, ทุวิธา สมุทีริตาฯ

[186]

อจิตฺตกา สจิตฺตา จ, อสญฺญีนมจิตฺตกา;

เสสา สจิตฺตกา เญยฺยา, สา ปเนกูนวีสติฯ

[187]

ปฏิสนฺธิวเสเนว, โหนฺติ วีสติ ปุคฺคลา;

อิธ จิตฺตาธิการตฺตา, อจิตฺตา น จ อุทฺธฏาฯ

[188]

อเหตุทฺวิติเหตูติ, ปุคฺคลา ติวิธา สิยุํ;

อริยา ปน อฏฺฐาติ, สพฺเพ เอกาทเสริตาฯ

[189]

เอเตสํ ปน สพฺเพสํ, ปุคฺคลานํ ปเภทโต;

จิตฺตานํ ภูมีสุปฺปตฺติํ, ภณโต เม นิโพธถฯ

[190]

ติํสภูมีสุ จิตฺตานิ, กติ ชายนฺติ เม วท;

จุทฺทเสว ตุ จิตฺตานิ, โหนฺติ สพฺพาสุ ภูมิสุฯ

[191]

สทา วีสติ จิตฺตานิ, กาเมเยว ภเว สิยุํ;

ปญฺจ รูปภเวเยว, จตฺตาเรว อรูปิสุฯ

[192]

กามรูปภเวสฺเวว , อฏฺฐารส ภวนฺติ หิ;

ทฺเวจตฺตาลีส จิตฺตานิ, โหนฺติ ตีสุ ภเวสุปิฯ

[193]

ฐเปตฺวา ปน สพฺพาสํ, จตสฺโสปายภูมิโย;

เตรเสว จ จิตฺตานิ, โหนฺติ ฉพฺพีสภูมิสุฯ

[194]

อปรานิ จตสฺโสปิ, ฐเปตฺวารุปฺปภูมิโย;

จิตฺตานิ ปน ชายนฺติ, ฉ จ ฉพฺพีสภูมิสุฯ

[195]

สุทฺธาวาสิกเทวานํ , ฐเปตฺวา ปญฺจ ภูมิโย;

ปญฺจ จิตฺตานิ ชายนฺเต, ปญฺจวีสติภูมิสุฯ

[196]

อปรานิ ทุเว โหนฺติ, ปญฺจวีสติภูมิสุ;

ฐเปตฺวา เนวสญฺญญฺจ, จตสฺโสปายภูมิโยฯ

[197]

ทฺเวปิ จิตฺตานิ ชายนฺติ, จตุวีสติภูมิสุ;

อากิญฺจญฺญํ เนวสญฺญญฺจ, ฐเปตฺวาปายภูมิโยฯ

[198]

อปายภูมิโย หิตฺวา, ติสฺโส อารุปฺปภูมิโย;

ทฺเวเยว ปน จิตฺตานิ, โหนฺติ เตวีสภูมิสุฯ

[199]

อรูเป จ อปาเย จ, ฐเปตฺวา อฏฺฐ ภูมิโย;

เอกาทสวิธํ จิตฺตํ, โหนฺติ ทฺวาวีสภูมิสุฯ

[200]

สุทฺธาวาเส อปาเย จ, ฐเปตฺวา นว ภูมิโย;

เอกวีสาสุ นิจฺจมฺปิ, จตฺตาโรว ภวนฺติ หิฯ

[201]

เอกํ สตฺตรสสฺเวว, จิตฺตํ ชายติ ภูมิสุ;

สุทฺธาวาเส ฐเปตฺวา ตุ, อปายารุปฺปภูมิโยฯ

[202]

ทฺวาทเสว ตุ ชายนฺเต, เอกาทสสุ ภูมิสุ;

ฐเปตฺวา ปน สพฺพาปิ, ภูมิโย หิ มหคฺคตาฯ

[203]

กามาวจรเทวานํ, มนุสฺสานํ วเสน ตุ;

อฏฺฐ จิตฺตานิ ชายนฺเต, สทา สตฺตสุ ภูมิสุฯ

[204]

ปญฺจมชฺฌานปาเกโก , ชายเต ฉสุ ภูมิสุ;

จตฺตาริ ปน จิตฺตานิ, ตีสุ ตีสฺเวว ภูมิสุฯ

[205]

จตฺตาริ ปน จิตฺตานิ, โหนฺติ เอเกกภูมิสุ;

อรูปาวจรปากานํ, วเสน ปริทีปเยฯ

[206]

กุสลากุสลา กาเม,

เตสํ ปากา อเหตุกา;

อาวชฺชนทฺวยญฺจาติ,

สตฺตติํเสว มานสาฯ

[207]

นรกาทีสฺวปาเยสุ, จตูสุปิ จ ชายเร;

ทฺเวปญฺญาสาวเสสานิ, นุปฺปชฺชนฺติ กทาจิปิฯ

[208]

กาเม เทวมนุสฺสานํ, นว ปากา มหคฺคตา;

เนว ชายนฺติ ชายนฺติ, อสีติ หทยา สทาฯ

[209]

กาเม อฏฺฐ มหาปากา, โทมนสฺสทฺวยมฺปิ จ;

ตถา ฆานาทิวิญฺญาณ-ตฺตยํ ปากา อปุญฺญชาฯ

[210]

นตฺถิ อารุปฺปปากา จ, รูปาวจรภูมิยํ;

อิเมหิ สห จิตฺเตหิ, ตโย มคฺคา ผลทฺวยํฯ

[211]

จตฺตาโร ทิฏฺฐิสํยุตฺตา, วิจิกิจฺฉายุตมฺปิ จ;

จตฺตาโร เหฏฺฐิมา ปากา, สุทฺธาวาเส น ลพฺภเรฯ

[212]

เสสานิ เอกปญฺญาส, จิตฺตานิ ปน ลพฺภเร;

รูปาวจริกา สพฺเพ, วิปากา กามธาตุยาฯ

[213]

โทมนสฺสาทิมคฺโค จ, กฺริยา จ ทฺเว อเหตุกา;

เตจตฺตาลีส จิตฺตานิ, นตฺถิ อารุปฺปภูมิยํฯ

[214]

เอวํ ภูมิวเสเนว, จิตฺตุปฺปตฺติํ วิภาวเย;

ตถา เอกาทสนฺนมฺปิ, ปุคฺคลานํ วเสน จฯ

[215]

กุสลากุสลา กาเม,

เตสํ ปากา อเหตุกา;

อาวชฺชนทฺวยญฺจาติ,

สตฺตติํเสว มานสาฯ

[216]

อเหตุกสฺส สตฺตสฺส, ชายนฺเต ปญฺจภูมิสุ;

ทฺเวปญฺญาสาวเสสานิ, น ชายนฺติ กทาจิปิฯ

[217]

อเหตุกสฺส วุตฺเตหิ, กามปากา ทุเหตุกา;

ทุเหตุกสฺส ชายนฺเต, จตฺตาลีสํ ตเถกกํ

[218]

สพฺเพ มหคฺคตา เจว, สพฺเพปิ จ อนาสวา;

ติเหตุกา วิปากา จ, กาเม นว กฺริยาปิ จฯ

[219]

ทุเหตุโน น ชายนฺติ, จตฺตาลีสํ ตถาฏฺฐ จ;

กามาวจรสตฺตสฺส, ติเหตุปฏิสนฺธิโนฯ

[220]

ปุถุชฺชนสฺส ชายนฺเต, จตุปญฺญาส มานสา;

ทฺวิเหตุกสฺส วุตฺตานิ, จตฺตาลีสํ ตเถกกํ

[221]

จตฺตาโร ญาณสํยุตฺตา, วิปากา กามธาตุยา;

รูปารูเปสุ ปุญฺญานิ, จตุปญฺญาส มานสาฯ

[222]

ปุถุชฺชนสฺส ชายนฺเต, ปญฺจติํส น ชายเร;

ฉเทเวสุ มนุสฺเสสุ, โสตาปนฺนสฺส เทหิโนฯ

[223]

ปญฺญาเสวสฺส จิตฺตานิ, ชายนฺตีติ วินิทฺทิเส;

นวติํเสว จิตฺตานิ, นุปฺปชฺชนฺตีติ ทีปเยฯ

[224]

โสตาปนฺนสฺส วุตฺตานิ, ฐเปตฺวา ปฐมํ ผลํ;

อตฺตโนว ผเลนสฺส, สกทาคามิโน สิยุํฯ

[225]

โสตาปนฺนสฺส วุตฺตานิ, ฐเปตฺวา ปฏิฆทฺวยํ;

ทุติยํ จ ผลํ หิตฺวา, ยานิ จิตฺตานิ ตานิติ;

อนาคามิสฺส สตฺตสฺส, ชายนฺตีติ วินิทฺทิเสฯ

[226]

กติ จิตฺตานิ ชายนฺเต, กาเม อรหโต ปน;

จตฺตารีสญฺจ จตฺตาริ, กาเม อรหโต สิยุํฯ

[227]

มคฺคฏฺฐานํ จตุนฺนมฺปิ, ปุคฺคลานํ สกํ สกํ;

มคฺคจิตฺตํ สิยา เตสํ, เอกจิตฺตกฺขณา หิ เตฯ

[228]

ปุถุชฺชนสฺส ตีสฺเวว, ปฐมชฺฌานภูมิสุ;

ปญฺจติํเสว จิตฺตานิ, ชายนฺเตติ วินิทฺทิเสฯ

[229]

ฆานาทีสุ จ วิญฺญาณ-ตฺตยํ สตฺต อปุญฺญชา;

มหาปากา ตถา ปากา, อุปริชฺฌานภูมิกาฯ

[230]

วิปากาปิ จ อารุปฺปา, โทมนสฺสทฺวยมฺปิ จ;

อฏฺฐารส กฺริยา เจว, อฏฺฐ โลกุตฺตรานิ จฯ

[231]

ปฐมชฺฌานนิพฺพตฺต-ปุถุชฺชนสรีริโน;

เอตานิ จตุปญฺญาส, จิตฺตานิ น จ ลพฺภเรฯ

[232]

โสตาปนฺนสฺส จิตฺตานิ, ตตฺเถกติํส ชายเร;

ปุถุชฺชนสฺส วุตฺเตสุ, หิตฺวา จาปุญฺญปญฺจกํฯ

[233]

สกทาคามิโน ตตฺถ, ฐเปตฺวา ปฐมํ ผลํ;

เอกติํเสว ชายนฺเต, ปกฺขิปิตฺวา สกํ ผลํฯ

[234]

อนาคามิสฺส ตตฺเถว, ฐเปตฺวา ทุติยํ ผลํ;

เอกติํเสว ชายนฺเต, ผลจิตฺเตน อตฺตโนฯ

[235]

วิญฺญาณํ จกฺขุโสตานํ, ปุญฺญชํ สมฺปฏิจฺฉนํ;

สนฺตีรณทฺวยญฺเจว, กฺริยจิตฺตานิ วีสติฯ

[236]

อรหตฺตผลํ ปาโก, ปฐมชฺฌานสมฺภโว;

สตฺตวีสติ จิตฺตานิ, อรหนฺตสฺส ชายเรฯ

[237]

ปุถุชฺชนสฺส ตีสฺเวว, ทุติยชฺฌานภูมิสุ;

ฉตฺติํส ทุติยชฺฌาน-ตติยชฺฌานปากโตฯ

[238]

ปุถุชฺชนสฺส วุตฺเตสุ, หิตฺวา วาปุญฺญปญฺจกํ;

โสตาปนฺนสฺส พาตฺติํส, ผเลน สห อตฺตโนฯ

[239]

โสตาปนฺนสฺส วุตฺเตสุ, ฐเปตฺวา ปฐมํ ผลํ;

พาตฺติํส ผลจิตฺเตน, สกทาคามิสฺส อตฺตโนฯ

[240]

สกทาคามีสุ วุตฺเตสุ, ฐเปตฺวา ทุติยํ ผลํ;

อนาคามิผเลนสฺส, พาตฺติํเสว ภวนฺติ หิฯ

[241]

อรหนฺตสฺส ตีสฺเวว, อฏฺฐวีสติ อตฺตโน;

ผเลน ทุติยชฺฌาน-ตติยชฺฌานปากโตฯ

[242]

ปริตฺตกสุภาทีนํ, เทวานํ ตีสุ ภูมิสุ;

ปญฺจติํเสว ชายนฺเต, จตุตฺถชฺฌานปากโตฯ

[243]

โสตาปนฺนสฺส ตตฺเถก-ติํส จิตฺตานิ ชายเร;

สกทาคามิโน เอวํ, ตถานาคามิโนปิ จฯ

[244]

ขีณาสวสฺส ตตฺเถว, สตฺตวีสติ มานสา;

ตถา เวหปฺผเล จาปิ, สพฺเพสํ โหนฺติ มานสาฯ

[245]

เอกติํเสว จิตฺตานิ, สุทฺธาวาสิกภูมิสุ;

อนาคามิกสตฺตสฺส, โหนฺตีติ ปริทีปเยฯ

[246]

อรหโต ปน ตตฺเถว, มานสา สตฺตวีสติ;

เอวํ รูปีสุ จิตฺตานิ, วิญฺเญยฺยานิ วิภาวินาฯ

[247]

จตุวีสติ จิตฺตานิ, ปฐมารุปฺปภูมิยํ;

ปุถุชฺชนสฺส สตฺตสฺส, ชายนฺตีติ วินิทฺทิเสฯ

[248]

โสตาปนฺนสฺส ตตฺเถว, ฐเปตฺวาปุญฺญปญฺจกํ;

สมวีสติ จิตฺตานิ, ผเลน สห อตฺตโนฯ

[249]

สกทาคามิโน ตตฺถ, ตถานาคามิโนปิ จ;

ชายนฺติ วีส จิตฺตานิ, ปุพฺพปุพฺพผลํ วินาฯ

[250]

ขีณาสวสฺส ตตฺเถว, ทสปญฺจ จ มานสา;

ปุถุชฺชนสฺส สตฺตสฺส, ทุติยารุปฺปภูมิยํฯ

[251]

โหนฺติ เตวีส จิตฺตานิ, อิติ วตฺวา วิภาวเย;

ติณฺณนฺนมฺเปตฺถ เสขานํ, จิตฺตาเนกูนวีสติ

[252]

จุทฺทเสว ตุ จิตฺตานิ, ทุติยารุปฺปภูมิยํ;

กฺริยาทฺวาทส ปาเกโก, ผลํ ขีณาสวสฺส ตุฯ

[253]

ปุถุชฺชนสฺส สตฺตสฺส, ตติยารุปฺปภูมิยํ;

พาวีสติ จ จิตฺตานิ, ภวนฺตีติ ปกาสเยฯ

[254]

อฏฺฐารเสว จิตฺตานิ, โสตาปนฺนสฺส ชายเร;

สกทาคามิโน ตานิ, ฐเปตฺวา ปฐมํ ผลํฯ

[255]

สกทาคามิวุตฺเตสุ, ฐเปตฺวา ทุติยํ ผลํ;

อฏฺฐารเสว จิตฺตานิ, อนาคามิสฺส ชายเรฯ

[256]

เตรเสว จ จิตฺตานิ, ตติยารุปฺปภูมิยํ;

ขีณาสวสฺส สตฺตสฺส, ภวนฺตีติ วินิทฺทิเสฯ

[257]

เอกวีสติ จิตฺตานิ, จตุตฺถารุปฺปภูมิยํ;

ปุถุชฺชนสฺส สตฺตสฺส, ชายนฺตีติ วินิทฺทิเสฯ

[258]

โสตาปนฺนสฺส สตฺตสฺส, สตฺตรส ปกาสเย;

สกทาคามิโน ตานิ, ฐเปตฺวา ปฐมํ ผลํฯ

[259]

สกทาคามิวุตฺเตสุ, ฐเปตฺวา ทุติยํ ผลํ;

โหนฺติ สตฺตรเสวสฺส, อนาคามิสฺส มานสาฯ

[260]

ทฺวาทเสว ตุ จิตฺตานิ, จตุตฺถารุปฺปภูมิยํ;

ชายนฺติ อรหนฺตสฺส, อิติ วตฺวา วิภาวเยฯ

[261]

เหฏฺฐิมานํ อรูปีนํ, พฺรหฺมานํ อุปรูปริ;

อรูปกุสลา เจว, อุปฺปชฺชนฺติ กฺริยาปิ จฯ

[262]

อุทฺธมุทฺธมรูปีนํ, เหฏฺฐิมา เหฏฺฐิมา ปน;

อารุปฺปาเนว ชายนฺเต, ทิฏฺฐาทีนวโต กิรฯ

[263]

ฐเปตฺวา ปฐมํ มคฺคํ, กุสลานุตฺตรา ตโย;

กามาวจรปุญฺญานิ, อปุญฺญานิ ตถา ทสฯ

[264]

จตฺตารารุปฺปปุญฺญานิ, สพฺเพ ปากา อนุตฺตรา;

ปฐมารุปฺปปาโก จ, นว กามกฺริยาปิ จฯ

[265]

อารุปฺปาปิ กฺริยา สพฺพา, เตจตฺตาลีส มานสา;

อุปฺปชฺชนฺติ ปเนตานิ, ปฐมารุปฺปภูมิยํฯ

[266]

สพฺโพ กามวิปาโก จ, สพฺโพ รูโปมหคฺคโต;

จิตฺตุปฺปาโท มโนธาตุ, โทมนสฺสทฺวยมฺปิ จฯ

[267]

อาทิมคฺโค ตโย ปากา, อารุปฺปา จ ตถูปริ;

ฉจตฺตาลีส นตฺเถตฺถ, ปฐมารุปฺปภูมิยํฯ

[268]

วุตฺเตสุ ปน จิตฺเตสุ, ปฐมารุปฺปภูมิยํ;

ฐเปตฺวา ปฐมารุปฺป-ตฺตยํ ปาโก จ อตฺตโนฯ

[269]

ตาลีเสตานิ ชายนฺเต, ทุติยารุปฺปภูมิยํ;

เอวํ เสสทฺวเย เญยฺยา, หิตฺวา เหฏฺฐิมเหฏฺฐิมํฯ

[270]

อตฺตโน อตฺตโน ปากา, จตฺตาโร จ อนาสวา;

วิปากา โหนฺติ สพฺเพว, จตูสฺวารุปฺปภูมิสุฯ

[271]

โวฏฺฐพฺพเนน จิตฺเตน, กาเม อฏฺฐ มหากฺริยา;

จตสฺโสปิ จ อารุปฺปา, เตรเสว กฺริยา สิยุํฯ

[272]

ขีณาสวสฺส ชายนฺเต, ปฐมารุปฺปภูมิยํ;

ทฺวาทเสว กฺริยา โหนฺติ, ทุติยารุปฺปภูมิยํฯ

[273]

เอกาทส กฺริยา โหนฺติ, ตติยารุปฺปภูมิยํ;

ทเสว จ กฺริยา เญยฺยา, จตุตฺถารุปฺปภูมิยํฯ

[274]

อรหโต ปน จิตฺตานิ, โหนฺติ เอกูนวีสติ;

อรหตฺตํ กฺริยา สพฺพา, ฐเปตฺวาวชฺชนทฺวยํฯ

[275]

จตุนฺนญฺจ ผลฏฺฐานํ, ติเหตุกปุถุชฺชเน;

เตรเสว จ จิตฺตานิ, ภวนฺตีติ ปกาสเยฯ

[276]

จตฺตาโร ญาณสํยุตฺตา, มหาปากา ตถา นว;

รูปารูปวิปากา จ, เตรเสว ภวนฺติเมฯ

[277]

จตุนฺนญฺจ ผลฏฺฐานํ, ทุเหตุกปุถุชฺชเน;

ญาณหีนานิ จตฺตาริ, วิปากา เอว ชายเรฯ

[278]

ปุถุชฺชนานํ ติณฺณมฺปิ, จตุนฺนํ อริยเทหินํ;

สตฺตรเสว จิตฺตานิ, สตฺตนฺนมฺปิ ภวนฺติ หิฯ

[279]

วิญฺญาณานิ ทุเว ปญฺจ, มโนธาตุตฺตยมฺปิ จ;

สนฺตีรณานิ โวฏฺฐพฺพํ, โหนฺติ สตฺตรเสวิเมฯ

[280]

เหฏฺฐา ติณฺณํ ผลฏฺฐานํ, ติเหตุกปุถุชฺชเน;

นเวว กุสลา โหนฺติ, จตุนฺนมฺปิ มหคฺคตาฯ

[281]

ติณฺณํ ปุถุชฺชนานญฺจ, ติณฺณมริยานมาทิโต;

เตรเสว ตุ จิตฺตานิ, อุปฺปชฺชนฺตีติ นิทฺทิเสฯ

[282]

อฏฺเฐว กามปุญฺญานิ, ทิฏฺฐิหีนา อปุญฺญโต;

จตฺตาโรปิ จ อุทฺธจฺจ-สํยุตฺตญฺจาติ เตรสฯ

[283]

เหฏฺฐา ทฺวินฺนํ ผลฏฺฐานํ, ตถา สพฺพปุถุชฺชเน;

โทมนสฺสยุตฺตํ จิตฺตํ, ทฺวยเมว ตุ ชายเตฯ

[284]

ติณฺณํ ปุถุชฺชนานํ ตุ, ปญฺเจว ปน ชายเร;

จตฺตาริ ทิฏฺฐิยุตฺตานิ, วิจิกิจฺฉายุตมฺปิ จฯ

[285]

มคฺคฏฺฐานํ จตุนฺนมฺปิ, มคฺคจิตฺตํ สกํ สกํ;

เอกเมว ภเว เตสํ, อิติ วตฺวา วิภาวเยฯ

[286]

มยา ภเวสุ จิตฺตานํ, ปุคฺคลานํ วเสน จ;

ภิกฺขูนํ ปาฏวตฺถาย, จิตฺตุปฺปตฺติ ปกาสิตาฯ

[287]

เอวํ สพฺพมิทํ จิตฺตํ, ภูมิปุคฺคลเภทโต;

พหุธาปิ จ โหตีติ, วิญฺญาตพฺพํ วิภาวินาฯ

[288]

สกฺกา วุตฺตานุสาเรน, เภโท ญาตุํ วิภาวินา;

คนฺถวิตฺถารภีเตน, สํขิตฺตํ ปนิทํ มยาฯ

[289]

ปุพฺพาปรํ วิโลเกตฺวา, จินฺเตตฺวา จ ปุนปฺปุนํ;

อตฺถํ อุปปริกฺขิตฺวา, คเหตพฺพํ วิภาวินาฯ

[290]

อิมญฺจาภิธมฺมาวตารํ สุสารํ,

วรํ สตฺตโมหนฺธการปฺปทีปํ;

สทา สาธุ จินฺเตติ วาเจติ โย ตํ,

นรํ ราคโทสา จิรํ โนปยนฺติฯ

อิติ อภิธมฺมาวตาเร ภูมิปุคฺคลวเสน จิตฺตุปฺปตฺตินิทฺเทโส นาม

ปญฺจโม ปริจฺเฉโทฯ

6. ฉฏฺโฐ ปริจฺเฉโท