เมนู

ฉนฺทาธิโมกฺขา เยวาปิ, วีเสกาทสวชฺชิเต;

อุทฺธจฺจเมกาทสสุ, มชฺฌตฺตมนวชฺชเกฯ

[510]

สพฺพตฺถ มนสิกาโร, ติทฺเวกทฺวิติกาปเร;

อฏฺฐฏฺฐวีสจตูสุ, ปญฺจทฺวีสุ ยถากฺกมํฯ

[511]

สมุทายวเสเนตฺถ, อุทฺธจฺจวิรติตฺตยํ;

สวิภตฺติกมญฺญตฺถ, อวิภตฺติกเมว ตํฯ

[512]

จิตฺตุปฺปาเทสุ เตเนตํ, วิภตฺติอวิภตฺติกํ;

อิติ สาธุ สลฺลกฺเขยฺย, สมฺภวาสมฺภวํ พุโธติฯ

อิติ เจตสิกวิภาเค ราสิสมฺภวกถา นิฏฺฐิตาฯ

จุทฺทสโม ปริจฺเฉโทฯ

ปนฺนรสโม ปริจฺเฉโท

15. ราสิสงฺคหกถา

[513]

เตตฺติํส เจว ทฺวตฺติํส, เอกติํส จ ติํส จ;

เอกทฺวตฺติํสหีนา จ, ติํส ธมฺมานวชฺชเก

[514]

ทส ธมฺมา ตุ สาวชฺเช, ฉปญฺจจตุราธิกา;

เอกาทส ทส นว, สตฺตธาเหตุเก ปนฯ

[515]

อิตฺถํ จุทฺทสธา ภินฺนา, โกฏฺฐาสา ตุ สรูปโต;

วิภตฺตา เตหิ ยุตฺตา จ, จิตฺตุปฺปาทา ยถากฺกมํฯ

[516]

ติกฏฺฐกา ปญฺจวีส, ทส ปญฺจาธิกา นว;

อฏฺฐารเสติ สตฺเตเต, อนวชฺชา ตเถตเรฯ

[517]

ทฺเว จตฺตาโร ฉเฬกํ ทฺเว,

ปญฺจาถ ทสธาปเร;

สาวชฺชาเหตุกา เจติ,

โกฏฺฐาสา โหนฺติ จุทฺทสฯ

[518]

นว จาปิ ฉ จตฺตาโร, จตุปญฺจฉสตฺตกา;

นว ทฺเว ทฺเว ตเถโก จ, เยวาปนกสงฺคหาฯ

[519]

เตหิ ยุตฺตา ปนฏฺฐาถ, วีเสกติํส มานสา;

ทฺเว ทฺเว ทฺเว ตีณิ เจกํ ทฺเว, อฏฺฐ ทส ยถากฺกมํฯ

[520]

สตฺตติํสกโต ยาว, เอกติํสานวชฺชเก;

ติกฏฺฐกาทิเก สตฺต, ฐิตา นิยตสงฺคหาฯ

[521]

ปาเปสุ วีส เจกูน-วีสฏฺฐารส โสฬส;

จตุธา ทฺวีสุ จตูสุ, จตูสุ ทฺวีสุ จฏฺฐิตาฯ

[522]

เอกทฺวิปญฺจทสสุ, จ ทฺวิธาเหตุเกสุ จ;

ติกทฺเวกาธิกา ธมฺมา, ทสฏฺฐ จ ยถากฺกมํฯ

[523]

ปญฺจทฺเวกทฺวิภิปญฺจ, โกฏฺฐาสา นิยตา ฐิตา;

เตหิ ยุตฺตา ปนฏฺฐาถ, วีส ทฺเว ทฺเว ติเกกกาฯ

[524]

ปุพฺพาปรทฺวยาปุญฺเญ, กามปาเก อเหตุเก;

ปญฺจมานุตฺตรารุปฺเป, นตฺถานิยตสมฺภโวฯ

[525]

ฉตฺติํสมานเสสฺเวว, ลพฺภนฺตานิยตา น วา;

เตปญฺญาสาวเสสา ตุ, สพฺเพ นิยตโยคิโนฯ

[526]

นิยตานิยเต กตฺวา, ลพฺภนฺโตภยถา ตถา;

สรูปเยโวภยกา, ติวิเธวํ ตุ สงฺคหาฯ

[527]

เญยฺยา วุตฺตานุสาเรน, เตหิ ยุตฺตาว มานสา;

ตโต ปุน วิภาเวยฺย, สพฺพสงฺคาหิกํ นยํฯ

[528]

เอกูนตาลีสกโต, ยาเวกตฺติํสกา ฐิตา;

นวธา อนวชฺเชสุ, เตหิ ยุตฺตา จ มานสาฯ

[529]

ทฺเว จตฺตาโร ทเสวาถ, ติกปญฺจาธิกา ทส;

เตวีส กมโต สตฺต, ทฺเว จ ปญฺจทสาปเรฯ

[530]

ทฺเว จ ทฺเว ติกทฺเว ทฺเวกา, สาวชฺเชสุ จ โสฬส;

เอกูนวีส วีสาถ, วีเสกทฺวิตยาธิกาฯ

[531]

อเหตุเก ปนฏฺฐาถ, ทเสกทฺวิตยาธิกา;

ทสปญฺจ ทฺวิเกกาติ, ภวนฺเตกูนวีสติฯ

[532]

ลพฺภมานานุสาเรน, ธมฺมานํ ปน สงฺคโห;

สกฺกา วุตฺตนเยเนว, วิญฺญาตุํ ปน วิญฺญุนาติฯ

อิติ เจตสิกวิภาเค ราสิสงฺคหกถา นิฏฺฐิตาฯ

ปนฺนรสโม ปริจฺเฉโทฯ

โสฬสโม ปริจฺเฉโท

16. จิตฺตุปฺปาทกถา

[533]

จิตฺตุปฺปาเทสุ ธมฺมานํ, อิติ ญตฺวา วินิจฺฉยํ;

จิตฺตุปฺปาทานเมวาถ, ญาตพฺโพ เภทสงฺคโหฯ

[534]

เวทนาหารโต เจว, เหตาธิปติโต ตถา;

ฌานินฺทฺริยมคฺคพลา, เยวาปนปถาทิโตฯ

[535]

ตตฺถ สุขา จ ทุกฺขา จ, อทุกฺขมสุขาติ จ;

ติสฺโส จ เวทนา วุตฺตา, สมฺโภคตฺถวิเสสโตฯ

[536]

สุขํ ทุกฺขํ โสมนสฺสํ, โทมนสฺสมถาปรํ;

อุเปกฺขินฺทฺริยมิจฺเจวํ, ปญฺจินฺทฺริยวิภาคโตฯ

[537]

กายวิญฺญาณยุคเฬ, สุขทุกฺขา หิ เวทนา;

โสมนสฺสํ โทมนสฺสํ, อิติ นามํ ลภนฺติ นฯ

[538]

อญฺญตฺถ ปน สพฺพตฺถ, สุขา ทุกฺขา จ เวทนา;

โสมนสฺสํ โทมนสฺสํ, อิติ นามํ ลภนฺติ จฯ

[539]

อทุกฺขิ อสุโขเปกฺขา, มชฺฌตฺตาติ จ เวทนา;

ปญฺจปญฺญาสจิตฺเตสุ, ตทญฺเญสุ ปกาสิตาฯ

[540]

สุขทุกฺขินฺทฺริยยุตฺตํ, กายวิญฺญาณกทฺวยํ;

โทมนสฺสินฺทฺริยยุตฺตํ, ปฏิฆทฺวยมานสํฯ

[541]