ฉนฺทาธิโมกฺขา เยวาปิ, วีเสกาทสวชฺชิเต;
อุทฺธจฺจเมกาทสสุ, มชฺฌตฺตมนวชฺชเกฯ
[510]
สพฺพตฺถ มนสิกาโร, ติทฺเวกทฺวิติกาปเร;
อฏฺฐฏฺฐวีสจตูสุ, ปญฺจทฺวีสุ ยถากฺกมํฯ
[511]
สมุทายวเสเนตฺถ, อุทฺธจฺจวิรติตฺตยํ;
สวิภตฺติกมญฺญตฺถ, อวิภตฺติกเมว ตํฯ
[512]
จิตฺตุปฺปาเทสุ เตเนตํ, วิภตฺติอวิภตฺติกํ;
อิติ สาธุ สลฺลกฺเขยฺย, สมฺภวาสมฺภวํ พุโธติฯ
อิติ เจตสิกวิภาเค ราสิสมฺภวกถา นิฏฺฐิตาฯ
จุทฺทสโม ปริจฺเฉโทฯ
ปนฺนรสโม ปริจฺเฉโท
15. ราสิสงฺคหกถา
[513]
เตตฺติํส เจว ทฺวตฺติํส, เอกติํส จ ติํส จ;
เอกทฺวตฺติํสหีนา จ, ติํส ธมฺมานวชฺชเกฯ
[514]
ทส ธมฺมา ตุ สาวชฺเช, ฉปญฺจจตุราธิกา;
เอกาทส ทส นว, สตฺตธาเหตุเก ปนฯ
[515]
อิตฺถํ จุทฺทสธา ภินฺนา, โกฏฺฐาสา ตุ สรูปโต;
วิภตฺตา เตหิ ยุตฺตา จ, จิตฺตุปฺปาทา ยถากฺกมํฯ
[516]
ติกฏฺฐกา ปญฺจวีส, ทส ปญฺจาธิกา นว;
อฏฺฐารเสติ สตฺเตเต, อนวชฺชา ตเถตเรฯ
[517]
ทฺเว จตฺตาโร ฉเฬกํ ทฺเว,
ปญฺจาถ ทสธาปเร;
สาวชฺชาเหตุกา เจติ,
โกฏฺฐาสา โหนฺติ จุทฺทสฯ
[518]
นว จาปิ ฉ จตฺตาโร, จตุปญฺจฉสตฺตกา;
นว ทฺเว ทฺเว ตเถโก จ, เยวาปนกสงฺคหาฯ
[519]
เตหิ ยุตฺตา ปนฏฺฐาถ, วีเสกติํส มานสา;
ทฺเว ทฺเว ทฺเว ตีณิ เจกํ ทฺเว, อฏฺฐ ทส ยถากฺกมํฯ
[520]
สตฺตติํสกโต ยาว, เอกติํสานวชฺชเก;
ติกฏฺฐกาทิเก สตฺต, ฐิตา นิยตสงฺคหาฯ
[521]
ปาเปสุ วีส เจกูน-วีสฏฺฐารส โสฬส;
จตุธา ทฺวีสุ จตูสุ, จตูสุ ทฺวีสุ จฏฺฐิตาฯ
[522]
เอกทฺวิปญฺจทสสุ, จ ทฺวิธาเหตุเกสุ จ;
ติกทฺเวกาธิกา ธมฺมา, ทสฏฺฐ จ ยถากฺกมํฯ
[523]
ปญฺจทฺเวกทฺวิภิปญฺจ, โกฏฺฐาสา นิยตา ฐิตา;
เตหิ ยุตฺตา ปนฏฺฐาถ, วีส ทฺเว ทฺเว ติเกกกาฯ
[524]
ปุพฺพาปรทฺวยาปุญฺเญ, กามปาเก อเหตุเก;
ปญฺจมานุตฺตรารุปฺเป, นตฺถานิยตสมฺภโวฯ
[525]
ฉตฺติํสมานเสสฺเวว, ลพฺภนฺตานิยตา น วา;
เตปญฺญาสาวเสสา ตุ, สพฺเพ นิยตโยคิโนฯ
[526]
นิยตานิยเต กตฺวา, ลพฺภนฺโตภยถา ตถา;
สรูปเยโวภยกา, ติวิเธวํ ตุ สงฺคหาฯ
[527]
เญยฺยา วุตฺตานุสาเรน, เตหิ ยุตฺตาว มานสา;
ตโต ปุน วิภาเวยฺย, สพฺพสงฺคาหิกํ นยํฯ
[528]
เอกูนตาลีสกโต, ยาเวกตฺติํสกา ฐิตา;
นวธา อนวชฺเชสุ, เตหิ ยุตฺตา จ มานสาฯ
[529]
ทฺเว จตฺตาโร ทเสวาถ, ติกปญฺจาธิกา ทส;
เตวีส กมโต สตฺต, ทฺเว จ ปญฺจทสาปเรฯ
[530]
ทฺเว จ ทฺเว ติกทฺเว ทฺเวกา, สาวชฺเชสุ จ โสฬส;
เอกูนวีส วีสาถ, วีเสกทฺวิตยาธิกาฯ
[531]
อเหตุเก ปนฏฺฐาถ, ทเสกทฺวิตยาธิกา;
ทสปญฺจ ทฺวิเกกาติ, ภวนฺเตกูนวีสติฯ
[532]
ลพฺภมานานุสาเรน, ธมฺมานํ ปน สงฺคโห;
สกฺกา วุตฺตนเยเนว, วิญฺญาตุํ ปน วิญฺญุนาติฯ
อิติ เจตสิกวิภาเค ราสิสงฺคหกถา นิฏฺฐิตาฯ
ปนฺนรสโม ปริจฺเฉโทฯ
โสฬสโม ปริจฺเฉโท
16. จิตฺตุปฺปาทกถา
[533]
จิตฺตุปฺปาเทสุ ธมฺมานํ, อิติ ญตฺวา วินิจฺฉยํ;
จิตฺตุปฺปาทานเมวาถ, ญาตพฺโพ เภทสงฺคโหฯ
[534]
เวทนาหารโต เจว, เหตาธิปติโต ตถา;
ฌานินฺทฺริยมคฺคพลา, เยวาปนปถาทิโตฯ
[535]
ตตฺถ สุขา จ ทุกฺขา จ, อทุกฺขมสุขาติ จ;
ติสฺโส จ เวทนา วุตฺตา, สมฺโภคตฺถวิเสสโตฯ
[536]
สุขํ ทุกฺขํ โสมนสฺสํ, โทมนสฺสมถาปรํ;
อุเปกฺขินฺทฺริยมิจฺเจวํ, ปญฺจินฺทฺริยวิภาคโตฯ
[537]
กายวิญฺญาณยุคเฬ, สุขทุกฺขา หิ เวทนา;
โสมนสฺสํ โทมนสฺสํ, อิติ นามํ ลภนฺติ นฯ
[538]
อญฺญตฺถ ปน สพฺพตฺถ, สุขา ทุกฺขา จ เวทนา;
โสมนสฺสํ โทมนสฺสํ, อิติ นามํ ลภนฺติ จฯ
[539]
อทุกฺขิ อสุโขเปกฺขา, มชฺฌตฺตาติ จ เวทนา;
ปญฺจปญฺญาสจิตฺเตสุ, ตทญฺเญสุ ปกาสิตาฯ
[540]
สุขทุกฺขินฺทฺริยยุตฺตํ, กายวิญฺญาณกทฺวยํ;
โทมนสฺสินฺทฺริยยุตฺตํ, ปฏิฆทฺวยมานสํฯ
[541]