11. ราสิสรูปกถา

[384]

สพฺพํ สภาวสามญฺญ-วิเสเสน ยถารหํ;

คตราสิวเสนาถ, อฏฺฐารสวิธํ กถํฯ

[385]

ผสฺสปญฺจกราสี จ, ฌานินฺทฺริยมถาปเร;

มคฺคพลเหตุกมฺม-ปถโลกิยราสโยฯ

[386]

นิรวชฺชา ฉ ปสฺสทฺธิ-อาทิกา จ สตีมตา;

ยุคนนฺธา จ สมถา, ตถา เยวาปนาติ จฯ

[387]

ผสฺโส จ เวทนา สญฺญา, เจตนา จิตฺตเมว จ;

ผสฺสปญฺจกราสีติ, ปญฺจ ธมฺมา ปกาสิตาฯ

[388]

วิตกฺโก จ วิจาโร จ, ปีติ เจกคฺคตา ตถา;

สุขํ ทุกฺขมุเปกฺขาติ, สตฺต ฌานงฺคนามกาฯ

[389]

สทฺธินฺทฺริยญฺจ วีริยํ, สติ เจว สมาธิ จ;

ปญฺญา จตุพฺพิธา วุตฺตา, มโน ปญฺจาปิ เวทนาฯ

[390]

ชีวิตินฺทฺริยเมกนฺติ, จกฺขาทีนิ จ สตฺตธา;

พาวีสตินฺทฺริยา นาม, ธมฺมา โสฬส เทสิตาฯ

[391]

อาทิมคฺเค อนญฺญาต-ญฺญสฺสามีตินฺทฺริยํ ภเว;

มชฺเฌ อญฺญินฺทฺริยํ อนฺเต, อญฺญาตาวินฺทฺริยนฺติ จฯ

[392]

ปญฺญานุตฺตรจิตฺเตสุ, โหนฺติ ตีณินฺทฺริยานิปิ;

ติเหตุเกสุ เสเสสุ, เอกํ ปญฺญินฺทฺริยํ มตํฯ

[393]

สุขํ ทุกฺขินฺทฺริยญฺเจว, โสมนสฺสินฺทฺริยํ ตถา;

โทมนสฺสมุเปกฺขาติ, ปญฺจธา เวทนา กถาฯ

[394]

รูปารูปวสา ทฺเวธา, ชีวิตินฺทฺริยเมกกํ;

จกฺขุโสตฆานชิวฺหากายิตฺถิปุริสินฺทฺริยาฯ

[395]

ตตฺถ ชีวิตรูปญฺจ, อฏฺเฐตฺถ น ตุ คยฺหเร;

ตสฺมา นามินฺทฺริยาเนว, ทสปญฺจ วินิทฺทิเสฯ

[396]

สมฺมาทิฏฺฐิ จ สงฺกปฺโป, วายาโม วิรติตฺตยํ;

สมฺมาสติ สมาธิ จ, มิจฺฉาทิฏฺฐิ จ ธมฺมโตฯ

[397]

มคฺคงฺคานิ นเวตานิ, ทฺวาทสาปิ ยโต ทฺวิธา;

สมฺมามิจฺฉาติ สงฺกปฺโป, วายาโม จ สมาธิ จฯ

[398]

โลกปาลทุกญฺเจว , หิโรตฺตปฺปมถาปรํ;

อหิรีกมโนตฺตปฺปํ, ทุกํ โลกวินาสกํฯ

[399]

ปญฺจ สทฺธาทโย เจติ, พลธมฺมา นเวริตา;

กณฺหสุกฺกวเสนาปิ, ปฏิปกฺเข อกมฺปิยาฯ

[400]

ฉ เหตู เหตุราสิมฺหิ,

โลภาโลภาทิกา ติกา;

โมมูเห กงฺขิตุทฺธจฺจา,

ตตฺถ วุตฺตาติ อฏฺฐธาฯ

[401]

มิจฺฉาทิฏฺฐิ อภิชฺฌา จ, พฺยาปาโท วิรติตฺตยํ;

สมฺมาทิฏฺฐินภิชฺฌา จ, อพฺยาปาโท จ เจตนาฯ

[402]

ทส กมฺมปถาเนตฺถ, วุตฺตา วิรติเจตนา;

โลกปาลวินาสาติ, วุตฺตา โลกทุกา ทฺวิธาฯ

[403]

ปสฺสทฺธิอาทิยุคฬา, นิรวชฺชา ฉ ราสโย;

สติ จ สมฺปชญฺญญฺจ, อุปการทุกํ ภเวฯ

[404]

ยุคนนฺธทุกํ นาม, สมโถ จ วิปสฺสนา;

ปคฺคโห จ อวิกฺเขโป, สมถทฺทุกมีริตํฯ

[405]

เย สรูเปน นิทฺทิฏฺฐา, จิตฺตุปฺปาเทสุ ตาทินา;

เต ฐเปตฺวาวเสสา ตุ, เยวาปนกนามกาฯ

[406]

ฉนฺโท จ อธิโมกฺโข จ, ตตฺรมชฺฌตฺตตา ตถา;

อุทฺธจฺจํ มนสิกาโร, ปญฺจาปณฺณกนามกาฯ

[407]

มาโน จ ถินมิทฺธญฺจ, อิสฺสา มจฺฉริยํ ตถา;

กุกฺกุจฺจมปฺปมญฺญา จ, ติสฺโส วิรติโยปิ จฯ

[408]

เอเต อนิยตา นาม, เอกาทส ยถารหํ;

ตโต จ เสสา สพฺเพปิ, นิยตาติ ปกิตฺติตาฯ

[409]

เกจิ ราสิํ น ภชนฺติ, เกจิ จานิยตา ยโต;

ตสฺมา เยวาปนาเตว, ธมฺมา โสฬส เทสิตาฯ

[410]

สตฺตติํสาวเสสา ตุ, ตตฺถ ตตฺถ ยถารหํ;

สรูเปเนว นิทฺทิฏฺฐา, จิตฺตุปฺปาเทสุ สพฺพถาฯ

[411]

เทสิตานุตฺตรุทฺธจฺเจ, นามโต วิรตุทฺธวา;

ตถานุตฺตรจิตฺเตสุ, นิยตํ วิรติตฺตยํฯ

[412]

จิตฺตํ วิตกฺโก สทฺธา จ,

หิโรตฺตปฺปพลทฺวยํ;

อโลโภ จ อโทโส จ,

โลโภ โทโส จ ทิฏฺฐิ จฯ

[413]

อหิรีกมโนตฺตปฺปํ,

อุทฺธจฺจํ วิรติตฺตยํ;

โสฬเสเต ยถาโยคํ,

ทฺวีสุ ฐาเนสุ เทสิตาฯ

[414]

เวทนา ตีสุ วีริยํ, สติ จ จตุราสิกา;

สมาธิ ฉสุ ปญฺญา จ, สตฺตฏฺฐาเนสุ ทีปิตาฯ

[415]

เอกวีส ปนิจฺเจเต, สวิภตฺติกนามกา;

เสสา ทฺวตฺติํสติ ธมฺมา, สพฺเพปิ อวิภตฺติกาติฯ

อิติ เจตสิกวิภาเค ราสิสรูปกถา นิฏฺฐิตาฯ

เอกาทสโม ปริจฺเฉโทฯ

ทฺวาทสโม ปริจฺเฉโท

12. ราสิวินิจฺฉยกถา

[416]

ตตฺถ วิญฺญาณกายา ฉ, สตฺต วิญฺญาณธาตุโย;

ผสฺสา จกฺขาทิสมฺผสฺสา, ฉพฺพิธา สตฺตธาปิ จฯ

[417]