เมนู

มาโน จ ถินมิทฺธญฺจ, สห วาถ วิสุํ น วา;

อิสฺสามจฺเฉรกุกฺกุจฺจา, อญฺญมญฺญํ วิสุํ น วาติฯ

อิติ เจตสิกวิภาเค เจตสิกสมฺปโยคกถา นิฏฺฐิตาฯ

อฏฺฐโม ปริจฺเฉโทฯ

นวโม ปริจฺเฉโท

9. เจตสิกสงฺคหกถา

[315]

สตฺต สาธารณา เจว, ฉ ธมฺมา จ ปกิณฺณกา;

สทฺธาทิ ปญฺจวีเสติ, อฏฺฐติํส สมิสฺสิตาฯ

[316]

กามาวจรปุญฺเญสุ, ลพฺภนฺติ ปฐมทฺวเย;

สตฺตติํเสว ทุติเย, ปญฺญามตฺตวิวชฺชิตาฯ

[317]

ตติเย จ ยถาวุตฺตา, ปีติมตฺตวิวชฺชิตา;

ฉตฺติํเสว จตุตฺถมฺหิ, ปญฺญาปีติทฺวยํ วินาฯ

[318]

มหากฺริยาสุ ยุชฺชนฺติ, หิตฺวา วิรติโย ตถา;

ปญฺจติํส จตุตฺติํสทฺวยํ เตตฺติํสกํ กมาฯ

[319]

ฐเปตฺวา อปฺปมญฺญา จ, มหาปาเกสุ โยชิตา;

เตตฺติํสา เจว ทฺวตฺติํสทฺวเยกตฺติํสกํ กมาฯ

[320]

อปฺปมญฺญา คเหตฺวาน, หิตฺวา วิรติโย ตถา;

ปญฺจติํเสว ปฐเม, รูปาวจรมานเสฯ

[321]

วิตกฺกํ ทุติเย หิตฺวา, วิจารญฺจ ตโต ปรํ;

จตุตฺเถ ปน ปีติญฺจ, อปฺปมญฺญญฺจ ปญฺจเมฯ

[322]

ยถาวุตฺตปการาว , จตุตฺติํส ยถากฺกมํ;

เตตฺติํส เจว ทฺวตฺติํส, สมติํสญฺจ ลพฺภเรฯ

[323]

ปญฺจเมน สมานา จ, ฐเปตฺวารุปฺปมานสา;

ภูมารมฺมณเภทญฺจ, องฺคานญฺจ ปณีตตํฯ

[324]

อปฺปมญฺญา ฐเปตฺวาน, คเหตฺวา วิรติตฺตยํ;

ฉตฺติํสานุตฺตเร โหนฺติ, ปฐมชฺฌานมานเสฯ

[325]

วิตกฺกํ ทุติเย หิตฺวา, วิจารญฺจ ตโต ปรํ;

ปีติํ หิตฺวา จตุตฺเถ จ, ปญฺจเมปิ จ สพฺพถาฯ

[326]

ยถาวุตฺตปฺปการาว, ปญฺจติํส ยถากฺกมํ;

จตุตฺติํสญฺจ เตตฺติํส, ตถา เตตฺติํส จาปเรฯ

[327]

เอวํ พาวีสธา เภโท, อนวชฺเชสุ สงฺคโห;

เอกูนสฏฺฐิจิตฺเตสุ, อฏฺฐติํสานมีริโตฯ

[328]

วิรตี อปฺปมญฺญา จ, คเหตฺวา ปน สพฺพโส;

เอกเมกํ คเหตฺวา จ, ปจฺจกฺขาย จ สพฺพถาฯ

[329]

กาเมสุ สตฺตธา ปุญฺเญ, จตุธา จ กฺริเย ตถา;

รูปชฺฌานจตุกฺเก จ, กตฺตพฺโพยมฺปิ สงฺคโหฯ

[330]

อิมินา ปนุปาเยน, สมสตฺตติ เภทโต;

อนวชฺเชสุ วิญฺเญยฺโย, จิตฺตุปฺปาเทสุ สงฺคโหฯ

[331]

อิติ สพฺพปฺปกาเรน, อนวชฺชวินิจฺฉยํ;

ญตฺวา โยเชยฺย เมธาวี, สาวชฺเชสุ จ สงฺคหํฯ

[332]

สตฺต สาธารณา เจว, ฉ ธมฺมา จ ปกิณฺณกา;

จตฺตาโร ปาปสามญฺญา, ธมฺมา สตฺตรเสวิเมฯ

[333]

เอกูนวีสาสงฺขาเร, ปฐเม โลภทิฏฺฐิยา;

ทุติเย โลภมาเนน, ยถาวุตฺตา จ ตตฺตกาฯ

[334]

อฏฺฐารส วินา ปีติํ, ตติเย โลภทิฏฺฐิยา;

จตุตฺเถปิ วินา ปีติํ, โลภมาเนน ตตฺตกาฯ

[335]

ปฏิเฆ จ วินา ปีติํ, อสงฺขาเร ตเถว เต;

ลพฺภนฺติ โทสกุกฺกุจฺจ-มจฺฉริยาหิ วีสติฯ

[336]

อสงฺขาเรสุ วุตฺตา จ, สสงฺขาเรสุ ปญฺจธา;

ถินมิทฺเธเนกวีส, วีส ทฺเววีสติกฺกมาฯ

[337]

ฉนฺทํ ปีติญฺจ อุทฺธจฺเจ, หิตฺวา ปญฺจทเสว เต;

หิตฺวา วิโมกฺขํ กงฺขญฺจ, คเหตฺวา กงฺขิเต ตถาฯ

[338]

สตฺตวีสติธมฺมานํ, อิติ ทฺวาทส สงฺคหา;

ทฺวาทสาปุญฺญจิตฺเตสุ, วิญฺญาตพฺพา วิภาวินาฯ

[339]

หิตฺวา ฉานิยเต ธมฺเม, คเหตฺวา จ ยถารหํ;

จตุตฺติํสาปิ วิญฺเญยฺยา, สงฺคหา ตตฺถ วิญฺญุนาฯ

[340]

ทฺวาทสากุสเลสฺเวว, ญตฺวา สงฺคหมุตฺตรํ;

เญยฺยาเหตุกจิตฺเตสุ, สงฺคหํ กมโต กถํ?

[341]

สตฺต สาธารณา ฉนฺทวชฺชิตา จ ปกิณฺณกา;

หสิตุปฺปาทจิตฺตมฺหิ, ทฺวาทเสว ปกาสิตาฯ

[342]

โวฏฺฐพฺเพ จ วินา ปีติํ, วีริยํ สุขตีรเณ;

เอกาทส ยถาวุตฺตา, ธมฺมา ทฺวีสุปิ เทสิตาฯ

[343]

มโนธาตุตฺติเก เจว, อุเปกฺขาตีรณทฺวเย;

ทส โหนฺติ ยถาวุตฺตา, หิตฺวา วีริยปีติโยฯ

[344]

สตฺต สาธารณา เอว, ปญฺจวิญฺญาณสมฺภวา;

อิจฺจาเหตุกจิตฺเตสุ, ปญฺจธา สงฺคโห ฐิโตฯ

[345]

อิติ เจตสิเก ธมฺเม, จิตฺเตสุ คณิเต ปุน;

จิตฺเตน สห สงฺคยฺห, คเณยฺยาปิ จ ปณฺฑิโตฯ

[346]

อฏฺฐติํสาติ เย วุตฺตา, จิตฺเตน สห เต ปุน;

เอกูนจตฺตาลีเสติ, สพฺพตฺเถกาธิกํ นเยฯ

[347]

พาวีเสวํ ทส ทฺเว จ, ปญฺจ เจติ ยถารหํ;

สงฺคหา สมฺปยุตฺตานํ, ตาลีเสกูนกา กถาฯ

[348]

วิตกฺโก จ วิจาโร จ, ปีติ ปญฺญา ตถา ปน;

อปฺปมญฺญา วิรตีติ, นว ธมฺมา ยถารหํฯ

[349]

คเหตพฺพาปเนตพฺพา, ภวนฺติ อนวชฺชเก;

ปริวตฺเตติ สพฺพตฺถ, เวทนา ตุ ยถารหํฯ

[350]

ฉนฺทาธิโมกฺขวีริยา , สทฺธาเทกูนวีสติ;

ผสฺสาทโย ฉเฬวาติ, น จลนฺตฏฺฐวีสติฯ

[351]

เตรเสว ตุ สาวชฺเช, ฉเฬวาเหตุมานเส;

น จลนฺติ ทส อญฺเญ, จุทฺทสา ฉ จ สมฺภวาติฯ

อิติ เจตสิกวิภาเค เจตสิกสงฺคหกถา นิฏฺฐิตาฯ

นวโม ปริจฺเฉโทฯ

ทสโม ปริจฺเฉโท

10. ปเภทกถา

[352]

เอกุปฺปาทา นิโรธา จ, เอกาลมฺพณวตฺถุกา;

สหคตา สหชาตา, สํสฏฺฐา สหวุตฺติโนฯ

[353]

เตปญฺญาส ปนิจฺเจเต, สมฺปยุตฺตา ยถารหํ;

จิตฺตเจตสิกา ธมฺมา, อฏฺฐารสวิธาปิ จฯ

[354]

เอกธา ฉพฺพิธา เจว, จตุธา สตฺตธา ฐิตา;

จิตฺตุปฺปาทปเภเทน, ภินฺทิตพฺพา วิภาวินาฯ

[355]

อฏฺฐ ธมฺมาวินิพฺโภคา, ภินฺนาสีติ นวุตฺตรา;

สตฺตสตํ ทส ทฺเว จ, สพฺเพ โหนฺติ สมิสฺสิตาฯ

[356]

สนฺตีรณมโนธาตุ, สิตโวฏฺฐพฺพนา ตถา;

อปุญฺญา กามปุญฺญา จ, มหาปากา มหากฺริยาฯ

[357]

ปฐมชฺฌานธมฺมา จ, โลกุตฺตรมหคฺคตา;

ปญฺจปญฺญาส สพฺเพปิ, วิตกฺกา โหนฺติ เภทิตาฯ

[358]

วิจาราปิ จ เตเยว, ทุติยชฺฌานนามกา;

เอกาทสาปเร เจติ, ฉสฏฺฐิ ปริทีปิตาฯ

[359]

อปุญฺญา กามปุญฺญา จ, มหาปากา มหากฺริยา;

จตุกฺกา เจว จตฺตาโร, สิตญฺจ สุขตีรณํฯ

[360]