ปิฏเก อภิธมฺมสฺมิํ, เย ภิกฺขู ปาฏวตฺถิโน;

เตหายํ อุคฺคเหตพฺโพ, จินฺเตตพฺโพ ปุนปฺปุนํฯ

[66]

อภิธมฺมาวตาเรน, อภิธมฺมมโหทธิํ;

เย ตรนฺติ อิมํ โลกํ, ปรญฺเจว ตรนฺติ เตติฯ

อิติ อภิธมฺมาวตาเร จิตฺตนิทฺเทโส นาม

ปฐโม ปริจฺเฉโทฯ

2. ทุติโย ปริจฺเฉโท

เจตสิกนิทฺเทโส

[67]

จิตฺตานนฺตรมุทฺทิฏฺฐา , เย จ เจตสิกา มยา;

เตสํ ทานิ กริสฺสามิ, วิภาชนมิโต ปรํฯ

ตตฺถ จิตฺตสมฺปยุตฺตา, จิตฺเต ภวา วา เจตสิกาฯ เตปิ จิตฺตํ วิย สารมฺมณโต เอกวิธา, สวิปากาวิปากโต ทุวิธา, กุสลากุสลาพฺยากตเภทโต ติวิธา, กามาวจราทิเภทโต จตุพฺพิธาฯ

ตตฺถ กามาวจรจิตฺตสมฺปยุตฺตา กามาวจราฯ เตสุ กามาวจรปฐมมหากุสลจิตฺตสมฺปยุตฺตา ตาว นิยตา สรูเปน อาคตา เอกูนติํส ธมฺมา โหนฺติฯ เสยฺยถิทํ – ผสฺโส เวทนา สญฺญา เจตนา วิตกฺโก วิจาโร ปีติ จิตฺเตกคฺคตา สทฺธา สติ วีริยํ ปญฺญา ชีวิตินฺทฺริยํ อโลโภ อโทโส หิรี โอตฺตปฺปํ กายปฺปสฺสทฺธิ จิตฺตปฺปสฺสทฺธิ กายลหุตา จิตฺตลหุตา กายมุทุตา จิตฺตมุทุตา กายกมฺมญฺญตา จิตฺตกมฺมญฺญตา กายปาคุญฺญตา จิตฺตปาคุญฺญตา กายุชุกตา จิตฺตุชุกตาติฯ ปุน ฉนฺโท, อธิโมกฺโข, ตตฺรมชฺฌตฺตตา, มนสิกาโร จาติ จตฺตาโร นิยตเยวาปนกา โหนฺติฯ