เมนู

13. เตรสโม ปริจฺเฉโท

การกปฏิเวธนิทฺเทโส

เอตฺถาห – นิทฺทิฏฺฐา กุสลาทโย นาม ธมฺมา, น ปเนเตสํ การโก อตฺตา นิทฺทิฏฺโฐฯ ตสฺส หิ การกสฺส เวทกสฺส อตฺตโน อภาเว กุสลากุสลานํ ธมฺมานํ อภาโว สิยา, เตสมภาเว ตทายตฺตวุตฺตีนํ เตสํ วิปากานมภาโว โหติ, ตสฺมา กุสลาทีนํ ธมฺมานํ เทสนา นิรตฺถิกาติ? อตฺร วุจฺจเต – นายํ นิรตฺถิกา, สาตฺถิกาวายํ เทสนาฯ ยทิ การกสฺสาภาวา กุสลาทีนมภาโว สิยา, ตสฺส ปริกปฺปิตสฺส อตฺตโนปิ อภาโว สิยาฯ กิํ การณนฺติ เจ? ตสฺส อตฺตโน อญฺญสฺส การกสฺสาภาวโตฯ การกาภาเวปิ กตฺตา อตฺตา อตฺถีติ เจ? ตถา กุสลาทีนมฺปิ อสติปิ กตฺตริ อตฺถิตา อุปคนฺตพฺพา, กุโตยํ ตว ตตฺถานุโรโธ, อิธ วิโรโธติฯ อถาปิ ยถา ปน โลเก การกาภาเวปิ ปถวีอาปเตชอุตุอาทโย ปฏิจฺจ องฺกุราทีนํ อภินิพฺพตฺติ ทิสฺสติ, ตถา เอเตสมฺปิ กุสลาทีนํ ธมฺมานํ เหตุปจฺจยสามคฺคิยา อภินิพฺพตฺติ โหตีติ เวทิตพฺพาฯ

อถาปิ เจตฺถ ตสฺสา ปญฺญาย ปริกปฺปิโต นิจฺโจ ธุโว กุสลาทีนํ กตฺตา อตฺตา ปรมตฺถโต อตฺถีติ เจ? ตมุปปริกฺขิสฺสาม ตาว, โส ปน ตาว อตฺตา การโก เวทโก กิํ สเจตโน วา, อุทาหุ อเจตโน วาติ? กิญฺเจตฺถ – ยทิ อเจตโน สิยา, ปาการตรุปาสาณสทิโส สิยาฯ ตสฺส การกเวทกตฺตาภาโว สิยาฯ ยทิ สเจตโน, โส เจตนาย อญฺโญ วา สิยา, อนญฺโญ วาฯ อถานญฺโญ, เจตนาย นาเส อตฺตโนปิ นาโส สิยาฯ กิํ การณนฺติ เจ? เจตนาย อนญฺญตฺตาฯ

อถาปิ ภวโต อธิปฺปาโย เอวํ สิยา, อตฺตโน ปน นาโส น ภวติ นิจฺจตฺตา, เจตนายเยว นาโส ภวตีติ? วุจฺจเต – อตฺตโน อนาเส สติ เจตนายปิ นาโส น ภวติฯ กิํ การณนฺติ เจ? เจตนาย อนญฺญตฺตาฯ เจตนตฺตานํ อนญฺญตฺเต สติ เจตนายเยว นาโส ภวติ, น อตฺตโนติ อยุตฺตเมตํฯ อถ เจตนายเยว วินาเส วิเสสการณํ นตฺถิ, อตฺตาว นสฺสตุ, ติฏฺฐตุ เจตนาฯ