เมนู

ยทิ เอวํ ลิงฺคเนน อตฺถวิเสสาวิกรณํ กถนฺติ อาห ‘‘น จ วิญฺญาเต อตฺเถ วจเนน ลิงฺเคน จ ปโยชนํ อตฺถี’’ติฯ

ปจฺจยานุโลมวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ปฏิจฺจวาโร

ปจฺจยปจฺจนียวณฺณนา

[86-87] รูปสมุฏฺฐาปกวเสเนว เวทิตพฺพนฺติ อิทํ อฏฺฐกถาวจนํ อนนฺตรํ ‘‘จิตฺตสมุฏฺฐานญฺจ รูป’’นฺติ ปาฬิยํ อาคตตฺตา วุตฺตํ, ปญฺจวิญฺญาณานํ ปน อเหตุกปฏิสนฺธิจิตฺตานญฺจ วเสน โยชนา สมฺภวตีติ กตฺวา วุตฺตํ ‘‘สพฺพสงฺคาหิกวเสน ปเนตํ น น สกฺกา โยเชตุ’’นฺติฯ

[93] สหชาตปุเรชาตปจฺจยาติ อิทํ ปจฺจเยน ปจฺจยธมฺโมปลกฺขณนฺติ ทสฺเสตุํ ‘‘สหชาตา จ เหตุอาทโย…เป.… อตฺโถ ทฏฺฐพฺโพ’’ติ วตฺวา ‘‘น หี’’ติอาทินา ตเมวตฺถํ สมตฺเถติฯ

[94-97] โส ปจฺจโยติ โส ปฏิจฺจฏฺฐผรณโก ปจฺจโยฯ

[99-102] จิตฺตสมุฏฺฐานาทโยติ อาทิ-สทฺเทน พาหิรรูปอาหารสมุฏฺฐานาทโย รูปโกฏฺฐาสา สงฺคยฺหนฺติฯ ตสฺสาติ มคฺคปจฺจยํ ลภนฺตสฺส รูปสฺสฯ เอวเมว ปนาติ อิมินา ยถา นมคฺคปจฺจเย วุตฺตํ, เอวเมว นเหตุปจฺจยาทีสุ ยํ เหตุปจฺจยํ ลภติ, ตสฺส ปริหีนตฺตาติ อิมมตฺถํ อุปสํหรติฯ เตนาห ‘‘เอกจฺจรูปสฺส ปจฺจยุปฺปนฺนตา ทฏฺฐพฺพา’’ติฯ

[107-130] สพฺพตฺถาติ ปนฺนรสมูลกาทีสุ สพฺเพสุ นเยสุฯ กามํ สุทฺธิกนยาทีสุ วิสทิสวิสฺสชฺชนา, อิธาธิปฺเปตตฺถํ ปน ทสฺเสตุํ ‘‘เอเกสู’’ติอาทิ วุตฺตํฯ อิธาติ เอเตสุ นาหารมูลกาทินเยสุฯ คณนาเยว น สรูปทสฺสนนฺติ สุทฺธิกนเย วิย คณนาย เอว น สรูปทสฺสนํ อธิปฺเปตนฺติ อตฺโถฯ

ปจฺจยปจฺจนียวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ปจฺจยานุโลมปจฺจนียวณฺณนา

[131-189] ติณฺณนฺติ เหตุ อธิปติ มคฺโคติ อิเมสํ ติณฺณํ ปจฺจยานํฯ สาธารณานนฺติ เย เตสํ ติณฺณํ สาธารณา ปจฺจยา ปจฺจนีกโต น ลพฺภนฺติ, ยสฺมา เตสํ สงฺคณฺหนวเสน วุตฺตํ, ตสฺมาฯ มคฺคปจฺจเยติ มคฺคปจฺจเย อนุโลมโต ฐิเตฯ อิตเรหีติ เหตุอธิปติปจฺจเยหิฯ สาธารณา สตฺเตวาติ มคฺคปจฺจยวชฺเช สตฺเตวฯ เหตุปจฺจโยปิ ปจฺจนียโต น ลพฺภตีติ เหตุรหิเตสุ อธิปติโน อภาวาฯ โส ปนาติ เหตุปจฺจโย อสาธารโณติ กตฺวา น วุตฺโต สาธารณานํ อลพฺภมานานํ วุจฺจมานตฺตาฯ น หิ เหตุปจฺจโย มคฺคปจฺจยสฺส สาธารโณฯ เยหีติ เยหิ ปจฺจเยหิฯ เตติ อนนฺตรปจฺจยาทโยฯ เอกนฺติกตฺตาติ อวินาภาวโตฯ อรูปฏฺฐานิกาติ อรูปปจฺจยา อรูปธมฺมานํเยว ปจฺจยภูตา อนนฺตรปจฺจยาทโยฯ เตนาติ ‘‘เอกนฺติกานํ อรูปฏฺฐานิกา’’ติ อิธาธิปฺเปตตฺตาฯ เตหีติ ปุเรชาตาเสวนปจฺจเยหิฯ เตสํ วเสนาติ เตสํ อูนตรคณนานํ เอกกาทีนํ วเสนฯ ตสฺส ตสฺสาติ ปจฺจนียโต โยชิตสฺส ตสฺส ตสฺส ทุกาทิกสฺส พหุคณนสฺสฯ คณนาติ อูนตรคณนาฯ อนุโลมโต ฐิตสฺสปีติ ปิ-สทฺเทน อนุโลมโต ฐิโต วา โหตุ ปจฺจนียโต โยชิโต วา, อูนตรคณนาย สมานนฺติ ทสฺเสติฯ นยิทํ ลกฺขณํ เอกนฺติกนฺติ อิมินา ยถาวุตฺตลกฺขณํ เยภุยฺยวเสน วุตฺตนฺติ ทสฺเสติฯ

ปจฺจยานุโลมปจฺจนียวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ปจฺจยปจฺจนียานุโลมวณฺณนา

[190] สพฺเพสุปีติ ปจฺฉาชาตํ ฐเปตฺวา สพฺเพสุปิ ปจฺจเยสุฯ โส หิ อนุโลมโต อลพฺภมานภาเวน คหิโต ‘‘สพฺเพสู’’ติ เอตฺถ สงฺคหํ น ลภติฯ อรูปาวจรวิปากสฺส อารุปฺเป อุปฺปนฺนโลกุตฺตรวิปากสฺส จ ปุเรชาตาเสวนานํ อลพฺภนโตติ ‘‘กิญฺจิ นิทสฺสนวเสน ทสฺเสนฺโต’’ติ อาหฯ

อวเสสานํ ลาภมตฺตนฺติ อวเสสานํ เอกจฺจานํ ลาภํฯ เตนาห ‘‘น สพฺเพสํ อวเสสานํ ลาภ’’นฺติ