เมนู

ปฏฺฐานปกรณ-อนุฏีกา

คนฺถารมฺภวณฺณนา

กามคุณาทีหีติ กามคุณฌานาภิญฺญาจิตฺติสฺสริยาทีหิฯ ลฬนฺตีติ ลฬิตานุภวนวเสน รมนฺติฯ เตสูติ กามคุณาทีสุฯ วิหรนฺตีติ อิริยาปถปริวตฺตนาทินา วตฺตนฺติฯ ปจฺจตฺถิเกติ พาหิรพฺภนฺตรเภเท อมิตฺเตฯ อิสฺสริยํ ตตฺถ ตตฺถ อาธิปเตยฺยํฯ ฐานํ เสฏฺฐิเสนาปติยุวราชาทิฏฺฐานนฺตรํฯ อาทิ-สทฺเทน ปริวารปริจฺเฉทาทิ สงฺคยฺหติฯ ปุญฺญโยคานุภาวปฺปตฺตายาติ ทานมยาทิปุญฺญานุภาวาธิคตาย สมถวิปสฺสนาภาวนาสงฺขาตโยคานุภาวาธิคตาย จฯ ชุติยาติ สรีรปฺปภาย เจว ญาณปฺปภาย จฯ เอตฺถ จ เทว-สทฺโท ยถา กีฬาวิชิคิสาโวหารชุติคติอตฺโถ, เอวํ สตฺติอภิตฺถวกมนตฺโถปิ โหติ ธาตุสทฺทานํ อเนกตฺถภาวโตติ ‘‘ยทิจฺฉิตนิปฺผาทเน สกฺโกนฺตีติ วา’’ติอาทิ วุตฺตํฯ

อิทฺธิวิธาทิตามตฺเตน ภควโต อภิญฺญาทีนํ สาวเกหิ สาธารณตาวจนํ, สภาวโต ปน สพฺเพปิ พุทฺธคุณา อนญฺญสาธารณาเยวาติ ทสฺเสนฺโต ‘‘นิรติสยาย อภิญฺญากีฬาย, อุตฺตเมหิ ทิพฺพพฺรหฺมอริยวิหาเรหี’’ติ อาหฯ จิตฺติสฺสริยสตฺตธนาทีนํ ทานสงฺขาเตน สมฺมาปฏิปตฺติอเวจฺจปฺปสาทสกฺการานํ คหณสงฺขาเตนาติ โยชนาฯ คหณญฺเจตฺถ เตสุ อุปลพฺภมานสมฺมาปฏิปตฺติอเวจฺจปฺปสาทานํ เตหิ อุปนียมานสกฺการสฺส จ อภินนฺทนํ อนุโมทนํ สมฺปฏิจฺฉนญฺจ เวทิตพฺพํฯ ธมฺมสภาวานุรูปานุสาสนีวจเนเนว จ ปน สิกฺขาปทปญฺญตฺติปิ สงฺคหิตาติ ทฏฺฐพฺพา วีติกฺกมธมฺมานุรูปา อนุสาสนีติ กตฺวาฯ ญาณคติ ญาเณน คนฺตพฺพสฺส เญยฺยสฺส อวโพโธฯ สมนฺนาคตตฺตาติ อิทํ ‘‘อภิญฺญากีฬายา’’ติอาทีสุ ปจฺเจกํ โยเชตพฺพํ, ตถา สเทวเกน โลเกนาติ อิทํ ‘‘คมนียโต’’ติอาทีสุฯ เต เทเวติ สมฺมุติเทวาทิเก เทเวฯ เตหิ คุเณหีติ อภิญฺญาทิคุเณหิฯ