11. ทกฺขิณาวิสุทฺธิกถาวณฺณนา

[800-801] ปฏิคฺคาหกนิรเปกฺขาติ ปฏิคฺคาหกสฺส คุณวิเสสนิรเปกฺขา, ตสฺส ทกฺขิเณยฺยภาเวน วินาติ อตฺโถฯ เตนาห ‘‘ปฏิคฺคาหเกน ปจฺจยภูเตน วินา’’ติฯ สจฺจเมตนฺติ ลทฺธิกิตฺตเนน วุตฺตภาวเมว ปฏิชานาติฯ ปฏิคฺคาหกสฺส วิปากนิพฺพตฺตนํ ทานเจตนาย มหาผลตาฯ ปจฺจยภาโวเยว หิ ตสฺส, น ตสฺสา การณตฺตํฯ เตนาห ‘‘ทานเจตนานิพฺพตฺตเนน ยทิ ภเวยฺยา’’ติอาทิฯ

ทกฺขิณาวิสุทฺธิกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

สตฺตรสมวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

18. อฏฺฐารสมวคฺโค

1. มนุสฺสโลกกถาวณฺณนา

[802-803] คหณนฺติ มิจฺฉาคหณํฯ

มนุสฺสโลกกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. ธมฺมเทสนากถาวณฺณนา

[804-806] ตสฺส จ นิมฺมิตพุทฺธสฺส เทสนํ สมฺปฏิจฺฉิตฺวา อายสฺมตา อานนฺเทน สยเมว จ เทสิโตฯ

ธมฺมเทสนากถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. ฌานสงฺกนฺติกถาวณฺณนา

[813-816] วิตกฺกวิจาเรสุ วิรตฺตจิตฺตตา ตตฺถ อาทีนวมนสิกาโร, ตทากาโร จ ทุติยชฺฌานูปจาโรติ อาห ‘‘วิตกฺกวิจารา อาทีนวโต มนสิ กาตพฺพา, ตโต ทุติยชฺฌาเนน ภวิตพฺพ’’นฺติฯ

ฌานสงฺกนฺติกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. ฌานนฺตริกกถาวณฺณนา

[817-819] น ปฐมชฺฌานํ วิตกฺกาภาวโต, นาปิ ทุติยชฺฌานํ วิจารสพฺภาวโตติ ฌานเมตํ น โหตีติ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘ปฐมชฺฌานาทีสุ อญฺญตรภาวาภาวโต น ฌาน’’นฺติฯ

ฌานนฺตริกกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

9. จกฺขุนารูปํปสฺสตีติกถาวณฺณนา

[826-827] ‘‘จกฺขุนา รูปํ ทิสฺวา’’ติ อิมินา จกฺขุวิญฺญาเณน ปฏิชานนสฺส อคฺคหเณ อรุจิํ สูเจนฺโต อาห ‘‘มโนวิญฺญาณปฏิชานนํ กิร สนฺธายา’’ติฯ เตเนวาห ‘‘มโนวิญฺญาณปฏิชานนํ ปนา’’ติอาทิฯ ตสฺมาติ มโนวิญฺญาณปฏิชานนสฺเสว อธิปฺเปตตฺตาติ อตฺโถฯ เอวํ สนฺเตติ ยทิ รูเปน รูปํ ปฏิวิชานาติ, รูปํ ปฏิวิชานนฺตมฺปิ มโนวิญฺญาณํ รูปวิชานนํ โหติ, น รูปทสฺสนนฺติ อาห ‘‘มโนวิญฺญาณปฏิชานนํ ปน รูปทสฺสนํ กถํ โหตี’’ติฯ

จกฺขุนารูปํปสฺสตีติกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

อฏฺฐารสมวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

19. เอกูนวีสติมวคฺโค

1. กิเลสปชหนกถาวณฺณนา

[828-831] เต ปนาติ เย อริยมคฺเคน ปหีนา กิเลสา, เต ปนฯ กามญฺเจตฺถ มคฺเคน ปหาตพฺพกิเลสา มคฺคภาวนาย อสติ อุปฺปชฺชนารหา ขณตฺตยํ น อาคตาติ จ อนาคตา นาม สิยุํ, ยสฺมา ปน เต น อุปฺปชฺชิสฺสนฺติ, ตสฺมา ตถา น วุจฺจนฺตีติ ทฏฺฐพฺพํฯ เตเนวาห ‘‘นาปิ ภวิสฺสนฺตี’’ติฯ

กิเลสปชหนกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ