เมนู

4. อธิคยฺหมนสิการกถาวณฺณนา

[749-753] ตํจิตฺตตายาติ เอตฺถ มนสิกโรนฺโต ยทิ สพฺพสงฺขาเร เอกโต มนสิ กโรติ, เยน จิตฺเตน มนสิ กโรติ, สพฺพสงฺขารนฺโตคธตฺตา ตสฺมิํเยว ขเณ ตํ จิตฺตํ มนสิ กาตพฺพํ เอตสฺสาติ ตํจิตฺตตา นาม โทโส อาปชฺชตีติ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘ตเทว อารมฺมณภูต’’นฺติอาทิฯ เอเตน ตสฺเสว เตน มนสิกรณาสมฺภวมาห, ตํ วาติอาทินา ปน สสํเวทนาวาทาปตฺตินฺติ อยเมเตสํ วิเสโสฯ

อธิคยฺหมนสิการกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

โสฬสมวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

17. สตฺตรสมวคฺโค

1. อตฺถิอรหโตปุญฺญูปจยกถาวณฺณนา

[776-779] กิริยจิตฺตํ อพฺยากตํ อนาทิยิตฺวาติ ‘‘กิริยจิตฺตํ อพฺยากต’’นฺติ อคฺคเหตฺวา, ทานาทิปวตฺตเนน ทานมยาทิปุญฺญตฺเตน จ คเหตฺวาติ อตฺโถฯ

อตฺถิอรหโตปุญฺญูปจยกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. นตฺถิอรหโตอกาลมจฺจูติกถาวณฺณนา

[780] อลทฺธวิปากวารานนฺติ วิปากทานํ ปติ อลทฺโธกาสานํฯ พฺยนฺตีภาวนฺติ วิคตนฺตตํ, วิคมํ อวิปากนฺติ อตฺโถฯ

[781] ตโต ปรนฺติ พฺยติเรเกน อตฺถสิทฺธิ, น เกวเลน อนฺวเยนาติ อาห ‘‘ตาว น กมติ, ตโต ปรํ กมตีติ ลทฺธิยา ปฏิกฺขิปตี’’ติฯ ตตฺถ ตโต ปรนฺติ ปุพฺเพ กตสฺส กมฺมสฺส ปริกฺขยคมนโต ปรํฯ นตฺถิ ปาณาติปาโต ปาณาติปาตลกฺขณาภาวโตติ อธิปฺปาโยฯ ตเมว ลกฺขณาภาวํ ทสฺเสตุํ ‘‘ปาโณปาณสญฺญิตา’’ติอาทิ วุตฺตํฯ

ตตฺถ น เตนาติ โย ปเรน อุปกฺกโม กโต , เตน อุปกฺกเมน น มโต, ธมฺมตามรเณเนว มโตติ ทุพฺพิญฺเญยฺยํ อวิเสสวิทูหิ, ทุพฺพิญฺเญยฺยํ วา โหตุ สุวิญฺเญยฺยํ วา, องฺคปาริปูริยาว ปาณาติปาโตฯ

นตฺถิอรหโตอกาลมจฺจูติกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. สพฺพมิทํกมฺมโตติกถาวณฺณนา

[784] อพีชโตติ สพฺเพน สพฺพํ อพีชโต อญฺญพีชโต จฯ นฺติ เทยฺยธมฺมํ, คิลานปจฺจยนฺติ อตฺโถฯ

สพฺพมิทํกมฺมโตติกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. อินฺทฺริยพทฺธกถาวณฺณนา

[788] วินาปิ อนิจฺจฏฺเฐนาติ อนิจฺจฏฺฐํ ฐเปตฺวาปิ อฏฺฐเปตฺวาปีติ อตฺโถ, น อนิจฺจฏฺฐวิรเหนาติฯ น หิ อนิจฺจฏฺฐวิรหิตํ อนินฺทฺริยพทฺธํ อตฺถิฯ

อินฺทฺริยพทฺธกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. นวตฺตพฺพํสงฺโฆทกฺขิณํวิโสเธตีติกถาวณฺณนา

[793-794] อปฺปฏิคฺคหณโตติ ปฏิคฺคาหกตฺตาภาวโตฯ

นวตฺตพฺพํสงฺโฆทกฺขิณํวิโสเธตีติกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ