พลราสิวณฺณนา

ปติสฺสโว วจนสมฺปฏิคฺคโหติ อธิปฺปาเยน ‘‘สปฺปติสฺสวํ ปติสฺสวภูตํ ตํสภาคญฺจ ยํ กิญฺจิ คารว’’นฺติ อาหฯ ตตฺถ ตตฺถ ปากฏภาเวนาติ อชฺฌตฺตภูเตสุ ชาติยาทีสุ พหิทฺธาภูเตสุ ภิกฺขุอาทีสุ หิโรตฺตปฺปานํ อนุรูปปจฺจเวกฺขณวเสน สสมฺภารปถวีอาทีสุ ปถวีธาตุอาทีนํ วิย วิภูตกิจฺจภาเวนาติ อตฺโถฯ

มูลราสิวณฺณนา

เอวญฺหิ อุปมาย สเมตีติ ยถา อสุจิมฺหิ ปติตปุริสสฺส สติปิ กาเยน อลฺลียเน ภาโว อนลฺลีโน, เอวํ อโลโภปิ อารมฺมณกรณวเสน คหิเตปิ อารมฺมเณ อลคฺคภาเวน อนลฺลีนภาโว อนลฺลีนากาโร เอว ปวตฺตติฯ เอวํสภาโว หิ โส ธมฺโมติฯ กิญฺจิ ทุสฺสีลฺยํ โทสสมุฏฺฐานํ สพฺพมฺปิ ทุสฺสีลฺยํ โทสูปนิสฺสยนฺติ ‘‘โทสสมุฏฺฐานตํ โทสูปนิสฺสยตญฺจา’’ติ วุตฺตํฯ เตน อโทโส โทสสฺเสว อุชุวิปจฺจนีโก, ตํมุเขน ทุสฺสีลฺยสฺสาติ ทสฺเสติฯ

ตตฺถ ชาตานํ ธมฺมานํ อนติวตฺตนฏฺเฐน…เป.… อาเสวนฏฺเฐน ภาวนาติ โย โส เอกตฺตุปคโต ปฐมชฺฌานาทิอปฺปนาจิตฺตุปฺปาโท อาสนฺนูปจาราหิตวิเสโส นีวรณาทิปริปนฺถวิสุทฺธิยา วิสุทฺโธ, ตทาวรณวิสยวิรเหน จ สมปฺปวตฺตอปฺปนาสมาธิสงฺขาตํ มชฺฌิมํ สมถนิมิตฺตํ ปฏิปนฺโน, เอวํ ปฏิปนฺนตฺตา เอว ตตฺถุปคมเนน ตตฺถ จ ปกฺขนฺโท, วิโสเธตพฺพสฺส วิกฺเขปสฺส กิเลสสํสคฺคสฺส จ อภาวโต วิโสธนสมาธานเอกตฺตุปฏฺฐานพฺยาปารวิรเหน วิสุทฺธิสมถปฏิปตฺติเอกตฺตุปฏฺฐานากาเร อชฺฌุเปกฺขนฺโต อภิพฺยตฺตรูปาย สหชาตตตฺรมชฺฌตฺตุเปกฺขาย กิจฺจวเสน อุเปกฺขานุพฺรูหิโต, ตสฺมิํเยว ชาตา สมาธิปญฺญาสงฺขาตา ยุคนทฺธธมฺมาฯ เต ยถา อญฺญํ อนติวตฺตมานา หุตฺวา ปวตฺตนฺติ, เอวํ ภาวนา พฺรูหนาฯ ตถา ยานิ ตตฺถ สทฺธาทีนิ อินฺทฺริยานิ นานากิเลเสหิ วิมุตฺตตฺตา วิมุตฺติรเสน เอกรสานิ หุตฺวา ปวตฺตานิฯ ยญฺจ ตตฺถ ตทุปคํ, เตสํ อนติวตฺตนเอกรสภาวานํ อนุจฺฉวิกํ วีริยํ วาหียติ ปวตฺตียติ, ยา จสฺส ตสฺมิํ ขเณ ปวตฺตา ปคุณพลวภาวาปตฺติสงฺขาตา อาเสวนาฯ สพฺเพสํ เอเตสํ อาการานํ ภาวนา อุปฺปาทนา วฑฺฒนา, อยํ ตตฺถ ชาตานํ…เป.… อาเสวนฏฺเฐน ภาวนา นามฯ