โลกุตฺตรวิปากกถาวณฺณนา

[505] ตณฺหาวิชฺชาทีหิ อาหิตวิเสสํ โลกิยกมฺมํ วิปากุปฺปาทนสมตฺถํ โหติ, น อญฺญถาติ วุตฺตํ ‘‘ตณฺหาทีหิ อภิสงฺขต’’นฺติฯ อิตรสฺสาติ สุญฺญตาปฺปณิหิตนามรหิตสฺสฯ โย สุทฺธิกปฏิปทาย วิภาวิโต, โย จ สุตฺตนฺตปริยาเยน อนิมิตฺโตติ วุจฺจติฯ เตเนวาห ‘‘อนิจฺจานุปสฺสนานนฺตรสฺสปิ มคฺคสฺสา’’ติอาทิฯ วฬญฺชน…เป.… เภโท โหติ มคฺคาคมนวเสนาติ อธิปฺปาโยฯ ‘‘มคฺคานนฺตรผลจิตฺตสฺมิํ เยวา’’ติ วจนํ อเปกฺขิตฺวา ‘‘สุญฺญตาทินามลาเภ สตี’’ติ สาสงฺกํ อาหฯ อนิมิตฺตนามญฺจ ลภติ มคฺคาคมนโต ผลสฺส นามลาเภ วิเสสาภาวโตติ อธิปฺปาโยฯ ตาทิสาย เอวาติ ยาทิสา มคฺเค สทฺธา, ตาทิสาย เอว ผเล สทฺธายฯ

[555] ‘‘กตเม ธมฺมา นิยฺยานิกา? จตฺตาโร มคฺคา’’ติ วจนโต (ธ. ส. 1295, 1609) อนิยฺยานิกปทนิทฺเทเส จ ‘‘จตูสุ ภูมีสุ วิปาโก’’ติ (ธ. ส. 1610) วุตฺตตฺตา น นิปฺปริยาเยน ผลํ นิยฺยานสภาวํ, นิยฺยานสภาวสฺส ปน วิปาโก กิเลสานํ ปฏิปฺปสฺสทฺธิปฺปหานวเสน ปวตฺตมาโน ปริยายโต ตถา วุจฺจตีติ อาห ‘‘นิยฺยานิกสภาวสฺสา’’ติอาทิฯ ปญฺจงฺคิโก จาติ เอเตน มคฺควิภงฺเค สพฺพวาเรสุปิ ผลสฺส มคฺคปริยาโย อาคโตติ ทสฺเสติฯ ตตฺถ หิ อริยมคฺคกฺขเณ วิชฺชมานาสุปิ วิรตีสุ ตทวสิฏฺฐานํ ปญฺจนฺนํ การาปกงฺคานํ อติเรกกิจฺจตาทสฺสนตฺถํ ปาฬิยํ ปญฺจงฺคิโกปิ มคฺโค อุทฺธโฏติฯ เอวํ โพชฺฌงฺคาปีติ ยถา มคฺโค, เอวํ มคฺคโพชฺฌงฺควิภงฺเคสุ ผเลสุ จ โพชฺฌงฺคา อุทฺธฏาติ อตฺโถฯ

โลกุตฺตรวิปากกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ