เมนู

[358] อุปนิสฺสยวเสนาติ ตถา จิตฺตปฺปวตฺติสงฺขาเตน ปุพฺพภาคาภิสงฺขาเรนฯ เตเนวาห ‘‘ยสฺส หี’’ติอาทิฯ ตทนุรูปพลาติ อธิปติปจฺจยลาเภน สตฺติวิเสสโยคมาหฯ ยทิ ปุพฺพภาคาภิสงฺขารวเสน ฉนฺทาทีนํ อธิปติภาโว, กิมตฺถเมเตเยว เอวํ วุตฺตา, นนุ สทฺธาทีนมฺปิ ปุพฺพภาคาภิสงฺขาโร ลพฺภตีติ อาห ‘‘เสสธมฺมาน’’นฺติอาทิฯ อตํสภาวตฺตาติ สมฺปยุตฺเตหิ สาติสยมนุวตฺติตพฺพภาวรหิตตฺตาฯ กิญฺจาปิ หิ สทฺธาทโยปิ อินฺทฺริยปจฺจยตาย สมฺปยุตฺเตหิ อนุวตฺตยนฺติ, เอกสฺมิํ ปน จิตฺตุปฺปาเท สมธุเรน อญฺเญน วินา สมฺปยุตฺเตหิ อนุวตฺตนียภาโว น เตสํ ยถา ฉนฺทาทีนนฺติ เตเยว อธิปติภาเวน วุตฺตาฯ เอวญฺจ กตฺวา อินฺทฺริยสหชาตาธิปติปจฺจยานํ วิเสโส ปริพฺยตฺโต โหติฯ

จตุมคฺคนยสหสฺสวณฺณนา

[362] มานสฺส ทิฏฺฐิสทิสา ปวตฺติฯ ตถา หิ โส อธิปติ วิย อญฺญาธิปตินา ทิฏฺฐิยา สห นปฺปวตฺตตีติฯ เอกเทส…เป.… อุปมา โหติ, น สพฺพสามญฺเญน, อิตรถา สูริยตฺถงฺคมเน อนฺธการาวตฺถรณํ วิย อคฺคมคฺคติโรธาเน สจฺจปฏิจฺฉาทกตมปฺปวตฺติ อาปชฺเชยฺยาติ อธิปฺปาโยฯ อญฺญมญฺญนฺติ อญฺเญ อญฺเญฯ ‘‘อานีตํ อิทํ สุตฺต’’นฺติ วิภตฺติ ปริณาเมตพฺพาฯ ยถาวุตฺตนเยนาติ อิมิสฺสา อฏฺฐกถายํ วุตฺตนเยนฯ น อุปมาย วุตฺตตฺตาติ อิมสฺมิํ สุตฺเต น อุปมาย วุตฺตภาวโตฯ ยถาวุตฺตนเยนาติ วา เอตสฺมิํ สุตฺเต วุตฺตปฺปกาเรน นเยน อิมิสฺสา อฏฺฐกถายํ อุปมาย น วุตฺตตฺตาฯ อวยวา วิย โหนฺติ, เยน เต เจตสิ นิยุตฺตา, จิตฺตสฺส เอเตติ จ เจตสิกาติอาทินา วุจฺจนฺติ, น ปน ‘‘ผสฺสิกา’’ติอาทินาติ ทฏฺฐพฺพํฯ

กุสลกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

อกุสลปทํ

ธมฺมุทฺเทสวาโร