วิโมกฺขกถาวณฺณนา

[248] ตนฺติ ‘‘สสนฺตติปริยาปนฺนรูป’’นฺติ วุตฺตเกสาทิวณฺณมาหฯ ตํ ปน ยสฺมา ขลมณฺฑลาทิ วิย ปรมฺปราย ฌานสฺส การณํ, ตสฺมา ‘‘ฌานสฺส เหตุภาเวนา’’ติ อาหฯ เยนาติ ยถาวุตฺตรูปวิเสเสนฯ วิสิฏฺเฐนาติ อติสยปฺปตฺเตน ‘‘รูปูปปตฺติยา’’ติอาทีสุ (ธ. ส. 160 อาทโย; วิภ. 625) วิย อุตฺตรปทโลเปน ‘‘รูป’’นฺติ วุตฺเตน รูปฌาเนนฯ ‘‘วิสิฏฺเฐนา’’ติ อิมินา หิ อติสยรูปยุตฺโต รูปีติ วุตฺโตติ ทสฺเสติฯ ‘‘ปฐมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ ปถวีกสิณ’’นฺติอาทินา (ธ. ส. 499) ฌานานเมว กสิณภาเวน ปวตฺตาฯ สุตฺเต อารมฺมณานํ กสิณภาเวน ปวตฺตา ‘‘ปถวีกสิณเมโก สญฺชานาตี’’ติอาทินา (ที. นิ. 3.360; อ. นิ. 10.25)ฯ

วิโมกฺขกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

พฺรหฺมวิหารกถาวณฺณนา

[251] อญฺญาณสมฺปยุตฺตาปิ วา อุเปกฺขาเวทนา อญฺญาณุเปกฺขา, อุเปกฺขาติ อญฺญาณสมฺปยุตฺตา อุเปกฺขาเวทนา, อญฺญาณุเปกฺขาติปิ เอตาสํเยว นามนฺติ (วิภ. อฏฺฐ. 947) หิ สมฺโมหวิโนทนิยํ วกฺขตีติฯ อปฺปฏิภาคนิมิตฺตตฺเตปิ เอกํ กติปเย วา สตฺเต โอทิสฺส ปวตฺตา ปริจฺฉินฺนรูปาทิอุปาทานวิสเย ปวตฺตตฺตา กถมปฺปมาณโคจราติ อาห ‘‘น จ สมฺมุติสจฺจวเสนา’’ติอาทิฯ เอวมฺปิ ยถา นตฺถิ สตฺตา โอปปาติกาติ สตฺตวเสน ปวตฺตายปิ มิจฺฉาทิฏฺฐิยา สงฺขารารมฺมณตา วุจฺจติ อุปาทานวเสน, เอวํ สตฺตวเสน ปวตฺตานมฺปิ เมตฺตาทีนํ สงฺขารารมฺมณตาปิ สิยาติ เจ? น, อปรามสนวเสน ปวตฺตานํ เมตฺตาทีนํ สอุปาทานคฺคหณาสมฺภวโตติ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘อปรามาสา’’ติอาทิฯ

พฺรหฺมวิหารกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ