[328] เยน ตํ สทฺทํ สุณาตีติ อิทํ วจีสมุฏฺฐาปนกฺขเณ เอว เอตํ สทฺทํ สุณาตีติ อิจฺฉิเต อาโรปิเต วา ยุชฺชติฯ

[332] โลกุตฺตรมคฺคกฺขเณ วจีเภทํ อิจฺฉโต ปรสฺส อภิภูสุตฺตาหรเณ อธิปฺปาโย วตฺตพฺโพฯ

วจีเภทกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. จิตฺตฏฺฐิติกถาวณฺณนา

[335] จิตฺตฏฺฐิติกถายํ จุลฺลาสีติ…เป.… อาทิวจนวเสนาติ อารุปฺเปเยว เอวํ ยาวตายุกฏฺฐานํ วุตฺตํ, น อญฺญตฺถาติ กตฺวา ปฏิกฺขิปตีติ อธิปฺปาโยฯ เอเตน ปน ‘‘น ตฺเวว เตปิ ติฏฺฐนฺติ, ทฺวีหิ จิตฺตสโมหิตา’’ติ (มหานิ. 10 โถกํ วิสทิสํ) ทุติยาปิ อฑฺฒกถา ปสฺสิตพฺพาฯ ปุริมาย จ วสฺสสตาทิฏฺฐานานุญฺญาย อวิโรโธ วิภาเวตพฺโพฯ มุหุตฺตํ มุหุตฺตนฺติ ปญฺโห สกวาทินา ปุจฺฉิโต วิย วุตฺโต, ปรวาทินา ปน ปุจฺฉิโตติ ทฏฺฐพฺโพฯ

จิตฺตฏฺฐิติกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

9. อนุปุพฺพาภิสมยกถาวณฺณนา

[339] อนุปุพฺพาภิสมยกถายํ อถวาติอาทินา อิทํ ทสฺเสติ – จตุนฺนํ ญาณานํ เอกมคฺคภาวโต น เอกมคฺคสฺส พหุภาวาปตฺติ, อนุปุพฺเพน จ โสตาปตฺติมคฺคํ ภาเวตีติ อุปปนฺนนฺติ ปฏิชานาตีติฯ

[344] ตทาติ ทสฺสเน ปรินิฏฺฐิเตฯ

[345] อฏฺฐหิ ญาเณหีติ เอตฺถ ปฏิสมฺภิทาญาเณหิ สห อฏฺฐสุ คหิเตสุ นิรุตฺติปฏิภานปฏิสมฺภิทาหิ โสตาปตฺติผลสจฺฉิกิริยา กถํ โหตีติ วิจาเรตพฺพํฯ

อนุปุพฺพาภิสมยกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

10. โวหารกถาวณฺณนา

[347] โวหารกถายํ อุทาหุ โสตาทีนิปีติ เอกนฺตโลกิเยสุ วิสยวิสยีสุ วิสยสฺเสว โลกุตฺตรภาโว, น วิสยีนนฺติ นตฺเถตฺถ การณํฯ ยถา จ วิสยีนํ โลกุตฺตรภาโว อสิทฺโธ, ตถา วิสยสฺส สทฺทายตนสฺสฯ ตตฺถ ยถา อสิทฺธโลกุตฺตรภาวสฺส ตสฺส โลกุตฺตรตา, เอวํ โสตาทีนํ อาปนฺนาติ กินฺติ ตานิปิ โลกุตฺตรานีติ อตฺโถ ทฏฺฐพฺโพฯ

ยทิ โลกุตฺตเร ปฏิหญฺเญยฺย, โลกุตฺตโร สิยาติ อตฺโถ น คเหตพฺโพฯ น หิ โลกุตฺตเร ปฏิหญฺญตีติ ปริกปฺปิเตปิ สทฺทสฺส โลกุตฺตรภาโว อตฺถีติ อธิปฺปาโยฯ ‘‘โลกิเยน ญาเณนา’’ติ อุทฺธฏํ, ‘‘วิญฺญาเณนา’’ติ ปน ปาฬิ, ตญฺจ วิญฺญาณํ โสตสมฺพนฺเธน โสตวิญฺญาณนฺติ วิญฺญายตีติฯ อเนกนฺตตาติ โลกิเยน ญาเณน ชานิตพฺพโต โลกิโยติ เอตสฺส เหตุสฺส โลกิเย โลกุตฺตเร จ สมฺภวโต อเนกนฺตภาโว สิยาติ อธิปฺปาโยฯ

โวหารกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

11. นิโรธกถาวณฺณนา

[353] ทฺเว ทุกฺขสจฺจานิ น อิจฺฉตีติ เยสํ ทฺวินฺนํ ทฺวีหิ นิโรเธหิ ภวิตพฺพํ, ตานิ ทฺเว ทุกฺขสจฺจานิ น อิจฺฉตีติ วุตฺตํ โหติฯ เย ปฏิสงฺขาย โลกุตฺตเรน ญาเณน อนิรุทฺธาติอาทินา ปฏิสงฺขาย วินา นิรุทฺธา อสมุทาจรณสงฺขารา อปฺปฏิสงฺขานิรุทฺธาติ ทสฺเสติ , น อุปฺปชฺชิตฺวา ภงฺคาติฯ เตน อปฺปฏิสงฺขานิโรโธ จ อสมุทาจรณนิโรโธติ ทสฺสิตํ โหติฯ

นิโรธกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ทุติยวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. ตติยวคฺโค