เมนู

อรหนฺตาทิกถาวณฺณนา

[291] ยุตฺติวิโรโธ อรหโต สราคาทิภาเว ปุถุชฺชเนน อนานตฺตํ พฺรหฺมจริยวาสสฺส อผลตาติ เอวมาทิโก ทฏฺฐพฺโพฯ

อรหนฺตาทิกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ปทโสธนกถาวณฺณนา

[295] เตน การเณนาติ อตีตอตฺถิสทฺทานํ เอกตฺถตฺตา อตฺถิสทฺทตฺถสฺส จ นฺวาตีตภาวโต ‘‘อตีตํ นฺวาตีตํ, นฺวาตีตญฺจ อตีตํ โหตี’’ติ วุตฺตํ โหติฯ เอตฺถ ปน อตีตาทีนํ อตฺถิตํ วทนฺตสฺส ปรวาทิสฺเสวายํ โทโส ยถา อาปชฺชติ, น ปน ‘‘นิพฺพานํ อตฺถี’’ติ วทนฺตสฺส สกวาทิสฺส, ตถา ปฏิปาเทตพฺพํฯ

ปทโสธนกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

สพฺพมตฺถีติกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. เอกจฺจํอตฺถีติกถา

1. อตีตาทิเอกจฺจกถาวณฺณนา

[299] ติณฺณํ ราสีนนฺติ อวิปกฺกวิปากวิปกฺกวิปากอวิปากานํฯ โวหารวเสน อวิปกฺกวิปากานํ อตฺถิตํ วทนฺโต กถํ โจเทตพฺโพติ วิจาเรติ ‘‘กมฺมุปจยํ จิตฺตวิปฺปยุตฺตํ สงฺขารํ อิจฺฉนฺตี’’ติฯ

เอกจฺจํอตฺถีติกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

8. สติปฏฺฐานกถาวณฺณนา

[301] โลกุตฺตรภาวํ ปุจฺฉนตฺถายาติ โลกิยโลกุตฺตราย สมฺมาสติยา สติปฏฺฐานตฺตา, โลกุตฺตรายเยว วา ปรมตฺถสติปฏฺฐานตฺตา ตสฺสา วเสน โลกุตฺตรภาวํ ปุจฺฉนตฺถายาติ อตฺโถฯ ปเภทปุจฺฉาวเสนาติ โลกิยโลกุตฺตรสติปฏฺฐานสมุทายภูตสฺส สติปฏฺฐานสฺส ปเภทานํ ปุจฺฉาวเสนฯ

สติปฏฺฐานกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

9. เหวตฺถิกถาวณฺณนา

[304] อโยนิโส ปติฏฺฐาปิตตฺตาติ อวตฺตพฺพุตฺตเรน อุเปกฺขิตพฺเพน ปติฏฺฐาปิตตฺตาติ อตฺโถ ทฏฺฐพฺโพฯ

เหวตฺถิกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

มหาวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. ทุติยวคฺโค

1. ปรูปหารวณฺณนา

[307] อธิมานิกานํ สุกฺกวิสฺสฏฺฐิทสฺสนํ วิจาเรตพฺพํฯ เต หิ สมาธิวิปสฺสนาหิ วิกฺขมฺภิตราคาว, พาหิรกานมฺปิ จ กาเมสุ วีตราคานํ สุกฺกวิสฺสฏฺฐิยา อภาโว วุตฺโตติฯ อธิมานิกปุพฺพา ปน อธิปฺเปตา สิยุํฯ

[308] วจสายตฺเถติ นิจฺฉยตฺเถ, ‘‘กิํ การณา’’ติ ปน การณสฺส ปุจฺฉิตตฺตา พฺรหฺมจริยกถายํ วิย การณตฺเถติ ยุตฺตํฯ

ปรูปหารวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

5. วจีเภทกถาวณฺณนา

[326] วจีเภทกถายํ โลกุตฺตรํ ปฐมชฺฌานํ สมาปนฺโนติ ปฐมมคฺคํ สนฺธาย วทติ, ยสฺมา โส ทุกฺขนฺติ วิปสฺสติ, ตสฺมา ทุกฺขมิจฺเจว วาจํ ภาสติ, น สมุทโยติอาทีนีติ อธิปฺปาโยฯ