สยํกตํ สุขทุกฺขนฺติ จ ปุฏฺโฐ ‘‘กิํ นุ โข, โภ โคตม, สยํกตํ สุขํ ทุกฺขนฺติ? มา เหวํ กสฺสปา’’ติอาทิสุตฺตวิโรธา (สํ. นิ. 2.18) ปฏิกฺขิปติฯ

[176] ลทฺธิมตฺตเมเวตนฺติ โสเยเวโก เนว โส โหติ น อญฺโญติ อิทํ ปน นตฺเถว, ตสฺมา เอวํวาทิโน อสยํการนฺติอาทิ อาปชฺชตีติ อธิปฺปาโยฯ อปิจาติอาทินา อิทํ ทสฺเสติ – น ปรสฺส อิจฺฉาวเสเนว ‘‘โส กโรตี’’ติอาทิ อนุโยโค วุตฺโต, อถ โข ‘‘โส กโรตี’’ติอาทีสุ เอกํ อนิจฺฉนฺตสฺส อิตรํ, ตญฺจ อนิจฺฉนฺตสฺส อญฺญํ อาปนฺนนฺติ เอวํ การกเวทกิจฺฉาย ฐตฺวา ‘‘โส กโรตี’’ติอาทีสุ ตํ ตํ อนิจฺฉาย อาปนฺนวเสนาปีติฯ อถ วา น เกวลํ ‘‘โส กโรตี’’ติอาทีนํ สพฺเพสํ อาปนฺนตฺตา, อถ โข เอเกกสฺเสว จ อาปนฺนตฺตา อยํ อนุโยโค กโตติ ทสฺเสติฯ ปุริมนเยเนวาติ เอเตน ‘‘อิธ นนฺทตี’’ติอาทิ สพฺพํ ปฏิชานนาทิการณํ เอกโต โยเชตพฺพนฺติ ทสฺเสติฯ

ปุริสการานุโยควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

กลฺยาณวคฺโค นิฏฺฐิโตฯ

14. อภิญฺญานุโยควณฺณนา

[193] อภิญฺญานุโยคาทิวเสน อรหตฺตสาธนาติ เอตฺถ ‘‘นนุ อตฺถิ โกจิ อิทฺธิํ วิกุพฺพตี’’ติ อภิญฺญาอนุโยโค จ ‘‘หญฺจิ อตฺถิ โกจิ อิทฺธิํ วิกุพฺพตี’’ติ ฐปนา จ ‘‘เตน วต เร’’ติอาทิ ปาปนา จ อาทิสทฺทสงฺคหิโต อตฺโถว ทฏฺฐพฺโพฯ อาสวกฺขยญาณํ ปเนตฺถ อภิญฺญา วุตฺตาติ ตทภิญฺญาวโต อรหโต สาธนํ ‘‘อรหตฺตสาธนา’’ติ อาหฯ อรหโต หิ สาธนา ตพฺภาวสฺส จ สาธนา โหติเยวาติฯ

อภิญฺญานุโยควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ