ปรวาที…เป.… ทสฺสิตานี’’ติ วทนฺเตหิ ปุคฺคโล นุปลพฺภติ…เป.… อาชานาหิ ปฏิกมฺมนฺติ เอตฺถ อาชานาหิ นิคฺคหนฺติ ปาโฐ ทิฏฺโฐ ภวิสฺสติฯ อญฺญตฺตํ ปฏิชานาปนตฺถนฺติ ยถา มยา อญฺญตฺตํ วตฺตพฺพํ, ตถา จ ตยาปิ ตํ วตฺตพฺพนฺติ อญฺญตฺตปฏิญฺญาย โจทนตฺถนฺติ อตฺโถฯ สมฺมุติปรมตฺถานํ เอกตฺตนานตฺตปญฺหสฺส ฐปนียตฺตาติ อพฺยากตตฺตาติ อตฺโถฯ ยทิ ฐปนียตฺตา ปฏิกฺขิปิตพฺพํ, ปเรนปิ ฐปนียตฺตา ลทฺธิเมว นิสฺสาย ปฏิกฺเขโป กโตติ โสปิ น นิคฺคเหตพฺโพ สิยาฯ ปโร ปน ปุคฺคโลติ กญฺจิ สภาวํ คเหตฺวา ตสฺส ฐปนียตฺตํ อิจฺฉติ, สติ จ สภาเว ฐปนียตา น ยุตฺตาติ นิคฺคเหตพฺโพฯ สมฺมุติ ปน โกจิ สภาโว นตฺถิฯ เตเนวสฺส เอกตฺตนานตฺตปญฺหสฺส ฐปนียตํ วทนฺโต น นิคฺคเหตพฺโพติ สกวาทินา ปฏิกฺเขโป กโตติ อยเมตฺถ อธิปฺปาโย ยุตฺโตฯ

สุทฺธิกสํสนฺทนวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. โอปมฺมสํสนฺทนวณฺณนา

[28-36] อุปลทฺธิสามญฺเญน อญฺญตฺตปุจฺฉา จาติ อิทญฺจ ทฺวินฺนํ สมานตา โน อญฺญตฺตสฺส การณํ ยุตฺตํ, อถ โข วิสุํ อตฺตโน สภาเวน สจฺจิกฏฺฐปรมตฺเถน อุปลพฺภนียตาติ วิจาเรตพฺพํฯ ‘‘เอกวีสาธิกานี’’ติ ปุริมปาโฐ, วีสาธิกานีติ ปน ปฐิตพฺพํฯ

[37-45] ‘‘อตฺถิ ปุคฺคโล’’ติ สุตฺตํ อนุชานาเปนฺเตน อุปลทฺธิ อนุชานิตา โหตีติ มญฺญมาโน อาห ‘‘อุปลทฺธิสามญฺญํ อาโรเปตฺวา’’ติฯ วีสาธิกานิ นว ปฏิกมฺมปญฺจกสตานิ ทสฺสิตานีติ เอเตน สุทฺธิกสํสนฺทเนปิ ‘‘อาชานาหิ ปฏิกมฺม’’มิจฺเจว ปาโฐติ วิญฺญายติฯ ยญฺจ วาทมุเขสุ สุทฺธิกสจฺจิกฏฺเฐ ‘‘ปฏิกมฺมจตุกฺก’’นฺติ วุตฺตํ, ตมฺปิ ‘‘ปฏิกมฺมปญฺจก’’นฺติฯ

โอปมฺมสํสนฺทนวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ