เมนู

3. ปริญฺญาวารวณฺณนา

[165-170] ปริญฺญาวาเร …เป.… ติสฺโสเปตฺถ ปริญฺญา ลพฺภนฺตีติ เอตฺเถว วิเสสนํ ขนฺธยมกาทีสุ สพฺพขนฺธาทีนํ วิย สพฺพสจฺจานํ อปริญฺเญยฺยตาทสฺสนตฺถํ สจฺฉิกรณภาวนาวเสน อิมสฺส วารสฺส อปฺปวตฺติทสฺสนตฺถญฺจฯ ทุกฺขสฺส ปริญฺญตฺถํ สมุทยสฺส จ ปหานตฺถํ ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตีติ ปริญฺญาปหานํ สจฺเจสุ ทสฺเสตุํ ทุกฺเข ตีรณปริญฺญา วุตฺตา, น ปหานปริญฺญาฯ สมุทเย จ ปหานปริญฺญา, น ตีรณปริญฺญาฯ ญาตปริญฺญา ปน สาธารณาติ อุภยตฺถ วุตฺตาฯ มคฺคญาณญฺหิ ทุกฺขสมุทยานิ วิภาเวตีติ ญาตปริญฺญา จ โหติ , ทุกฺขตีรณกิจฺจานํ นิปฺผาทนโต ตีรณปริญฺญา จ, สมุทยสฺส อปฺปวตฺติกรณโตว ปหานปริญฺญา จาติ ติสฺโสปิ ปริญฺญา มคฺคกฺขเณ เอว โยเชตพฺพาติฯ

ปริญฺญาวารวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

สจฺจยมกวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. สงฺขารยมกํ

1. ปณฺณตฺติวารวณฺณนา

[1] ขนฺธาทโย วิย ปุพฺเพ อวิภตฺตา กายสงฺขาราทโยติ เตสํ อวิญฺญาตตฺตา ‘‘อสฺสาสปสฺสาสา กายสงฺขาโร’’ติอาทินา (สํ. นิ. 4.348) ตโย สงฺขาเร วิภชติฯ กายสฺส สงฺขาโรติ ปฐเม อตฺเถ สามิอตฺเถ เอว สามิวจนํ, ทุติเย อตฺเถ กตฺตุอตฺเถฯ วจิยา สงฺขาโรติ กมฺมตฺเถ สามิวจนํฯ จิตฺตสฺส สงฺขาโรติ จ กตฺตุอตฺเถเยวฯ โส ปน กรณวจนสฺส อตฺโถติ กตฺวา ‘‘กรณตฺเถ สามิวจนํ กตฺวา’’ติ วุตฺตํฯ