3-7. อิสฺสริยกามการิกากถาวณฺณนา
[910-914] อิสฺสริเยน ยถาธิปฺเปตสฺส กรณํ อิสฺสริยกามการิกาฯ คจฺเฉยฺยาติ คพฺภเสยฺโยกฺกมนํ คจฺเฉยฺยฯ อิสฺสริยกามการิกาเหตุ นาม ทุกฺกรการิกา มิจฺฉาทิฏฺฐิยา กรียตีติ เอตฺถ ทุกฺกรการิกา นาม อิสฺสริยกามการิกาเหตุ กริยมานา มิจฺฉาทิฏฺฐิยา กรียตีติ อตฺโถ ทฏฺฐพฺโพ, อิสฺสริยกามการิกาเหตุ นาม วินา มิจฺฉาทิฏฺฐิยา กริยมานา นตฺถีติ วาฯ
อิสฺสริยกามการิกากถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
8. ปติรูปกถาวณฺณนา
[915-916] เมตฺตาทโย สนฺธาย ‘‘เมตฺตาทโย วิย น ราโค ราคปติรูปโก โกจิ อตฺถีติ ราคเมว คณฺหาติ, เอวํ โทเสปี’’ติ วทนฺติฯ
ปติรูปกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
9. อปรินิปฺผนฺนกถาวณฺณนา
[917-918] น อนิจฺจาทิภาวนฺติ เอตฺถ อนิจฺจาทิโก ภาโว เอตสฺสาติ อนิจฺจาทิภาวนฺติ รูปํ วุตฺตํฯ ‘‘น เกวลญฺหิ ปฐมสจฺจเมว ทุกฺข’’นฺติ วทนฺเตน ‘‘ทุกฺขญฺเญว ปรินิปฺผนฺน’’นฺติ ทุกฺขสจฺจํ สนฺธาย ปุจฺฉา กตาติ ทสฺสิตํ โหติฯ เอวํ สติ เตน ‘‘จกฺขายตนํ อปรินิปฺผนฺน’’นฺติอาทิ น วตฺตพฺพํ สิยาฯ น หิ จกฺขายตนาทีนิ อนุปาทินฺนานิ โลกุตฺตรานิ วาฯ ตนฺติ ‘‘ทุกฺขญฺเญว ปรินิปฺผนฺนํ, น ปน รูป’’นฺติ เอตํ รูปสฺส จ ทุกฺขตฺตา โน วต เร วตฺตพฺเพติ อตฺโถฯ
อปรินิปฺผนฺนกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
เตวีสติมวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
กถาวตฺถุปกรณ-มูลฏีกา สมตฺตาฯ
ฯ นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺสฯ
ยมกปกรณ-มูลฏีกา
คนฺถารมฺภวณฺณนา
กถาวตฺถุปกรเณน สงฺเขเปเนว เทสิเตน ธมฺเมสุ วิปรีตคฺคหณํ นิวาเรตฺวา เตสฺเวว ธมฺเมสุ ธมฺมสงฺคหาทีสุ ปกาสิเตสุ ธมฺมปุคฺคโลกาสาทินิสฺสยานํ สนฺนิฏฺฐานสํสยานํ วเสน นานปฺปการกโอสลฺลตฺถํ ยมกปกรณํ อารทฺธํ, ตํ สมยเทสเทสกวเสเนว ทสฺเสตฺวา สํวณฺณนากฺกมญฺจสฺส อนุปฺปตฺตํ ‘‘อาคโต ภาโร อวสฺสํ วหิตพฺโพ’’ติ สํวณฺณนมสฺส ปฏิชานนฺโต อาห ‘‘สงฺเขเปเนวา’’ติอาทิฯ
ตตฺถ ยมสฺส วิสยาตีโตติ ชาติยา สติ มรณํ โหตีติ ชาติ, ปญฺจ วา อุปาทานกฺขนฺธา ยมสฺส วิสโย, ตํ สมุทยปฺปหาเนน อตีโตติ อตฺโถฯ ยมสฺส วา รญฺโญ วิสยํ มรณํ, ตสฺส อาณาปวตฺติฏฺฐานํ เทสํ วา อตีโตฯ ‘‘ฉจฺจาภิฐานานิ อภพฺพ กาตุ’’นฺติ (ขุ. ปา. 6.11; สุ. นิ. 234) วุตฺตานํ ฉนฺนํ อภพฺพฏฺฐานานํ เทสโกติ ฉฏฺฐานเทสโก ฯ อยมา เอเกกา หุตฺวา อาวตฺตา นีลา อมลา จ ตนุรุหา อสฺสาติ อยมาวตฺตนีลามลตนุรุโหฯ
คนฺถารมฺภวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
1. มูลยมกํ
อุทฺเทสวารวณฺณนา
[1] ยมกานํ วเสน เทสิตตฺตาติ อิมินา ทสสุ เอเกกสฺส ยมกสมูหสฺส ตํสมูหสฺส จ สกลสฺส ปกรณสฺส ยมกานํ วเสน ลทฺธโวหารตํ ทสฺเสติฯ
