เมนู

ตณฺหาวิจริตนิทฺเทสวณฺณนา

[973] วิเสสํ อกตฺวาติ อนุปนิธานํ, สมโต จ อสมโต จ อุปนิธานนฺติ อิมํ วิภาคํ อกตฺวา, โย ‘‘อิตฺถํ, เอวํ, อญฺญถา’’ติ ปเทหิ ปกาสิโตฯ

วิเสสสฺสาติ ‘‘อิตฺถํ, เอวํ, อญฺญถา’’ติ ยถาวุตฺตสฺเสว วิเสสสฺสฯ ทิฏฺฐิยาติ ทิฏฺฐิยา คหิตาย ตทวินาภาวินี ตณฺหา ทสฺสิตาฯ สีสสีสมูลเกหีติ จตูหิ สีเสหิ, ทฺวาทสหิ จ สีสมูลเกหิฯ สยเมว จ ตณฺหา ทสฺสิตาติ โยชนาฯ ยทิ ทิฏฺฐิมานคาโหปิ อิธาธิปฺเปโต, ยโต ‘‘ตณฺหามานทิฏฺฐิวเสน สมูหคาหโต’’ติ (วิภ. อฏฺฐ. 973) อฏฺฐกถายํ วุตฺตํ, กถํ ‘‘ตณฺหาวิจริตานี’’ติ วจนนฺติ อาห ‘‘ทิฏฺฐิมาเนสู’’ติอาทิฯ ตํมูลกตฺตาติ ตณฺหามูลกตฺตาฯ

[974] น อวกฺกรียตีติ อนวการี, ตํ อนวการิํ กตฺวา, ตํ ปทนฺตเรน วิภาเวนฺโต ‘‘อนวกฺกริ, ตํ กตฺวา’’ติ อาหฯ วิกฺเขปนํ อวยวโต วิภาโคฯ อตฺตโต อวินิพฺภุชิตฺวาติ ยฺวายํ ทิฏฺฐิคติกปริกปฺปิโต อตฺตา, ตโต อวิสุํ กตฺวาฯ

[976] พหิกตานิ รูปาทีนิ อุปคนฺตฺวา ปวตฺตา ตณฺหา อุปาทายาติ วุตฺตาติ โยชนาฯ

เอกจฺจสฺส ปุคฺคลสฺส เอกสฺมิํ อตฺตภาเว กสฺสจิ ตณฺหาวิจริตสฺส อสมฺภโว, กสฺสจิเทว สมฺภโวติ อาห ‘‘กสฺสจิ สมฺภวทสฺสนตฺถํ วุตฺต’’นฺติฯ

ตณฺหาวิจริตนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ขุทฺทกวตฺถุวิภงฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

18. ธมฺมหทยวิภงฺโค

1. สพฺพสงฺคาหิกวารวณฺณนา