ตณฺหาวิจริตนิทฺเทสวณฺณนา
[973] วิเสสํ อกตฺวาติ อนุปนิธานํ, สมโต จ อสมโต จ อุปนิธานนฺติ อิมํ วิภาคํ อกตฺวา, โย ‘‘อิตฺถํ, เอวํ, อญฺญถา’’ติ ปเทหิ ปกาสิโตฯ
วิเสสสฺสาติ ‘‘อิตฺถํ, เอวํ, อญฺญถา’’ติ ยถาวุตฺตสฺเสว วิเสสสฺสฯ ทิฏฺฐิยาติ ทิฏฺฐิยา คหิตาย ตทวินาภาวินี ตณฺหา ทสฺสิตาฯ สีสสีสมูลเกหีติ จตูหิ สีเสหิ, ทฺวาทสหิ จ สีสมูลเกหิฯ สยเมว จ ตณฺหา ทสฺสิตาติ โยชนาฯ ยทิ ทิฏฺฐิมานคาโหปิ อิธาธิปฺเปโต, ยโต ‘‘ตณฺหามานทิฏฺฐิวเสน สมูหคาหโต’’ติ (วิภ. อฏฺฐ. 973) อฏฺฐกถายํ วุตฺตํ, กถํ ‘‘ตณฺหาวิจริตานี’’ติ วจนนฺติ อาห ‘‘ทิฏฺฐิมาเนสู’’ติอาทิฯ ตํมูลกตฺตาติ ตณฺหามูลกตฺตาฯ
[974] น อวกฺกรียตีติ อนวการี, ตํ อนวการิํ กตฺวา, ตํ ปทนฺตเรน วิภาเวนฺโต ‘‘อนวกฺกริ, ตํ กตฺวา’’ติ อาหฯ วิกฺเขปนํ อวยวโต วิภาโคฯ อตฺตโต อวินิพฺภุชิตฺวาติ ยฺวายํ ทิฏฺฐิคติกปริกปฺปิโต อตฺตา, ตโต อวิสุํ กตฺวาฯ
[976] พหิกตานิ รูปาทีนิ อุปคนฺตฺวา ปวตฺตา ตณฺหา อุปาทายาติ วุตฺตาติ โยชนาฯ
เอกจฺจสฺส ปุคฺคลสฺส เอกสฺมิํ อตฺตภาเว กสฺสจิ ตณฺหาวิจริตสฺส อสมฺภโว, กสฺสจิเทว สมฺภโวติ อาห ‘‘กสฺสจิ สมฺภวทสฺสนตฺถํ วุตฺต’’นฺติฯ
ตณฺหาวิจริตนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
ขุทฺทกวตฺถุวิภงฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
18. ธมฺมหทยวิภงฺโค
1. สพฺพสงฺคาหิกวารวณฺณนา