เตหีติ สญฺญามนสิกาเรหิฯ ตํสภาวตาติ กามาทิทุติยชฺฌานาทิอนุปกฺขนฺทนสภาวตาฯ ปคุณโวทานํ ปคุณภาวสิทฺธา ฌานสฺส ปฏิปกฺขโต วิสุทฺธิฯ

สตฺตมพลนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ทสมพลนิทฺเทสวณฺณนา

[831] ปญฺญาว วิมุตฺตีติ ราคาทีหิ วิมุตฺติภูตา ปญฺญาว วิมุตฺตีติ โยชนาฯ กมฺมนฺตรสฺส วิปากนฺตรเมวาติ อตฺโถ วิปากนฺตรชานนสฺเสว ทุติยพลกิจฺจตฺตา, กมฺมนฺตรชานนสฺส จ ตติยพลกิจฺจตฺตาฯ พลสทิสตนฺติ เอกจฺจพลสทิสตํฯ กสฺมา ปเนตฺถ พลญาณกิจฺเจ วุจฺจมาเน ฌานาทิอพลญาณํ อุทาหฏนฺติ โจทนํ สนฺธายาห ‘‘ยทิปี’’ติอาทิฯ ตทนฺโตคธนฺติ ตสฺมิํ ฌานาทิปจฺจเวกฺขณาสภาเว สตฺตมพลญาเณ อนฺโตคธํฯ เอวนฺติ ฌานาทิญาณํ วิยฯ อปฺเปตุํ, วิกุพฺพิตุญฺจาติ อตฺตนา วุตฺตาการํ สนฺธายาหฯ สมุทยปฺปหานาทิเอกจฺจญาณกิจฺจมฺปิ อกโรนฺตํ สพฺพญฺญุตญฺญาณํ กถมปฺปนาทิกํ ฌานาทิกิจฺจํ กเรยฺย, พลญาเณหิ ปน ชานิตพฺพํ, ตโต อุตฺตริญฺจ ชานนฺตมฺปิ ยสฺมา เอกจฺจพลกิจฺจํ น กโรติ, ตสฺมา อญฺญาเนว พลญาณานิ, อญฺญํ สพฺพญฺญุตญฺญาณนฺติ ทสฺสนตฺถํ ‘‘เอเตสํ ปน กิจฺจํ น สพฺพํ กโรตี’’ติอาทิ (วิภ. อฏฺฐ. 831) อฏฺฐกถายํ วุตฺตํฯ ตตฺถ ยถา สพฺพญฺญุตญฺญาณํ อพลกิจฺจํ เอกจฺจํ น กโรติ, เอวํ พลกิจฺจมฺปีติ อุทาหรณทสฺสนวเสน ‘‘ตญฺหิ ฌานํ หุตฺวา อปฺเปตุ’’นฺติอาทิ วุตฺตนฺติ ทสฺเสตุํ ‘‘อถ วา…เป.… ทฏฺฐพฺพ’’นฺติ วุตฺตํฯ

ทสมพลนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ญาณวิภงฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

17. ขุทฺทกวตฺถุวิภงฺโค

1. เอกกนิทฺเทสวณฺณนา