[751] สมฺปยุตฺตานํ นิสฺสยปจฺจยตาย, อารมฺมณสฺส ปวตฺติฏฺฐานตาย โอกาสฏฺโฐ เวทิตพฺโพฯ นเหตาทีติ อาทิ-สทฺเทน ‘‘อเหตุกา’’ติอาทิกํ สพฺพํ เอกวิเธน ญาณวตฺถุํ สงฺคณฺหาติฯ เอกํ นเหตูติ นเหตุตาย เอกํ ปญฺจวิญฺญาณํ นเหตูติ วุตฺตา เตสํ นเหตุตาฯ เอกนฺตาเหตุภาเวน หิ เต เอกปฺปการาวาติฯ อญฺญมฺปีติ อเหตุกาทิฯ อวิตถสามญฺญยุตฺตนฺติ เตเนว อเหตุกตาทินา ยถาภูเตน สมานภาเวน ยุตฺตํฯ ญาณารมฺมณนฺติ ญาณสฺส อารมฺมณํ ยถาวุตฺตปญฺจวิญฺญาณาทิฯ วตฺถุวิภาวนาติ ปญฺจวิญฺญาณาทิกสฺส ญาณวตฺถุสฺส ยถาวุตฺตวิเสเสน วิภาวนา ปกาสนา ปญฺญาฯ

โอสานทุกสฺสาติ ‘‘อตฺถชาปิกา ปญฺญา, ชาปิตตฺถา ปญฺญา’’ติ อิมสฺส ทุกสฺสฯ ทุกมาติกา ธมฺมสงฺคณิยํ วุตฺตทุกมาติกาติ อาห ‘‘ทุกมาติกํ อนิสฺสายา’’ติฯ

‘‘จินฺตามยา ปญฺญา’’ติอาทิกา ติกมาติกํ อนิสฺสาย วุตฺตาติ อาห ‘‘เอวํ ติกานุรูเปหีติ เอตฺถาปิ ทฏฺฐพฺพ’’นฺติฯ ยทิปิ ชาป-สทฺโท พฺยตฺตวจเน, มานเส จ ปวตฺตติ, ชนนตฺเถปิ ปน ทฏฺฐพฺโพติ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘อเนกตฺถตฺตา ธาตุสทฺทาน’’นฺติอาทิฯ กุสลปญฺญา วิปากสงฺขาตสฺส, กิริยปญฺญา ปริกมฺมาทิภูตา อตฺตนา นิพฺพตฺเตตพฺพผลสงฺขาตสฺส อตฺถสฺส นิพฺพตฺตนโต อตฺถชาปิกาติ วุตฺตาติ อาห ‘‘อตฺถชาปิกา การณคตา ปญฺญา’’ติฯ วิปากปญฺญา, กิริยปญฺญา จ สหชาตาทิปจฺจยวเสน ตํตํวิปากาทิอตฺถํ ชาเปติ ชเนตีติ อาห ‘‘ชาปิโต ชนิโต อตฺโถ เอติสฺสาติ ชาปิตตฺถา’’ติฯ สติปิ สหชาตานํ ปจฺจยภาเว วิปากกิริยปญฺญา น กุสลา วิย วิปากานํ นิปฺปริยาเยน การณโวหารํ ลภตีติ อาห ‘‘การณปญฺญาสทิสี’’ติฯ วิภาวนตฺเถน ปญฺญา อารมฺมณํ วิย สมฺปยุตฺเตปิ ปกาเสติเยวาติ วุตฺตํ ‘‘ผลปฺปกาสนภูตา’’ติฯ ยโต สา อาโลโกภาสปชฺโชตปริยาเยหิ วิภาวิตาฯ

10. ทสกมาติกาวณฺณนา