เมนู

[602] เอตฺเถว โยเชตพฺพํ ตสฺส เหฏฺฐาภูมิสมติกฺกมนมุเขน ภูมิวิเสสาธิคมุปายทีปนโตฯ สพฺพตฺถาปีติ ‘‘รูปสญฺญานํ สมติกฺกมา, อากาสานญฺจายตนํ สมติกฺกมฺมา’’ติ สพฺเพสุปิ สมติกฺกมวจเนสุฯ

[610] ตํเยว อากาสํ ผุฏํ วิญฺญาณนฺติ ตํเยว กสิณุคฺฆาฏิมากาสํ ‘‘อนนฺต’’นฺติ มนสิกาเรน ผุฏํ ผริตฺวา ฐิตํ ปฐมารุปฺปวิญฺญาณํ ‘‘อนนฺตํ วิญฺญาณ’’นฺติ มนสิ กโรตีติ อตฺโถฯ ทุติยวิกปฺเป ปน สามญฺญโชตนา วิเสเส ติฏฺฐตีติ ‘‘ผุฏ’’นฺติ อิมินา วิญฺญาณเมว วุตฺตนฺติ ผุฏํ วิญฺญาณนฺติ ปฐมารุปฺปวิญฺญาณมาหฯ ตญฺหิ อากาสสฺส สผรณกวิญฺญาณํฯ วิญฺญาเณนาติ จ กรณตฺเถ กรณวจนํ, ตญฺจ ทุติยารุปฺปวิญฺญาณํ วทตีติ อาห ‘‘วิญฺญาณญฺจายตนวิญฺญาเณน มนสิ กโรตี’’ติฯ เตนาติ ปฐมารุปฺปวิญฺญาเณนฯ คหิตาการนฺติ อนนฺตผรณวเสน คหิตาการํฯ มนสิ กโรตีติ ทุติยารุปฺปปริกมฺมมนสิกาเรน มนสิ กโรติฯ เอวนฺติ ยถาวุตฺตาการํ กสิณุคฺฆาฏิมากาเส ปฐมารุปฺปวิญฺญาเณน อนนฺตผรณวเสน โย คหิตากาโร, ตํ มนสิ กโรนฺตํเยวฯ ตํ วิญฺญาณนฺติ ตํ ทุติยารุปฺปวิญฺญาณํฯ อนนฺตํ ผรตีติ ‘‘อนนฺต’’นฺติ ผรติ, ตสฺมา ทุติโยเยวตฺโถ ยุตฺโตติฯ ‘‘ยญฺหี’’ติอาทินา ยถาวุตฺตมตฺถํ ปากฏํ กโรติฯ ตํผรณาการสหิตนฺติ ตสฺมิํ อากาเส ผรณาการสหิตํฯ วิญฺญาณนฺติ ปฐมารุปฺปวิญฺญาณํฯ

[615] ปุพฺเพติ ทุติยารุปฺปปริกมฺมกาเลฯ ยํ ‘‘อนนฺตํ วิญฺญาณ’’นฺติ มนสิ กตํ, ตํเยว ปฐมารุปฺปวิญฺญาณเมวฯ ตํเยว หิ อภาเวติฯ อารมฺมณาติกฺกมวเสน หิ เอตา สมาปตฺติโย ลทฺธพฺพาติฯ

นิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

สุตฺตนฺตภาชนียวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. อภิธมฺมภาชนียวณฺณนา