เตสนฺติ เยสํ ผสฺสวิญฺญาณานิ ปากฏานิ, เตสํฯ อญฺเญสนฺติ ตโต อญฺเญสํ, เยสํ ผสฺสวิญฺญาณานิ น ปากฏานิฯ สุขทุกฺขเวทนานํ สุวิภูตวุตฺติตาย วุตฺตํ ‘‘สพฺเพสํ วิเนยฺยานํ เวทนา ปากฏา’’ติฯ วิลาเปตฺวา วิลาเปตฺวาติ สุวิสุทฺธํ นวนีตํ วิลาเปตฺวา สีติภูตํ อติสีตเล อุทเก ปกฺขิปิตฺวา ปตฺถินฺนํ ฐิตํ มตฺเถตฺวา ปริปิณฺเฑตฺวา ปุน วิลาเปตฺวาติ สตวารํ เอวํ กตฺวาฯ

ตตฺถาปีติ ยตฺถ อรูปกมฺมฏฺฐานํ เอว…เป.… ทสฺสิตํ, ตตฺถาปิฯ เยสุ สุตฺเตสุ ตทนฺโตคธํ รูปกมฺมฏฺฐานนฺติ โยชนาฯ

เวทนานุปสฺสนานิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

จิตฺตานุปสฺสนานิทฺเทสวณฺณนา

[365] กิเลสสมฺปยุตฺตานํ น วิสุทฺธตา โหตีติ สมฺพนฺโธฯ อิตเรหิปีติ อตฺตนา สมฺปยุตฺตกิเลสโต อิตเรหิปิ อสมฺปยุตฺเตหิฯ วิสุํ วจนนฺติ อญฺญากุสลโต วิสุํ กตฺวา วจนํฯ วิสิฏฺฐคฺคหณนฺติ วิสิฏฺฐตาคหณํ, อาเวณิกสโมหตาทสฺสนนฺติ อตฺโถ, ยโต ตทุภยํ โมมูหจิตฺตนฺติ วุจฺจติฯ

จิตฺตานุปสฺสนานิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ธมฺมานุปสฺสนานิทฺเทโส

ก. นีวรณปพฺพวณฺณนา

[367] เอกสฺมิํ ยุเค พทฺธโคณานํ วิย เอกโต ปวตฺติ ยุคนทฺธตาฯ

คหณากาเรนาติ อสุเภปิ อารมฺมเณ ‘‘สุภ’’นฺติ คหณากาเรนฯ นิมิตฺตนฺติ จาติ สุภนิมิตฺตนฺติ จ วุจฺจตีติ โยชนาฯ เอกํเสน สตฺตา อตฺตโน อตฺตโน หิตสุขเมว อาสีสนฺตีติ กตฺวา วุตฺตํ ‘‘อากงฺขิตสฺส หิตสุขสฺสา’’ติฯ อนุปาโย เอว จ หิตวิสิฏฺฐสฺส สุขสฺส อโยนิโสมนสิกาโร, อากงฺขิตสฺส วา ยถาธิปฺเปตสฺส หิตสุขสฺส อนุปายภูโตฯ อวิชฺชนฺธา หิ ตาทิเสปิ ปวตฺตนฺตีติฯ