ตํตํกุสลารมฺมณารมฺมณตฺตาติ กามาวจราทีสุ เยน เยน กุสเลน สทฺธิํ เนกฺขมฺมสงฺกปฺปาทโย อุปฺปชฺชนฺติ, ตสฺส ตสฺส กุสลสฺส อารมฺมณํ อารมฺมณํ เอเตสนฺติ ตํตํกุสลารมฺมณารมฺมณา , ตพฺภาวโตฯ ตํตํวิรมิตพฺพาทิอารมฺมณตฺตาติ วิสํวาทนวตฺถุอาทิอารมฺมณตฺตาฯ วีติกฺกมิตพฺพโต เอว หิ วิรตีติฯ ‘‘องฺคาน’’นฺติ อิทํ ‘‘เนกฺขมฺมสงฺกปฺปาทีน’’นฺติ เอตฺถาปิ โยเชตพฺพํ อวยเวน วินา สมุทายาภาวโตฯ วิเสสปจฺจโยติ ภินฺนสีลสฺส, อปริสุทฺธสีลสฺส วา สมฺมปฺปธานาสมฺภวโต สมาธานสฺส วิย วายามสฺส สีลํ วิเสสปจฺจโยฯ อยญฺจ อตฺโถ ยทิปิ ปุริมสิทฺธสีลวเสน ยุตฺโต, สหชาตวเสนาปิ ปน ลพฺภเตวาติ ทสฺเสนฺโต ‘‘สมฺปยุตฺตสฺสาปี’’ติ อาหฯ สหชเมว เจตฺถ อธิปฺเปตนฺติ อาห ‘‘สมฺปยุตฺตสฺเสว จา’’ติอาทิฯ สมฺโมโส ปมาโท, ตปฺปฏิปกฺโข อสมฺโมโส อปฺปมาโท, โส จิตฺตสฺส อารกฺขาติ อาห ‘‘เจตโส รกฺขิตตา’’ติฯ

สีลกฺขนฺโธ จาติ จ-สทฺเทน สมาธิกฺขนฺโธ จฯ ขนฺติปฺปธานตฺตา สีลสฺส อโทสสาธนตา, นีวรณเชฏฺฐกสฺส กามจฺฉนฺทสฺส อุชุวิปจฺจนีกภาวโต สมาธิสฺส อโลภสาธนตา ทฏฺฐพฺพาฯ สาสนนฺติ ปฏิเวธสาสนํ, ‘‘สาสนพฺรหฺมจริย’’นฺติ จ วทนฺติฯ

มคฺคสจฺจนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

สุตฺตนฺตภาชนียวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. อภิธมฺมภาชนียวณฺณนา

[206-214] ‘‘ปริญฺเญยฺยภาวรหิเต เอกนฺตปหาตพฺเพ’’ติ กสฺมา วุตฺตํ, นนุ ตณฺหายปิ จกฺขาทีนํ วิย ตณฺหาวตฺถุตาวจเนน ปริญฺเญยฺยตา วุตฺตาฯ ยถาห ‘‘รูปตณฺหา โลเก ปิยรูปํ สาตรูปํ, เอตฺเถสา ตณฺหา อุปฺปชฺชมานา อุปฺปชฺชติ, เอตฺถ นิวิสมานา นิวิสตี’’ติอาทิ (ที. นิ. 2.400; ม. นิ. 1.133; วิภ. 203)ฯ ตปฺปฏิพทฺธสํกิเลสปฺปหานวเสน สมติกฺกมิตพฺพตา หิ ปริญฺเญยฺยตาฯ เอกนฺตปหาตพฺพตา จ น ตณฺหาย เอว, อถ โข อวเสสานํ สํกิเลสธมฺมานมฺปิฯ