เมนู

โทมนสฺสสฺสาติ อโสจนาการสฺส โทมนสฺสสฺส, โสจนาการสฺสาปิ วา นานาวีถิกสฺสฯ ตมฺปิ หิ ทุกฺขเมวาติฯ อญฺญถาติ มโนทฺวารชวเน เอว คหิเตฯ ตตฺถาติ กายวตฺถุกมโนทฺวาริเกสุฯ

ปริเทวนิทฺเทสวณฺณนา

[195] อาเทวนสทฺทํ กตฺวาติ อาเทวิตฺวา, วิลปิตฺวาติ อตฺโถฯ ปุคฺคลสฺส สมฺภมภาโวติ ยสฺส สตฺตสฺส อุปฺปชฺชติ, ตสฺส อนวฏฺฐานภาโวฯ สมฺภมํ วา อพฺภนฺตรคตํ ตสฺส ปจฺจุปฏฺฐาเปติ ปากฏภาวกรเณนาติ สมฺภมปจฺจุปฏฺฐาโน

มุฏฺฐีหิ โปถนาทีนิ มุฏฺฐิโปถนาทีนิ

เยน โทมนสฺเสนฯ ปุพฺเพ วุตฺตทุกฺขโตติ ‘‘อตฺตโน ขนฺธํ มุฏฺฐีหิ โปเถตี’’ติอาทินา วุตฺตทุกฺขโตฯ ตํนิทานนฺติ ปริเทวนิทานํฯ

ทุกฺขโทมนสฺสนิทฺเทสวณฺณนา

[196-7] กายทุกฺขาภิภูตสฺส ปติการาภิลาสาย ตาทิสทุกฺขาวหปโยคกาลาทีสุ กายิกทุกฺขสฺส ตทุปนิสฺสยตา เวทิตพฺพาฯ เอเตน ทุกฺเขนาติ อนาถตาหตฺถปาทจฺเฉทนาทิทุกฺเขนฯ

อุปายาสนิทฺเทสวณฺณนา

[198] ทุกฺขฏฺฐานนิสชฺชาทีนิ ทุกฺขฏฺฐานาทีนิฯ โทมนสฺสสฺส วตฺถุ โหติ อุปายาโสติ สมฺพนฺโธฯ

อปฺปิยสมฺปโยคนิทฺเทสวณฺณนา

[199] อญฺญสาเปกฺขสทฺโท อสมตฺถสมาโสติ ตํ ทสฺเสติ ‘‘เยน สมาโส, น ตสฺสายํ ปฏิเสธโก อ-กาโร’’ติฯ

ปจฺฉิมทฺวยนฺติ ‘‘สโมธานํ มิสฺสีภาโว’’ติ อิทํ ปททฺวยํฯ ตทตฺถวเสนาติ สโมธานตฺถสฺส, มิสฺสีภาวตฺถสฺส จ วเสน สงฺขาเรสุ ลพฺภติฯ อาคเตหิ จ เตหิ สงฺขาเรหิ ปุคฺคลสฺส สํโยโค โหตีติ โยชนาฯ

ตํคหณมตฺตนฺติ อาปาถคตารมฺมณคฺคหณมตฺตํฯ