เมนู

เยน เยน สํวณฺณนาวิเสสภูเตน ปญฺญตฺติหารสมฺปาเตน ปญฺญตฺติปฺปเภทา นิทฺธาริตา, โส โส สํวณฺณนาวิเสสภูโต ปญฺญตฺติหารสมฺปาโต นิยุตฺโต ยถารหํ นิทฺธาเรตฺวา ยุชฺชิตพฺโพติ อตฺโถ คเหตพฺโพติฯ

อิติ ปญฺญตฺติหารสมฺปาเต สตฺติพลานุรูปา รจิตา

วิภาวนา นิฏฺฐิตาฯ

ปณฺฑิเตหิ ปน…เป.… คเหตพฺโพติฯ

12. โอตรณหารสมฺปาตวิภาวนา

[74] เยน เยน ปญฺญตฺติหารสมฺปาเตน ปญฺญตฺติปฺปเภทา นิทฺธาริตา, โส ปญฺญตฺติหารสมฺปาโต ปริปุณฺโณ, ‘‘กตโม โอตรโณ หารสมฺปาโต’’ติ ปุจฺฉิตพฺพตฺตา ‘‘ตตฺถ กตโม โอตรโณ หารสมฺปาโต’’ติอาทิมาหฯ

‘‘ตตฺถ ติสฺสํ คาถายํ กตมานิ อินฺทฺริยานิ นิทฺธาเรตฺวา กตเมหิ นิทฺธาริเตหิ ธมฺเมหิ โอตรตี’’ติ ปุจฺฉิตพฺพตฺตา ‘‘ตสฺมา’’ติอาทิ วุตฺตํฯ ยา ‘‘ตสฺมา รกฺขิตจิตฺตสฺสา’’ติอาทิคาถา วุตฺตา, ติสฺสํ คาถายํ ‘‘ตสฺมา…เป.… ปุเรกฺขาโร’’ติ สุตฺตปฺปเทเสน สมฺมาทิฏฺฐิ คหิตา, สมฺมาทิฏฺฐิยา คหิตาย ปญฺจินฺทฺริยานิ สทฺธาทิปญฺจินฺทฺริยานิ คหิตานิ ภวนฺติฯ

ตานิเยว สทฺธาทิปญฺจินฺทฺริยานิ วิชฺชาย อุปการตฺตา วา ปทฏฺฐานตฺตา วา วิชฺชา ภวนฺติ, วิชฺชุปฺปาทา ตาทิสาย วิชฺชาย อุปฺปาทา อุปฺปาทเหตุโต อวิชฺชานิโรโธ สมฺภวติ, อวิชฺชานิโรธา สงฺขารนิโรโธ สมฺภวติ…เป.… ชาตินิโรธา ชรามรณนิโรโธ สมฺภวตีติฯ อยํ โอตรณา ปฏิจฺจสมุปฺปาเทน ปญฺจินฺทฺริยานํ โอตรณา นามฯ

ตานิเยว ปญฺจินฺทฺริยานิ สีลกฺขนฺเธน สมาธิกฺขนฺเธน ปญฺญากฺขนฺเธน ตีหิ ขนฺเธหิ สงฺคหิตานิ ภวนฺติ สทฺธาวีริเยหิ สีลสมฺภวโต, สติยา จ ปญฺญานุวตฺตกตฺตาฯ อยํ โอตรณา ขนฺเธหิ ปญฺจินฺทฺริยานํ โอตรณา นามฯ

ตานิเยว ปญฺจินฺทฺริยานิ สงฺขารปริยาปนฺนานิ ภวนฺติฯ เย สงฺขารา อนาสวา ภวนฺติ, ภวงฺคา ภวเหตู โน ภวนฺติ, เต อนาสวา สงฺขารา ธมฺมธาตุสงฺคหิตา ภวนฺติ ธมฺมธาตุยา อนฺโตคธตฺตาฯ อยํ โอตรณา ธาตูหิ ปญฺจินฺทฺริยานํ โอตรณา นามฯ

สา อนาสวา ธมฺมธาตุ ธมฺมายตนปริยาปนฺนา ภวติ, ยํ อายตนํ อนาสวํ ภวติ, ภวงฺคํ ภวเหตุ โน ภวติฯ อยํ โอตรณา อายตเนหิ ธมฺมธาตุยา โอตรณา นามฯ

‘‘เอตฺตโกว โอตรโณ หารสมฺปาโต ปริปุณฺโณ’’ติ วตฺตพฺพตฺตา ‘‘นิยุตฺโต โอตรโณ หารสมฺปาโต’’ติ วุตฺตํฯ เยน เยน สํวณฺณนาวิเสสภูเตน โอตรณหารสมฺปาเตน สุตฺตปฺปเทสตฺถา โอตริตพฺพา, โส โส สํวณฺณนาวิเสสภูโต โอตรโณ หารสมฺปาโต นิยุตฺโต ยถารหํ นิทฺธาเรตฺวา ยุชฺชิตพฺโพติ อตฺโถ คเหตพฺโพติฯ

อิติ โอตรณหารสมฺปาเต สตฺติพลานุรูปา รจิตา

วิภาวนา นิฏฺฐิตาฯ

ปณฺฑิเตหิ ปน…เป.… คเหตพฺโพติฯ

อิโต ปฏฺฐาย ‘‘ตตฺถ กตโม’’ติอาทิอนุสนฺธฺยตฺโถ จ ปริโยสาเน ‘‘นิยุตฺโต’’ติอาทิอนุสนฺธฺยตฺโถ จ วุตฺตนยานุสาเรเนว วิญฺญาตพฺโพฯ กตฺถจิ กตฺถจิ ปาเฐ อปากฏํเยว ยถาพลํ กถยิสฺสามฯ

13. โสธนหารสมฺปาตวิภาวนา

[75] ยตฺถาติ ยสฺมิํ ปญฺเหฯ อารมฺโภ อตฺโถ สุทฺโธ ปริปุณฺโณ, โส ปญฺโห นิรวเสสโต วิสฺสชฺชิโต ภวติฯ ยตฺถ ปญฺเห ปน อารมฺโภ อตฺโถ น สุทฺโธ อปริปุณฺโณ โกจิ วิสฺสชฺเชตพฺโพ อวสิฏฺโฐ, โส ปญฺโห ตาว วิสฺสชฺชิโต น ภวติฯ

15. ปริกฺขารหารสมฺปาตวิภาวนา

[77] ‘‘ตสฺมา รกฺขิตจิตฺตสฺสา’’ติ ปเทน โย สติสํวโร วุตฺโต, อยํ สติสํวโร สมถสฺส ปริกฺขาโรฯ ‘‘สมฺมาสงฺกปฺปโคจโร’’ติ ปเทน โย สมฺมาสงฺกปฺโป วุตฺโต, โส สมฺมาสงฺกปฺโป วิปสฺสนาย ปริกฺขาโรติ วิภชิตฺวา โยเชตพฺโพฯ