โน จ อารมฺภนฺติ ปุจฺฉิตุํ อารภิตพฺพํ สพฺพคาถาปทํ, คาถาตฺถํ วา, ญาตุํ อิจฺฉิตสฺส สพฺพสฺส อตฺถสฺส วิสฺสชฺชนวเสน อปริโยสิตตฺตา ภควา ‘‘อวิชฺชาย นิวุโต โลโก’’ติ เอตฺตเกเนว ปเทน โสเธติฯ เสเสสุปิ เอส นโยฯ

‘‘กิํสุ ตสฺส มหพฺภย’’นฺติ อิมินา ปเทน ปญฺเห ปุจฺฉิเต ‘‘ทุกฺขมสฺส มหพฺภย’’นฺติ ปเทน ภควตา อารมฺโภ ญาตุํ อิจฺฉิโต อตฺโถ สุทฺโธ โสธิโต โหติฯ เสสคาถาสุปิ เอเสว นโยฯ

ยตฺถ ปญฺเห เอวํ นิรวเสสวิสฺสชฺชนวเสน อารมฺโภ สุทฺโธ โสธิโต ภวติ, โส ปญฺโห วิสฺสชฺชิโต โสธิโต ภวติฯ ยตฺถ ปญฺเห เอวํ นิรวเสสวิสฺสชฺชนวเสน อารมฺโภ ยาว อสุทฺโธ อโสธิโต ภวติ, ตาว โส ปญฺโห วิสฺสชฺชิโต โสธิโต น ภวตีติ โยชนาฯ ‘‘เตนาหา’’ติอาทฺยานุสนฺธฺยาทฺยตฺโถ เจว ‘‘นิยุตฺโต โสธโน หาโร’’ติ อนุสนฺธฺยาทฺยตฺโถ จ วุตฺตนยานุสาเรน เวทิตพฺโพฯ

อิติ โสธนหารวิภงฺเค สตฺติพลานุรูปา รจิตา

วิภาวนา นิฏฺฐิตาฯ

ปณฺฑิเตหิ ปน อฏฺฐกถาฏีกานุสาเรน คมฺภีรตฺโถ วิตฺถารโต วิภชิตฺวา คเหตพฺโพติฯ

14. อธิฏฺฐานหารวิภงฺควิภาวนา

[46] เยน เยน สํวณฺณนาวิเสสภูเตน วิภงฺเคน ปญฺหาทโย โสธิตา, โส สํวณฺณนาวิเสสภูโต ปริปุณฺโณ, ‘‘กตโม อธิฏฺฐานหารวิภงฺโค’’ติ ปุจฺฉิตพฺพตฺตา ‘‘ตตฺถ กตโม อธิฏฺฐาโน หาโร’’ติอาทิ วุตฺตํฯ ตตฺถ ตตฺถาติ เตสุ นิทฺทิฏฺเฐสุ โสฬสสุ เทสนาหาราทีสุ กตโม สํวณฺณนาวิเสโส ปฏินิทฺเทสโต อธิฏฺฐาโน หาโร อธิฏฺฐานหารวิภงฺโค นามาติ ปุจฺฉติฯ ‘‘เอกตฺตตาย ธมฺมา, เยปิ จ เวมตฺตตาย นิทฺทิฏฺฐา’’ติอาทินิทฺเทสสฺส อิทานิ มยา วุจฺจมาโน ‘‘เย ตตฺถ นิทฺทิฏฺฐา, ตถา เต ธารยิตพฺพา’’ติอาทิโก วิตฺถารสํวณฺณนาวิเสโส อธิฏฺฐานหารวิภงฺโค นามาติ คเหตพฺโพฯ