เมนู

อสฺสาโท ทฺเว สมุทยา, อรหนฺเตหิ อปเร ทฺเว;

สีโห ขชฺชนี ปิณฺโฑลฺยํ, ปาลิเลยฺเยน ปุณฺณมาติฯ

9. เถรวคฺโค

1. อานนฺทสุตฺตํ

[83] สาวตฺถินิทานํ ฯ ตตฺร โข อายสฺมา อานนฺโท ภิกฺขู อามนฺเตสิ – ‘‘อาวุโส, ภิกฺขเว’’ติฯ ‘‘อาวุโส’’ติ โข เต ภิกฺขู อายสฺมโต อานนฺทสฺส ปจฺจสฺโสสุํฯ อายสฺมา อานนฺโท เอตทโวจ –

‘‘ปุณฺโณ นาม, อาวุโส, อายสฺมา มนฺตาณิปุตฺโต [มนฺตานิปุตฺโต (ก. สี. สฺยา. กํ. ปี. ก.)] อมฺหากํ นวกานํ สตํ พหูปกาโร โหติฯ โส อมฺเห อิมินา โอวาเทน โอวทติ – ‘อุปาทาย, อาวุโส อานนฺท, อสฺมีติ โหติ, โน อนุปาทายฯ กิญฺจ อุปาทาย อสฺมีติ โหติ, โน อนุปาทาย? รูปํ อุปาทาย อสฺมีติ โหติ, โน อนุปาทายฯ เวทนํ… สญฺญํ… สงฺขาเร… วิญฺญาณํ อุปาทาย อสฺมีติ โหติ, โน อนุปาทาย’’’ฯ

‘‘เสยฺยถาปิ, อาวุโส อานนฺท, อิตฺถี วา ปุริโส วา ทหโร ยุวา มณฺฑนกชาติโก อาทาเส วา ปริสุทฺเธ ปริโยทาเต อจฺเฉ วา อุทกปตฺเต สกํ มุขนิมิตฺตํ ปจฺจเวกฺขมาโน อุปาทาย ปสฺเสยฺย, โน อนุปาทาย; เอวเมว โข, อาวุโส อานนฺท, รูปํ อุปาทาย อสฺมีติ โหติ, โน อนุปาทายฯ เวทนํ… สญฺญํ… สงฺขาเร… วิญฺญาณํ อุปาทาย อสฺมีติ โหติ, โน อนุปาทายฯ

‘‘ตํ กิํ มญฺญสิ, อาวุโส อานนฺท, ‘รูปํ นิจฺจํ วา อนิจฺจํ วา’’’ติ? ‘อนิจฺจํ, อาวุโส’ฯ เวทนา… สญฺญา … สงฺขารา… วิญฺญาณํ นิจฺจํ วา อนิจฺจํ วา’ติ? ‘อนิจฺจํ, อาวุโส’ฯ ตสฺมาติห…เป.… เอวํ ปสฺสํ…เป.… นาปรํ อิตฺถตฺตายาติ ปชานาตีติฯ ปุณฺโณ นาม อาวุโส อายสฺมา มนฺตาณิปุตฺโต อมฺหากํ นวกานํ สตํ พหูปกาโร โหติฯ

โส อมฺเห อิมินา โอวาเทน โอวทติฯ อิทญฺจ ปน เม อายสฺมโต ปุณฺณสฺส มนฺตาณิปุตฺตสฺส ธมฺมเทสนํ สุตฺวา ธมฺโม อภิสมิโตติฯ ปฐมํฯ

2. ติสฺสสุตฺตํ

[84] สาวตฺถินิทานํฯ เตน โข ปน สมเยน อายสฺมา ติสฺโส ภควโต ปิตุจฺฉาปุตฺโต สมฺพหุลานํ ภิกฺขูนํ เอวมาโรเจติ – ‘‘อปิ เม, อาวุโส, มธุรกชาโต วิย กาโย; ทิสาปิ เม น ปกฺขายนฺติ; ธมฺมาปิ มํ น ปฏิภนฺติ; ถินมิทฺธญฺจ [ถีนมิทฺธญฺจ (สี. สฺยา. กํ. ปี.)] เม จิตฺตํ ปริยาทาย ติฏฺฐติ; อนภิรโต จ พฺรหฺมจริยํ จรามิ; โหติ จ เม ธมฺเมสุ วิจิกิจฺฉา’’ติฯ

อถ โข สมฺพหุลา ภิกฺขู เยน ภควา เตนุปสงฺกมิํสุ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิํสุฯ เอกมนฺตํ นิสินฺนา โข เต ภิกฺขู ภควนฺตํ เอตทโวจุํ – ‘‘อายสฺมา, ภนฺเต, ติสฺโส ภควโต ปิตุจฺฉาปุตฺโต สมฺพหุลานํ ภิกฺขูนํ เอวมาโรเจติ – ‘อปิ เม, อาวุโส, มธุรกชาโต วิย กาโย; ทิสาปิ เม น ปกฺขายนฺติ; ธมฺมาปิ มํ น ปฏิภนฺติ; ถินมิทฺธญฺจ เม จิตฺตํ ปริยาทาย ติฏฺฐติ; อนภิรโต จ พฺรหฺมจริยํ จรามิ; โหติ จ เม ธมฺเมสุ วิจิกิจฺฉา’’’ติฯ

อถ โข ภควา อญฺญตรํ ภิกฺขุํ อามนฺเตสิ – ‘‘เอหิ ตฺวํ, ภิกฺขุ, มม วจเนน ติสฺสํ ภิกฺขุํ อามนฺเตหี’’ติฯ ‘‘เอวํ, ภนฺเต’’ติ โข โส ภิกฺขุ ภควโต ปฏิสฺสุตฺวา เยนายสฺมา ติสฺโส เตนุปสงฺกมิ ; อุปสงฺกมิตฺวา อายสฺมนฺตํ ติสฺสํ เอตทโวจ – ‘‘สตฺถา ตํ, อาวุโส ติสฺส, อามนฺเตตี’’ติฯ ‘‘เอวมาวุโส’’ติ โข อายสฺมา ติสฺโส ตสฺส ภิกฺขุโน ปฏิสฺสุตฺวา เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺนํ โข อายสฺมนฺตํ ติสฺสํ ภควา เอตทโวจ – ‘‘สจฺจํ กิร ตฺวํ, ติสฺส, สมฺพหุลานํ ภิกฺขูนํ เอวมาโรเจสิ – ‘อปิ เม, อาวุโส, มธุรกชาโต วิย กาโย…เป.… โหติ จ เม ธมฺเมสุ วิจิกิจฺฉา’’’ติ? ‘‘เอวํ, ภนฺเต’’ฯ ‘‘ตํ กิํ มญฺญสิ, ติสฺส, รูเป อวิคตราคสฺส อวิคตจฺฉนฺทสฺส อวิคตเปมสฺส อวิคตปิปาสสฺส อวิคตปริฬาหสฺส อวิคตตณฺหสฺส, ตสฺส รูปสฺส วิปริณามญฺญถาภาวา อุปฺปชฺชนฺติ โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสุปายาสา’’ติ? ‘‘เอวํ, ภนฺเต’’ฯ