‘‘สาธุ สาธุ ภิกฺขุ! สาธุ โข ตฺวํ, ภิกฺขุ, มยา สํขิตฺเตน ภาสิตสฺส วิตฺถาเรน อตฺถํ อาชานาสิฯ รูปํ โข, ภิกฺขุ, รชนียสณฺฐิตํ; ตตฺร เต ฉนฺโท ปหาตพฺโพฯ เวทนา… สญฺญา… สงฺขารา… วิญฺญาณํ รชนียสณฺฐิตํ; ตตฺร เต ฉนฺโท ปหาตพฺโพฯ อิมสฺส โข, ภิกฺขุ, มยา สํขิตฺเตน ภาสิตสฺส เอวํ วิตฺถาเรน อตฺโถ ทฏฺฐพฺโพ’’ติ…เป.… อญฺญตโร จ ปน โส ภิกฺขุ อรหตํ อโหสีติฯ อฏฺฐมํฯ

9. ราธสุตฺตํ

[71] สาวตฺถินิทานํฯ อถ โข อายสฺมา ราโธ เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘กถํ นุ โข, ภนฺเต, ชานโต, กถํ ปสฺสโต อิมสฺมิญฺจ สวิญฺญาณเก กาเย พหิทฺธา จ สพฺพนิมิตฺเตสุ อหงฺการมมงฺการมานานุสยา น โหนฺตี’’ติ? ‘‘ยํ กิญฺจิ, ราธ, รูปํ อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนํ อชฺฌตฺตํ วา พหิทฺธา วา โอฬาริกํ วา สุขุมํ วา หีนํ วา ปณีตํ วา ยํ ทูเร สนฺติเก วา, สพฺพํ รูปํ – ‘เนตํ มม, เนโสหมสฺมิ, น เมโส อตฺตา’ติ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺญาย ปสฺสติฯ ยา กาจิ เวทนา… ยา กาจิ สญฺญา… เย เกจิ สงฺขารา… ยํ กิญฺจิ วิญฺญาณํ อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนํ…เป.… ยํ ทูเร สนฺติเก วา, สพฺพํ วิญฺญาณํ – ‘เนตํ มม, เนโสหมสฺมิ, น เมโส อตฺตา’ติ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺญาย ปสฺสติฯ เอวํ โข, ราธ, ชานโต เอวํ ปสฺสโต อิมสฺมิญฺจ สวิญฺญาณเก กาเย พหิทฺธา จ สพฺพนิมิตฺเตสุ อหงฺการมมงฺการมานานุสยา น โหนฺตี’’ติ…เป.… อญฺญตโร จ ปนายสฺมา ราโธ อรหตํ อโหสีติฯ นวมํฯ

10. สุราธสุตฺตํ

[72] สาวตฺถินิทานํฯ อถ โข อายสฺมา สุราโธ ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘กถํ นุ โข, ภนฺเต, ชานโต กถํ ปสฺสโต อิมสฺมิญฺจ สวิญฺญาณเก กาเย พหิทฺธา จ สพฺพนิมิตฺเตสุ อหงฺการมมงฺการมานาปคตํ มานสํ โหติ, วิธา สมติกฺกนฺตํ สนฺตํ สุวิมุตฺต’’นฺติ? ‘‘ยํ กิญฺจิ, สุราธ, รูปํ อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนํ…เป.… ยํ ทูเร สนฺติเก วา, สพฺพํ รูปํ – ‘เนตํ มม, เนโสหมสฺมิ, น เมโส อตฺตา’ติ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺญาย ทิสฺวา อนุปาทาวิมุตฺโต โหติฯ ยา กาจิ เวทนา… ยา กาจิ สญฺญา… เย เกจิ สงฺขารา… ยํ กิญฺจิ วิญฺญาณํ อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนํ อชฺฌตฺตํ วา พหิทฺธา วา โอฬาริกํ วา สุขุมํ วา หีนํ วา ปณีตํ วา ยํ ทูเร สนฺติเก วา, สพฺพํ วิญฺญาณํ – ‘เนตํ มม, เนโสหมสฺมิ, น เมโส อตฺตา’ติ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺญาย ทิสฺวา อนุปาทาวิมุตฺโต โหติฯ เอวํ โข, สุราธ, ชานโต เอวํ ปสฺสโต อิมสฺมิญฺจ สวิญฺญาณเก กาเย, พหิทฺธา จ สพฺพนิมิตฺเตสุ อหงฺการมมงฺการมานาปคตํ มานสํ โหติ วิธา สมติกฺกนฺตํ สนฺตํ สุวิมุตฺต’’นฺติ…เป.… อญฺญตโร จ ปนายสฺมา สุราโธ อรหตํ อโหสีติฯ ทสมํฯ

อรหนฺตวคฺโค สตฺตโมฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

อุปาทิยมญฺญมานา, อถาภินนฺทมาโน จ;

อนิจฺจํ ทุกฺขํ อนตฺตา จ, อนตฺตนียํ รชนียสณฺฐิตํ;

ราธสุราเธน เต ทสาติฯ

8. ขชฺชนียวคฺโค

1. อสฺสาทสุตฺตํ

[73] สาวตฺถินิทานํ ฯ ‘‘อสฺสุตวา, ภิกฺขเว, ปุถุชฺชโน รูปสฺส อสฺสาทญฺจ อาทีนวญฺจ นิสฺสรณญฺจ ยถาภูตํ นปฺปชานาติฯ เวทนาย… สญฺญาย… สงฺขารานํ… วิญฺญาณสฺส อสฺสาทญฺจ อาทีนวญฺจ นิสฺสรณญฺจ ยถาภูตํ นปฺปชานาติฯ สุตวา จ โข, ภิกฺขเว, อริยสาวโก รูปสฺส อสฺสาทญฺจ อาทีนวญฺจ นิสฺสรณญฺจ ยถาภูตํ ปชานาติฯ เวทนา … สญฺญาย… สงฺขารานํ… วิญฺญาณสฺส อสฺสาทญฺจ อาทีนวญฺจ นิสฺสรณญฺจ ยถาภูตํ ปชานาตี’’ติฯ ปฐมํฯ